Onlangs werd de restauratie van het Hardorff-orgel in de protestantse Christophoruskerk te Kubaard afgerond. De werkzaamheden, waarbij de oorspronkelijke dispositie werd hersteld, werden in 2017 uitgevoerd door Orgelmakerij Bakker en Timmenga b.v. te Leeuwarden.
advertentie
Het orgel in Kubaard werd gebouwd door Willem Hardorff en in 1856 in gebruik genomen. Het nieuwe instrument kreeg elf registers verdeeld over Hoofdwerk en Bovenwerk. Een twaalfde register, de Trompet 8, werd gereserveerd. In het orgel gebruikte Hardorff een oudere windlade voor het Hoofdwerk. De lade laat een aantal kenmerken zien de duiden op de orgelmaker Van Gruizen. De herkomst van de lade is echter nog niet geheel duidelijk.
De drie gipsen beelden die de orgelkast bekronen werden in 1857 geplaatst. In 1864 werd door Hardorff een register op de gereserveerde sleep van het Hoofdwerk aangebracht; vermoedelijk de Trompet 8
Begin twintigste eeuw
In 1909 verving Bakker & Timmenga de registerknoppen en naamplaatjes door knoppen met ingelaten porseleinen registerschildjes. In 1924 werd het orgel dezelfde firma gerestaureerd. De werkzaamheden waren omvangrijk. Het pedaalklavier en pedaalwalsbord werden vervangen. Ook in de dispositie werden wijzigingen aangebracht. De Quint 3 van het Hoofdwerk werd vervangen door een Violon 8, terwijl de Trompet werd vernieuwd, deels met zinken bekers. Op het Bovenwerk werd de Gemshoorn 2 vervangen door een Aeoline 4. Alle pijpwerk werd bovendien een plaats verschoven door toevoeging van nieuw pijpwerk voor groot C. Ook werden expressions in het pijpwerk aangebracht.
Restauratie 1995
In 1995 werden de eerste stappen naar herstel van het Hardorff-orgel gezet. Orgelmakerij Bakker & Timmenga voerde toen een deelrestauratie uit waarbij de klavieren en windvoorziening werden gerestaureerd. Hierbij werden de manualen voorzien van nieuw beenbeleg. Jan Jongepier trad op als adviseur.
Restauratie 2017
De recente restauratie werd opnieuw uitgevoerd door Orgelmakerij Bakker en Timmenga, nu onder advies van Theo Jellema. De windladen werden gerestaureerd, waarbij er onder de stokken en op de lade liegelindringen werden aangebracht. Pulpeetzakjes werden vernieuwd evenals de messing trekdraden. De wellenramen van beide klavieren werden schoongemaakt. Het messing draadwerk werd vervangen door nieuw draadwerk van dezelfde dikte. Alle mechanieken werden opnieuw ingehangen en afgeregeld. Balgen en kanalen werden, waar nodig, ter plaatse gerepareerd.
De registerwijzigingen uit 1924 werden teruggedraaid. Daartoe werd de Quint 3 nieuw gemaakt naar voorbeeld van de Octaaf 4 van het Hoofdwerk. Het Bovenwerk kreeg een nieuwe Gemshoorn 2 die werd gemaakt naar voorbeeld van de Hardorff-orgels in Nieuw-Beerta en Kimswerd. Ook het pijpwerk werd een plaats teruggeschoven naar zijn oude positie en opnieuw in de roosters ingepast. Hiervoor werd nieuw aanvullend pijpwerk voor f3 gemaakt. Het frontpijpwerk werd gepolijst en op de labia van nieuw bladgoud voorzien. Tenslotte werd de gehele intonatie nagelopen.
De registerknoppen van 1924 bleven gehandhaafd, voor de gereconstrueerde registers werden nieuwe porseleinen plaatjes aangebracht, drie gebarsten plaatjes werden ook eveneens vervangen. Bij de klaviatuur werd nieuwe LED-verlichting aangebracht.
De ingebruikname van het gerestaureerde orgel vindt plaats op donderdag 13 juli 2017 om 19.30 uur.
Dispositie
Hoofdwerk C-f3
Bourdon 16
Prestant 8
Holpijp 8
Octaaf 4
Quint 3 – 2017
Octaaf 2
Cornet III discant – 2 2/3 – 2 – 1 3/5
Trompet 8 bas/discant
Bovenwerk C-f3
Fluit dolce 8 bas/discant
Salicionaal 8 discant
Fluit d’Amour 4
Gemshoorn 2 – 2017
Pedaal C-d1
Werktuiglijke registers
Manuaalkoppel
Pedaalkoppel Hoofdwerk
Afsluiting Hoofdwerk
Afsluiting Bovenwerk
Tremulant Bovenwerk
Ventiel
Winddruk: 66 mm
Stemming: gelijkzwevend
Toonhoogte: 418 Hz bij 18 graden Celsius
Gegevens met dank aan Bakker & Timmenga.
