De Franse organist en componist Jean Guillou is zaterdag 26 januari op 88-jarige leeftijd overleden. Dat bevestigen diverse bronnen. Guillou genoot wereldwijde faam en was van grote invloed op de orgelkunst van de afgelopen decennia.
advertentie
Jean Victor Arthur Guillou werd op 18 april 1930 geboren in Angers, waar hij al op twaalfjarige leeftijd organist werd van de kerk van St. Serge. Hij studeerde aan het Conservatoire National de Musique te Parijs bij Marcel Dupré, Maurice Duruflé en Olivier Messiaen.
In 1955 werd hij docent orgel en compositie aan het Instituut voor Kerkmuziek te Lissabon. Drie jaar later zou hij naar West-Berlijn verhuizen waar vijf jaar verbleef. In 1963 keerde hij terug naar Parijs waar hij André Marchal opvolgde als titulair organist van de Saint-Eustache.
Reputatie
Guillou genoot een grote internationale reputatie als concertorganist, improvisator en componist, en was daarnaast ook pianist. Ook in Nederland trad hij zeer regelmatig op, vaak voor groot publiek.
Als componist liet hij een omvangrijk oeuvre na, niet alleen voor orgel maar ook voor kamermuziekbezetting en orkest. Daarnaast maakte hij voor orgel een groot aantal transcripties van grote orkest- en pianowerken, waaronder werk van Liszt, Rachmaninoff, Tsjaikovski, Mozart en Stravinsky.
Discografie
De discografie van Jean Guillou omvat meer dan honderd opnamen, uitgebracht op labels als Philips, Decca, Dorian en Festivo. Zo nam hij onder meer het complete werk van Bach, Franck en Schumann op, als ook improvisatie, eigen werk en transcripties. Niet alleen zijn eigen composities, maar ook de interpretatie van orgelliteratuur getuigen van een zeer sterke muzikale persoonlijkheid.
Docent
Ook als docent liet Guillou zijn invloed gelden. Zo gaf hij meestercursussen in onder meer Zürich en Parijs. Onder zijn leerlingen bevinden zich namen als Bernhard Haas, Yanka Hekimova, Livia Mazzanti, Zsuzsa Elekes en Jean-Baptiste Monnot. In 2015 werd hij benoemd tot professor honoris causa aan het Conservatorium van Saarbrücken.
Orgelbouw
Naast bespeler van het orgel was Jean Guillou ook nauw betrokken bij de bouw van het instrument. Daarin had hij een uitgesproken visie die zich vertaalde verschillende instrumenten waarin hij bij de totstandkoming betrokken was. Zijn ‘eigen’ orgel in de St. Eustache te Parijs (Van den Heuvel, 1989) getuigt daarvan. Misschien nog wel meer zijn de orgels als die van Alpe d’Huez (Kleuker, 1978), de Eglise Chant d’Oiseau te Brussel (Kleuker, 1981), Tonhalle Zürich (Kleuker/Steinmeyer 1988), het Auditorio de Tenerife (Blancafort, 2005) en de kathedraal van Leon (Klais, 2013) toonbeelden van zijn eigenzinnige stijl.
In 2014 werd hem de status emeritus-organist van de Saint-Eustache verleend. Zijn twee opvolgers als titulair organist werden in 2015 benoemd.
© 2019 fotografie Pieter Baak
Vele malen heb ik mogen genieten van zijn orgelspel. De Laurenskerk in Rotterdam en de Grote Kerk van Breda. In september 1989 gingen er 8 bussen naar Parijs, waar we mochten luisteren naar het nieuwe orgel in de Saint Eustache met Jean Guillou. Een belevenis die ik nooit meer zal vergeten, hij speelde o.a Récit de Tierce en taille, van Nicolas de Grigny. Een groot man is heen gegaan
Mijn ervaring bij de ingebruikname was in het ‘vuurwerk’ onvergetelijk en soms angst aanjagen, bij het olie op het vuur gooien ik begon weg te rennen, want ik dacht dat het orgel van de wand kwam.
Maar ik bewonder wel zijn muziekspel van Frank, Bach en Vivaldi.
Weer een afgesloten tijdperk in Gods eeuwigheids werk.
Drie keer heb ik Jean Guillou live gehoord, waarvan één keer bovendien gezien: concerten in de Grote kerk van Naarden en in de Utrechtse Dom, lang geleden, en één keer toen ik voor operabezoek in Parijs was, vrij kort voor zijn emeritaat, aan de mobiele speeltafel in de St. Eustache. De man maakte op mij altijd een wat ijdele indruk, niet in de laatste plaats door zijn bijzondere kapsel, maar was een ongelooflijke, ook wat eigenzinnige orgelvirtuoos. In de St. Eustache speelde hij, nadat hij een kleuter naast zich op de orgelbank had getild, een symfonisch gedicht van Franz Liszt, uit het hoofd. Dat je hem dat toen ook kon zien spelen maakte dat wel heel bijzonder.
Kent u nog de improvisatie in de Doelen over drie thema’s (onder andere de eerste regel van het Wilhelmus?
Ook dit moe(s)t gebeuren maar de herinnering aan deze Maitre kent een stugge duurzaamheid … veel meer dan een organist alleen. Jammer dat hij/we 5 mei 2019 niet meer kunnen beleven zoals gehoopt …
Bijna 30 jaar terug de meester gezien en gehoord op het orgel in de Saint-Eustache. Orgel en orgelspel: indrukwekkend.