Het label Paraty is er een met lef. Keer op keer durft men het aan om producties op de markt te brengen die vooraf niet hoeven rekenen op een groot publiek. Ze brengen vaak uniek repertoire voor het voetlicht, doorgaans uitgevoerd door uitstekende musici. Ook deze cd met werk van Titelouze is daar opnieuw een voorbeeld van.
advertentie
De Fransman Jehan Titelouze (1563-1633) heeft ons een overzichtelijk oeuvre van orgel- en vocale composities nagelaten. Al zijn werken zijn bestemd voor de Franse liturgie. Feitelijk zijn het drie collecties, de ‘Hymnes de l’Eglise toucher sur l’orgue’, een verzameling magnificatbewerkingen voor orgel en als vocale tegenhanger een aantal missen. Op deze cd klinken naast twee missen een variatiereeks uit de Hymnes en een magnificatreeks, uiteraard alternatim met de gezongen coupletten.
Titelouze, die pas op latere leeftijd ging publiceren, toont zich op deze cd een sober componist. Of dat in de aard van de man zat, dan wel dat de kerkelijke en liturgische context hier mee speelde, zou een onderzoek waard zijn. Het gevaar daarvan is dat veel musici zijn muziek als saai bestempelen. Wie wat nader met hem kennismaakt treft een componist die binnen die soberheid prachtige muziek maakt. Hij heeft werk heeft gemaakt van contrapunt en ook in zijn orgelvariaties gaat hij op zoek naar vocale lijnen.
Voor de vaste bezoekers van Orgelnieuws zal de verhouding tussen koor en orgel op deze cd wellicht een beetje scheef zijn. Dat neemt niet weg dat het een prachtige kans is om met Titelouze kennis te maken. Als tijdgenoot van onze eigen Sweelinck toont hij zich een waardige representant van de late renaissance. Hij heeft mede de basis gelegd voor de doorontwikkeling naar de Franse barok. Ook dat is in zijn muziek al te horen.
François Ménissier koos deze opname voor een recent orgel van Dominique Thomas, wat hij in vroege zeventiende-eeuwse, Zuid-Nederlandse stijl bouwde voor de Notre-Dame te Champcueil (F). Zoals we gewend zijn van Thomas zijn is het een uiterst welluidend instrumenten. Of je nu wel of niet een liefhebber van het vroegbarokke orgeltype bent, direct valt op met welke zorg zowel de individuele registers als het plenum zijn opgebouwd.
De opname is vrij direct. Daarmee komt Titelouze – maar ook deze Thomas-creatie – goed tot zijn recht. Dat maakt het boeiend om het lijnenspel te volgen. Bovendien draagt het spel van Francois Ménissier draagt daar zeker aan bij. Hij verstaat de kunst om de variaties van Titelouze met veel zorg, mooie articulatie en daarbij heel muzikaal ten gehore te brengen.
Daarom is het jammer dat het orgelaandeel op deze cd beperkt is. Ik had Ménessier en Thomas nog wel meer Titelouze en tijdgenoten horen vertolken. Zijn spel is fantastisch en ik heb niet het gevoel het hele orgel gehoord te hebben. Anderzijds leent deze muziek zich wel om in de liturgische context en dus alternatim uitgevoerd te worden. Alleen maar orgel zou ook gaan vervelen.
Kortom de liefhebber van de vroege Franse muziek kan hier zijn hart ophalen. Ook de nieuwsgierige orgelminnaar die meer geïnteresseerd is in later repertoire zal deze opname met plezier beluisteren. Voor de echte fanaten: niet getreurd, deze cd zegt dat het volume 1 is, dus wie weet wat nog volgt!
Les Messes retrouvées de Jehan Titelouze
Hymne, Magnificat & Pièces d’orgue • Vol. 1
Missa Sex Vocum Cantate (Titelouze); Pange Lingua (Titelouze); Missa Quator Vocum in Ecclesia (Titelouze); Magnificat Secundi Toni (Titelouze, polyfonie en faux-bourdons Jean de Bourneville)
Ensemble Les Messages, Thomas Van Essen & Volny Hostiou
François Ménissier, orgue de Champcueil
Paraty – PARATY 918174, TT 68’40, booklet 24 p. FR/EN, prijs € 15,00 | paraty.fr
