Op 15 mei 2011 wordt het orgel van de St. Josephkerk te Haarlem opnieuw in gebruik genomen. Het Adema-orgel, bekend van zijn vroegere bespelers Hendrik Andriessen en Albert de Klerk, werd in 2009/2011 gerestaureerd door Adema’s Kerkorgelbouw te Hillegom.
advertentie
Het orgel van de St. Josephkerk wordt in 1905/1906 gebouwd door P.J. Adema te Amsterdam. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de orgelkast en pijpwerk van H.D. Lindsen uit 1856 en pijpwerk van Matthias van den Brink, die in 1861 aan het orgel werkte. Het orgel heeft dan 29 stemmen verdeeld over Hoofdwerk, Positief (expressief) en Pedaal. De tractuur is pneumatisch met membraanladen volgens het systeem-Nöhren voor de manualen en met kegelladen voor het pedaal.
Dispositiewijzigingen
In 1947 wordt het orgel gerestaureerd door Hubert Schreurs / Adema’s Kerkorgelbouw, waarbij een aantal dispositiewijzigingen wordt uitgevoerd. De Piccolo 2’ wordt vervangen door een Flagéolet 2’. Het pijpwerk van de Piccolo wordt opgenomen in de Sesquialter 2-3 sterk, die de Vox Humana 8’ vervangt. De Fagot-Hobo 8’ wordt verschoven naar 4’-ligging.
Twintig jaar later wordt, opnieuw door Hubert Schreurs, de tractuur geëlektrificeerd en de dispositie gewijzigd. De samenstelling van de Mixtuur van het Hoofdmanuaal wordt gewijzigd, de Octaaf 2’ van het Hoofdmanuaal vernieuwd. De Fagot-Hobo wordt teruggeschoven naar de oorspronkelijke 8’-ligging. Het orgel wordt uitgebreid met een Gedekt 8’ op het Pedaal en een Mixtuur IV op het Positief. In 1955 wordt de Quint 6’ opgeschoven naar 3’-ligging.
Restauratie
Eind 2009 is de restauratie van het orgel door Adema’s Kerkorgelbouw te Hillegom van start gegaan. Het werk stond onder advies van Dr. Ton van Eck, namens de Katholieke Klokken- en Orgelraad. Windladen, windvoorziening, pijpwerk en tractuur zijn volledig gerestaureerd. Tevens is de dispositie gereconstrueerd, waarbij de situatie van 1906 als uitgangspunt is genomen, echter met behoud van de Sesquialter uit 1947.
De Vox Humana die in 1947 werd vervangen kwam uiteindelijk terecht in het Adema-orgel van de Dominicanenkerk in Zwolle. Een nieuwe Vox Humana kon op basis van dit origineel worden gereconstrueerd. De Quint 3’ is weer teruggeschoven naar 6’-ligging, waarbij het groot octaaf nieuw is bijgemaakt. Van de gelegenheid werd gebruik gemaakt om het pedaal uit te breiden van 27 naar 30 tonen (C-f1). Daartoe werd nieuwe pijpwerk en een nieuwe suppletielade vervaardigd.
Speeltafel
Het speeltafelmeubel uit 1906 is gerestaureerd. Het interieur van 1967 is vervangen door een nieuw op basis van de bewaard gebleven speeltafelkop uit 1906. De melkglazen registerwippers en profileringen zijn gereconstrueerd, nieuwe klavieren zijn vervaardigd. De speeltafel is gedigitaliseerd met toevoeging van een elektronisch setzersysteem.
De opstelling van de speeltafel is gewijzigd. Waar de organist voorheen met het gezicht kerkinwaarts onder de middentoren van de orgelkas zat, is de tafel nu middenvoor op de balustrade geplaatst, het gezicht naar het orgel gericht.
Schoonmaak en herstel van hout- en schilderwerk van de orgelkas is uitgevoerd door PZ schilders te Nijmegen.
Inwijding en presentatieconcert
Op zondag 15 mei 2011 wordt het orgel opnieuw ingewijd en gepresenteerd met een concert. Gemma Coebergh, organiste van de St. Josephkerk, zal dan onder andere werken van Hendrik Andriessen en Albert de Klerk ten gehore brengen. De ingebruikname begint om 19.30 uur. De toegang is gratis.
Dispositie
Hoofdmanuaal C-g3
Principaal 16
Bourdon 16
Prestant 8
Salicionaal 8
Holpijp 8
Fluit harm. 8
Prestant 4
Octaaf 2 – 1967
* Quint 6 – C-H 2011, rest oud
* Cornet 5 st.
* Mixtuur 2.3.4.5. – reconstructie 2011, deels nieuw pijpwerk
* Trompet 8
Positief (expressief) C-g3
Prestant 8
Viola 8
Bourdon 8
Quintatoon 8
Vox Coelestis 8
Violine 4
Fluit harm. 4
* Piccolo 2
* Sesquialter 2 st. – 1947
* Trompet 8
* Fagot-Hobo 8
* Vox Humana 8 – 2011
Pedaal C-f1 – d#1-f1, 2011
Contrebas 16
Subbas 16 – gecombineerd met Bourdon 16 Hoofdwerk
Openbas 8
Gedektbas 8 – 1967
Openfluit 4
* Bazuin 16
* Trombone 8
* = Combinatiestemmen
Combinatietreden (v.l.n.r.)
Tutti
Tremolo (II)
Oct. aiguë I + II
Oct. grave II
Oct. grave I + II
I + II
Sequencer (achterwaarts)
Zweltrede
Sequencer (voorwaarts)
P + I
P + II
Combinatiestemmen I
Combinatiestemmen II
Combinatiestemmen P
Alle koppelingen zijn ook uitgevoerd als registerwipper.
