Ambitus Orgelconcours kiest voor lange termijn

Nederland heeft er een orgelconcours bij: het Ambitus Orgelconcours voor jongeren tot en met 21 jaar. Gerenommeerde juryleden en coachingdocenten, vier beroemde stadsorgels en een concoursduur van iets meer dan een jaar. Het tekent waar de organisatie, de stichting Ambitus Foundation, voor staat: kwaliteit en duurzaamheid. Orgelnieuws sprak met bestuursleden Henk van den Breemen en Rutger Baan, ter zijde gestaan door projectmanager Johanna Noom.

advertentie

Tot voor kort was de stichting Ambitus Foundation een onbekende naam in de Nederlandse orgelwereld. Vorig jaar kondigde de stichting een groots opgezet concours aan voor jonge organisten tot en met 21 jaar. Waar staat de stichting voor?

Rutger Baan: ‘De stichting Ambitus Foundation is in 2011 opgericht en is gevestigd in Lunteren. Het doel van de stichting is het ondersteunen en opzetten van projecten die de toegankelijkheid van klassieke muziek voor de jeugd tot en met 25 jaar verbeteren.´ Johanna Noom vervolgt: ‘Ambitus Foundation maakt deel uit van het Noaber Netwerk, een kring van organisaties rondom de Noaber Foundation. Het bestuur van de Ambitus Foundation wordt gevormd door voorzitter Henk van den Breemen, Rutger Baan en Rien Donkersloot’. Rutger Baan: ‘We zijn geen fulltime bestuurders. Gelukkig neemt Johanna als projectmanager veel werk uit handen’. Henk van den Breemen: ‘Het Noaber Netwerk kent meerdere takken: onderwijs, cultuur, gezondheid en samenleving. Dat vind je ook terug in de projecten van Ambitus Foundation. Zo steunen wij bijvoorbeeld de Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat muziek bijdraagt aan gezond leven. Wij helpen om dit op een kwalitatief goed niveau te brengen. Duurzaamheid staat daarbij voorop. Ambitus gaat voor de lange termijn.’

Een concours voor jonge organisten. Hoe kwam dat idee tot stand?

Henk van den Breemen: ‘Jeugd en klassieke muziek zijn speerpunten van Ambitus. Laat het bestuur nu bestaan uit drie organisten… dan is de stap om jonge organisten te stimuleren al snel gezet.’ De drie bestuursleden begonnen op jonge leeftijd met orgelspelen en doen dat nog steeds: Henk van den Breemen in de Laurentiuskerk te Mijnsheerenland, Rutger Baan in de Gereformeerde Gemeente van Kootwijkerbroek en Rien Donkersloot in de Sint-Joriskerk in Amersfoort en als concertorganist. ‘Omdat we zelf als organist ook vroeg begonnen zijn, nemen we die ervaring mee en vinden we het belangrijk dat over te brengen op kinderen´, zegt Rutger Baan. Het idee voor het concours is verder uitgekristalliseerd in een werkgroep waarin ook organist Sander van den Houtenzitting heeft alsook een stuurgroep waar naast de bestuursleden ook Ton Koopman, Maarten Seijbel, Ab Weegenaar deel van uitmaken.

Een van de redenen om het concours te organiseren noemt u de tanende belangstelling voor het orgel…

Henk van den Breemen: ‘Helaas moeten we constateren dat dit zo is. Toch blijft het orgel een fantastisch instrument dat het juist verdient bespeeld te worden door goede organisten. Met het concours willen we jonge organisten, die misschien op het punt staan een keuze te maken voor een muziekcarrière, stimuleren’.

Het Ambitus Concours kent drie leeftijdscategorieën: tot en met 12 jaar, van 13 tot en met 16 jaar en van 17 tot en met 21 jaar. Is een categorie tot en met 12 jaar niet erg jong voor een concours? ‘Nee hoor’, zegt Henk van den Breemen ‘jong geleerd, is oud gedaan, dat is ook onze ervaring als organist. Het zal ongetwijfeld spannend voor ze zijn, maar het programma voor de jongste categorie is dan ook bewust lichter uitgewerkt, dan dat van de twee oudere categorieën.’

Nederland kent al een groot aantal concoursen, ook voor jongeren. Waarin onderscheidt Ambitus zich?

Rutger Baan: ‘Het concours bestrijkt de periode van iets meer dan een jaar. De voorronde vindt begin juni van dit jaar plaats, de finale eind juni 2017. Voor het concours kunnen we gebruikmaken van vier grote, historisch stadsorgels [Sint-Joriskerk, Amersfoort; Eusebiuskerk, Arnhem; Grote Kerk, Goes; Grote Kerk, Haarlem, red.]. Bovendien is het jeugdconcours internationaal georiënteerd en wordt er gedurende het concours coaching aangeboden.’ Henk van den Breemen vult aan: ‘wij kiezen anders dan andere concoursen bewust voor de lange termijn en zeker voor impact. Voor het educatieve aspect van het concours heb je ook tijd nodig om dat grondig aan te pakken en een duurzaam effect te krijgen.

Anders dan andere concoursen kiezen wij bewust voor de lange termijn

 

Waaruit bestaat die coaching en wie gaan deze geven?

Johanna Noom: ‘De coaching is opgezet als begeleiding naar de volgende stap in het concours. Gerenommeerde (conservatorium-)docenten gaan coaching verzorgen.’ Rutger Baan: ‘de deelnemers worden niet alleen voorbereid op een volgende ronde in het concours, maar kunnen zo ook ervaring opdoen, ontdekken dat ze meer uit zichzelf kunnen halen. Of misschien wel op een bepaald spoor voor de toekomst worden gezet.’ De meeste deelnemers hebben al een leermeester; die hoeft niet bang te zijn in de wielen te worden gereden. ‘De coaching zien we als aanvulling op het bestaande onderwijs. Het zou mooi zijn als de docenten daarover contact met elkaar hebben. Dat wordt door ons ook gestimuleerd. Niet concurrerend, maar aanvullend of kruisbestuivend’, zegt Henk van den Breemen.

Ambitus heeft een grote namen aan het concours weten te verbinden….

Johanna Noom: ‘In de werkgroep die het concours voorbereidt zit naast bestuurslid Rien Donkersloot ook Sander van den Houten. Zij hebben veel werk achter de schermen verricht om het orgelconcours goed in de steigers te zetten. Met hun inhoudelijke inbreng hebben we veel expertise in huis. En vergeet natuurlijk de stuurgroepleden niet die ons met veel passie van hun kennis en kunde laten profiteren. Het geeft veel werkplezier om samen met zulke gedreven mensen te werken! De jury van de voorronde bestaat uit Ton Koopman, Ab Weegenaar, Petra Veenswijk en Sander van den Houten. Voor de volgende ronden hebben we organisten zoals Leo van Doeselaar, Sietze de Vries, Bernhard Winsemius, Jan Hage, Jaap Zwart en Anton Pauw aan ons weten te verbinden. Kees van Eersel is uitgenodigd voor elke leeftijdscategorie een finalecompositie te schrijven. Die composities zullen ook in druk verschijnen. Henk van den Breemen: ‘De animo binnen de Nederlandse orgelwereld voor het Ambitus Orgelconcours is groot te noemen, ook onder jongere organisten. Men was erg enthousiast!’ ‘Dat enthousiasme heeft toch wel de bodem onder het concours gelegd’, benadrukt Rutger Baan.

Eigenlijk is de toekomstige organist een kleine ondernemer

Hoe kan het concours bijdragen aan de toekomst van jonge getalenteerde organisten?

Rutger Baan ‘Met de gedegen, lange termijnaanpak waarvoor we bewust hebben gekozen in combinatie met een stukje vorming door professionals hopen we een goede grond te leggen voor goede organisten. De winnaars krijgen als prijs ook een geldbedrag, een studiebeurs en de gelegenheid tot het geven van concerten en ze te helpen bij het maken van een keuze voor een toekomst in muziek. Hoe die toekomst er voor hen uitziet? ‘Dat is natuurlijk lastig te zeggen’ aldus Henk van den Breemen, die vervolgt ‘Maar meer dan ooit zal het gaan om een bewuste keuze die verder gaat dan alleen maar muziek maken. Het gaat ook om een zelfstandig bestaan op te kunnen bouwen. Daarbij zijn naast virtuositeit in de muziek ook andere vaardigheden aan de orde zoals het weten te boeien en creëren van je eigen publiek. Dit mede door je repertoirekeuze. Maar ook om praktische vaardigheden zoals het produceren van een cd-opname inclusief fondsenwerving daarvoor. Eigenlijk is de toekomstige organist – wil die succesvol zijn en blijven – een kleine ondernemer. Juist ook in dat opzicht kunnen wij aanvullende coaching realiseren voor finalisten’.

Wordt het eerste Ambitus Orgelconcours het begin van een traditie?

Rutger Baan: ‘Of het Ambitus Orgelconcours een vervolg moet krijgen, wordt na afloop geëvalueerd. Misschien moet er nog wat worden bijgeschaafd of wat aan de opzet worden gewijzigd. De Ambitus Foundation heeft in ieder geval lange termijn hoog in het vaandel staan,’ ‘Orgel zit in het DNA van het huidige stichtingsbestuur, dus zolang dat zitting heeft, zal orgel ongetwijfeld een vaste plaats innemen binnen het programma van de Ambitus Foundation.’

Het Ambitus Orgelconcours voor jongeren tot en met 21 jaar gaat op 4 juni van start met de voorronde op het Naber-orgel in de Sint-Joriskerk te Amersfoort. In drie leeftijdscategorieën dingen de deelnemers om een plaats in de eerste ronde die op 19 november 2016 wordt gespeeld op het Strümphler-orgel in de Eusebiuskerk te Arnhem. Op 11 februari 2017 wordt de halve finale gespeeld op het dan gerestaureerde Marcussen-orgel in de Grote of Maria Magdalenakerk te Goes. De finale wordt op 24 juni 2017 gespeeld op het Müller-orgel in de Grote of Sint Bavokerk te Haarlem. 

Binnen elke categorie zijn diverse prijzen te winnen, waaronder een geldbedrag, een bedrag voor studie en een aantal concerten. De jury bestaat uit Nederlandse toporganisten. Ook is er een publieksprijs. Tijdens het concours krijgen de deelnemers een coachingstraject aangeboden. 

Inschrijving voor het concours is nog mogelijk tot 1 april 2016.

Zie ook

Eerste Ambitus Orgelconcours voor jongeren tot en met 21 jaar

Website Ambitus Orgelconcours

© 2016 Beeld: Jan den Ouden