advertentie
Orgelnieuws-recensent Arjen van Kralingen is duidelijk over de nieuwe cd van de maand. Hij schrijft: ‘En toch sluit het orgel met zijn (on)mogelijkheden na het klavecimbel nog wel het beste aan op de partituur. En wie een orgeluitvoering wil van de Goldbergvariationen, kan op dit moment geen betere kopen dan Schmeding in Dresden’. Reden voor de redactie om deze cd uit de Cybele-catalogus uit te roepen tot cd van de maand september.
J.S. Bach Goldberg Variationen BWV 988
Martin Schmeding an der historischen Gottfried-Silbermann-Orgel, Kathedrale Dresden (Hofkirche)
Label: Cybele Records
Nummer: SACD CYB030802
Speelduur: 74’44”
Booklet: 60 pagina’s (DE/EN)
Prijs: € 24,95
Muzikale interpretatie * * * * *
Programmakeuze * * * * *
Keuze van het instrument * * * * *
Kwaliteit van de opname * * * * *
Informatie in het booklet * * * * *
Grafische vormgeving (cd en boekje) * * * * *
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
Menig opname is al gemaakt van wat wel is genoemd de mooiste variatiereeks uit de muziekliteratuur: Bachs Goldbergvariationen BWV 988. Schmeding voegt er een aan toe waarvan het begeleidend schrijven van het label Cybele Records opgetogen meldt dat het een wereldpremière is: de Goldbergs op een historisch orgel uit Bachs tijd. Dat is een misser; onze Bram Bezuijen speelde de Goldbergs al enkele jaren geleden voor VLS Records op het Arp Schnitgerorgel van de Georgskirche in Weener en vorig jaar speelde Luc Ponet de Variaties voor Etoile Productions op het Van Peteghem orgel te Alden Biesen (B) – wel niet uit Bachs tijd (nl. 1788), maar het ging prima.
Afgedacht van deze pr-misser is de productie zelf gelukkig helemaal raak. Schmeding heeft het Gottfried Silbermann orgel (1755) uit de Kathedraal (Hofkirche) van Dresden onder zijn handen; een koninklijk klinkend instrument waarop het al een genoegen moet zijn om de registraties voor de Goldbergs uit te zoeken.
Al bij de Aria kom je onder de indruk van de weemoedige Quintadehn 8′ van het Oberwerk en dan volgt in de eerste Variatie de Fagott 16′ van het Hauptwerk en zo smul je maar door … Elke Variatie is met grote zorg gekozen. De enige teleurstelling was voor mij het groots opgetuigde Plenum op 32-voets basis in Variatie 30: het Quodlibet. De vrolijkheidheid over de thuiskomst van het thema na een lange en gevarieerde reis krijgt hier de loodzware ernst van een plechtige hymne. De wonderlijke Unda Maris van het Oberwerk (een zwevende Prestant) is een reconstructie van de orgelmakers Wegscheider en Jehmlich en mag een aantal keren optreden – tot groot genoegen!
Schmeding is een fijnzinnig speler. Zijn versieringen in de herhalingen klinken natuurlijk en speels. Nu en dan moest ik aan wijlen onze grootmeester Ewald Kooiman denken: de vertellende wijze van opdissen van de variaties, maar ook de soms nadrukkelijke, retorische speeltrant (bijvoorbeeld Variatie 30).
De opname is prima. Het boekje is heel fraai; er staan onder andere prachtige zwart-witfoto’s in van kerk en orgel. Ook vinden we een waardevolle analyse van het werk van de hand van Gerd Zacher.
De titelpagina van deel IV van Bachs Clavierübung (de Goldberg Variationen) vermeldt: “… vors Clavicimbal mit 2 Manualen”. Bachs abstracte meesterschap overstijgt echter vermeend authentieke enghartigheid. Wie zich geraakt weet door dit meesterwerk, heeft natuurlijk niet gauw uitvoeringen te veel: Gould, die Bachs polyfonie tot in het hart wist te raken. Andras Schiff; volgens Maarten ’t Hart op afstand de beste ooit! Een strijkkwartet. Een koperensemble. En ja, onze Leonhardt; toch die authentieke grandeur op ‘Clavicimbal’. Bram Bezuijen die met zijn uitvoering alle recht deed aan de legendarische intenties van de Goldbergs (slaapverwekkend). Luc Ponet; fris, maar op een wat schel orgeltje. En Jean Guillou die de Goldbergs naar eigen snit herschiep op een hedendaagse Kleuker (Tonhalle Zürich).
En toch sluit het orgel met zijn (on)mogelijkheden na het klavecimbel nog wel het beste aan op de partituur. En wie een orgeluitvoering wil van de Goldbergvariationen, kan op dit moment geen betere kopen dan Schmeding in Dresden. [ARJEN VAN KRALINGEN]
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
© 2009 www.orgelnieuws.nl
