Barokensemble ‘De Swaen’ heeft zijn eerste volle seizoen (2010/2011) een nieuw orgelpositief in gebruik. Het Amsterdamse ensemble dat ook wel eens met ‘muzikale fundamentalisten‘ werd aangemerkt, maakt voor zijn instrumentarium gebruik van zo getrouw mogelijke kopieën van achttiende-eeuwse instrumenten. Het nieuwe positief werd naar Midden-Duits voorbeeld gemaakt door Maarten Vos en Paul Kobald.
Het idee om het nieuwe orgel te maken ontstond omdat het ensemble ‘De Swaen’ een positief op tweevoets basis gebruikte, dat enige jaren eerder eveneens door Maarten Vos, orgelmaker/intonateur bij Orgelmakerij Reil, is gemaakt. Gaandeweg ontstond het idee een groter orgel te maken met als basis een Prestant 4’ van hout. Het ontwerp van Maarten Vos is gebaseerd op het idee dat het een zelfstandig orgel moet zijn met een rijkere en grotere klank dan de veel gebruikte kistorgels .Daarbij moet het een zelfstandige functie als orgel kunnen vervullen met een complete dispositie, geschikt om ook literatuur te spelen.Verder moest het instrument vervoerbaar zijn. Daarom is het in twee delen uitneembaar: de onderkast met balgen en de bovenkast met lade en pijpwerk.
Zo ontstond een instrument dat gebouwd is in een stijl zoals die is aan te treffen in Midden-Duitsland omstreeks de periode 1650-1730 met een klankbeeld dat geënt is op de Thüringse Midden-Duitse orgelbouw. Om een draagkrachtige en presente klank te bereiken voor basso-continuospel is een Prestant 8’ gedisponeerd. Om een zo authentiek mogelijke muzikaliteit te waarborgen, zijn er twee handbediende meervouwige balgen gemaakt.
De kas is uitgevoerd in grenen en geschilderd in een marmerimitatie.
Op 17 april 2010 presenteerde Jan Roelof Luth het positief tijdens een concert in Apeldoorn. Het instrument is meestal te beluisteren in de Bachcantate-uitvoeringen die ‘De Swaen’ elke laatste zondagmiddag van de maand houdt in de Oude Lutherse Kerk op het Spui in Amsterdam.
Meer info
www.barokensembledeswaen.nl
Dispositie
Manuaal C-D – c3
Gedekt 8 – hout
Prestant 8 – C-H gecombineerd met gedekt 8 hout, c2-c3 tin
Prestant 4 – ahorn, naar Manderscheid 1635
Quint 3 bas – hout, als roerquint
Quint 3 discant hoog tingehalte
Sesquialter II – Terts 1 3/5 disc., sleep gekoppeld met Quint disc.
Octaaf 2 C- h in het front
Winddruk
49 mm waterkolom
Stemming
Silbermann, 1/6 komma middentoon
Toonhoogte
a1 = 415 Hz
Ontwerp, technische uitwerking en intonatie: Maarten Vos
Technische uitwerking: Paul Kobald
Smeedwerk draaghandvatten: Rini Wimmenhove
Schilderwerk: Bert Jonker
© 2011 www.orgelnieuws.nl
© 2011 fotografie: Roelof Kuik