BLOG Liefting in Haarlem [ 1 ]

Van 18 tot en met 22 juli 2016 vindt het 51e Internationaal Orgel Improvisatie Concours plaats in Haarlem. Acht kandidaten, waaronder twee Nederlanders, gaan dan improviserend de strijd met elkaar aan. Een van die Nederlanders, Geerten Liefting, blogt op ORGELNIEUWS over zijn beleving van het concours als deelnemer. Deel 1: de voorbereiding.

advertentie

Over het waarom van het deelnemen aan het concours
Het vak improviseren trekt mij erg. Ik heb dat van jongs af aan gedaan en doe het nog dagelijks, vooral ook op zondag in de missen / diensten waarin ik speel. Iets creëren, of het nu improviseren is of componeren, heb ik altijd graag gedaan. Het improviseren is een vak dat je altijd kunt blijven verbeteren. Een concours als dit in Haarlem is dan een grote stimulans.

Iedereen die op niveau probeert te improviseren doet een gooi naar deelname in Haarlem. Zo ook ikzelf. Na de voorronde volgt maandag 18 juli het live-concours. Ik vind deze avonden altijd erg spannend en hoop dat de zenuwen minder gieren dan twee jaar geleden, toen ik ook met dit concours meedeed. Ik wil in Haarlem laten zien wie ik ben als improvisator en hoop uiteraard ver te komen. Het concours heeft een enorme naam. Zelfs als je alleen in de finale komt staat dat goed op je cv.

Voorbereiding
Hoe bereid je je voor op zo’n concours? Bij mij gaat dat zo: ik bestudeer de thema’s van afgelopen jaren en oefen daar veel mee. Ook neem ik mezelf op en luister ik veel naar improvisaties van andere organisten en analyseer ik repertoire. Daarnaast heb ik in de voorbereiding naar concoursen een groot aantal lessen gehad bij Hayo Boerema. Hij is een meester in het analyseren van een thema, in het aanbrengen van structuur in de improvisatie, handigheidjes en tips. (Zo … mijn volgende les is bij dezen gratis 😉 ).

Daarnaast probeer ik voorbereid te zijn op allerlei verrassende en uiteenlopende opdrachten. Voor het geval dat ik bijvoorbeeld moet improviseren met iemand anders (bijvoorbeeld met een zanger), dan bedenk ik van te voren hoe ik te werk zou kunnen gaan. Stel dat ik een passacaglia zou moeten improviseren, dan bedenk ik alvast wat mogelijke registraties zouden kunnen zijn.

Ook vraag ik me af wat goed kan werken op het orgel in de Bavo en wat juist niet, en hoe de ruimte werkt. Dat zijn punten waar je jezelf goed op kunt voorbereiden.

Niet gemakkelijk
De orgels die voor dit improvisatieconcours worden gebruikt zijn natuurlijk meer dan prachtig, maar ik vind het geen makkelijke orgels om op te improviseren. Maar dat is puur persoonlijk. Vorig jaar won ik een drietal prijzen op internationale improvisatieconcoursen. De orgels daar waren romantische ‘bakken’ met setzer, zwelwerken en een hoop strijkers. Op het Müller-orgel moet je toch anders te werk gaan en vooral uitkijken dat je niet verzand in teveel registreren, om maar wat te noemen.

Praten
Wat ik onbedoeld ook goed heb getraind, is het praten tijdens het spelen. In de katholieke mis maak ik wekelijks mee dat er iemand met me komt praten tijdens het spelen (en uiteraard krijg je regelmatig een hand of een harde schouderklop en dat is nooit tijdens een makkelijke passage). Dus het communiceren met de registranten tijdens het improviseren komt wel goed 😉 .

Valkuilen
Kun je alles voorbereiden of zijn er toch nog valkuilen? Ja, veel! Improvisaties duren vaak te lang en zijn niet al te best qua vorm. Veelal wordt niet vanuit het thema gewerkt, maar wordt het thema een beetje gebruikt. Daarnaast moet het een hecht idioom zijn. Teveel willen is ook een gevaar. Beter is het om een paar dingen te pakken en die goed uitwerken. Een andere valkuil (die ik maar al te goed ken) is het van te voren helemaal uitstippelen wat je gaat doen. Tijdens het improviseren zelf schakel je dan je creativiteit uit en denk je alleen nog maar: ‘Wat moet ik hier ook al weer doen?’. Bij veel improvisatoren zal het misschien goed werken, bij mij niet! Een andere valkuil is om te veel te registreren. Daarbij ga je de controle op de improvisatie verliezen.

Ruimte
Nog een belangrijk punt: de ruimte. Bij mijn deelname aan het concours van twee jaar geleden merkte Gerben Mourik terecht op dat veel deelnemers in het concours geen of weinig oor hadden voor de ruimte. Daar had hij zeker een punt! Het ligt op de loer (ook bij mij) om heel veel noten te spelen, terwijl een goed muziekstuk ook rust nodig heeft, waarbij je de ruimte zijn werk laat doen.

Tot zover de voorbereiding op het Internationaal Orgelimprovisatie Concours. Maandag speel ik de eerste ronde op het Müller-orgel in de Grote Kerk. Daarna meld ik me weer!

Zie ook

• Deelnemers Orgel Improvisatie Concours Haarlem 2016 bekend
• Internationaal Orgelfestival Haarlem van 16 tot en met 30 juli

Geerten Liefting (Nijkerk, december 1983) studeerde oorgel, kerkmuziek, improvisatie, compositie en koordirectie aan de conservatoria van Utrecht, Antwerpen en Rotterdam bij ondermeer Reitze Smits, Wim Henderickx, Luc van Hove en Wiecher Mandemaker. Daarnaast studeerde hij improvisatie bij Hayo Boerema en Cor Ardesch en compositie bij Peter Jan Wagemans. Geerten is sinds augustus 2007 dirigent-organist van de Heilige Bonaventura te Woerden en tevens assistent-organist van de Grote of St. Laurenskerk te Rotterdam en vesperorganist van de Domkerk te Utrecht. Als organist won hij eerste en tweede prijzen op diverse internationale concoursen. Hij trad op bij producties van bijvoorbeeld Festival Voor de Wind, Culturele Caravaan en verzorgde producties met koren als de Laurenscantorij, het Ribatutta Ensemble en het Nederlands Blazersensemble. In 2013 won hij de eerste prijs op het Hinsz- compositieconcours te Kampen, waar het Nederlands Kamerkoor zijn werk ‘Renovatio Mundi’ in première bracht. Geerten geeft veel concerten en componeert voor diverse bezettingen.