Momenteel wordt het Bätz-orgel van de Ronde Lutherse Kerk in Amsterdam door Flentrop Orgelbouw grondig onder handen genomen. In dit blog doet titularis-organist van Ronde Lutherse, Matthias Havinga, voor de lezers van Orgelnieuws.nl verslag van de voortgang van de werkzaamheden aan het historische instrument. In dit tweede deel ziet u al wat van de resultaten.
advertentie
Nu de gebroken onderslagbalk vervangen is, wordt al het pijpwerk langzaamaan teruggeplaatst. Daarbij worden de kleine schades als gevolg van uitdroging aangepakt. Zoals deze weggezakte pijp: de foto’s spreken voor zich!
Achter de klaviatuur lopen tussen toets en windlade de houten abstracten, die uiteindelijk de ventielen vlak onder de pijp opentrekken als de toets wordt ingedrukt. Bij een orgel van deze omvang is een abstract naar het Bovenwerk zomaar vijf meter of langer. Het hout is door de extreme droogte allerlei kanten op gaan werken, zodat ook de toetsen scheef komen te liggen. Op de eerste foto is het klavier van het Rugwerk te zien zoals ik dat aantrof kort na mijn aanstelling. De tweede, recente foto toont hoe de onregelmatigheden zijn geëffend en het toucher dus is genormaliseerd.
Het gescheurde, uitgedroogde leer van de balgen is vervangen door nieuw leer zodat het orgel geen wind meer verliest.
Het meubel van het orgel is door de krimp van het hout vol kieren komen te zitten. Die zijn opgevuld met kleine latjes. De nieuwe stukken hout die zijn ingevoegd, zijn bijgekleurd om te passen bij de het oude eikenhout.
Op deze twee foto’s hieronder is heel mooi te zien wat het doorzakken van één van de belangrijkste steunbalken onder het pedaal allemaal met het orgel heeft gedaan. Eerst ziet u de oude situatie: achter de houten pijpen van de Subbas 16 zitten voor de zekerheid kleine klosjes in de muur, die het pijpwerk vasthouden.
Maar door het wegzakken van de complete pedaallade, komen de bovenzijden van het pijpwerk onder de klosjes uit. Wat ooit keurig maatwerk was, is nu een gat van een paar centimeter. Gevolg: de zware houten pijpen vallen om. Hieronder ziet u de herstelde situatie.
De plaats waar het klosje aanvankelijk heeft gezeten, is nog te zien. Het klosje is iets lager bevestigd dan het vroeger was. Dat komt doordat compleet herstel van de verzakking door middel van het opkrikken van het hele orgel te moeilijk, te duur en te riskant is. Oud hout kun je niet meer zo rigoureus terugbuigen. Een klein stukje verzakking is dus voor lief genomen en geconsolideerd.
Wilt u ook bijdragen aan de aanzienlijke kosten die met de restauratie gemoeid gaan? Maak dan een vrijwillige, belastingaftrekbare bijdrage over op rekening NL45ABNA0543629945, ten name van College der Kerkrentmeesters der Ev. Luth. Gemeente Amsterdam onder vermelding van ‘Orgel Ronde Lutherse Kerk’. Bedankt!
