Historische opnamen karakteristiek Cavaillé-Coll-orgel
advertentie
in Augustinuskerk te Amsterdam
Boëllmann – Piet van der Steen
Label: VLS Records – VLC 0303
Speelduur: 76’03”
Booklet: 24 bladzijden in Nederlands en Engels
Piet van der Steen maakte voor deze cd gebruik van zowel het kleine Cavaillé-Coll-orgel (19/II/P) in de St.-Augustinuskerk in Amsterdam als van het veel omvangrijkere Schyven-orgel (43/III/P) in de St. Petrus-en-Pauluskerk te Oostende (B).
Voor wat betreft het Cavaillé-Coll-orgel gaat het om een historische opname uit 1977.
Het instrument werd in 1881 gebouwd voor de Amsterdamse St.-Augustinuskerk ‘De Spin’, gelegen aan het Rusland. Het verving het oude orgel dat in de tweede helft van de 18de eeuw door de Leidse orgelbouwer Mitterreither werd vervaardigd. Dit schuilkerkorgel voldeed echter niet meer aan de eisen van de tijd. In 1932 verhuisde het Cavaillé-Coll-orgel mee naar de nieuwe Augustinuskerk aan de Postjesweg en onderging het in 1968 een algehele restauratie, uitgevoerd door de firma Joseph Adema-Hubert Schreurs.
Omdat het kerkbezoek in de parochie in de zeventiger jaren aanmerkelijk terugliep, werd de Augustinuskerk in 1977 gesloten en afgebroken. Op dezelfde plek verrees het complex ‘Nieuw Vredenburgh’ dat naast een parochiecentrum met de kerkzaal ruimte biedt aan een verzorgingstehuis.
In de kerkzaal, die een aanzienlijk kleiner volume heeft dan de oorspronkelijke kerk, is het orgel herplaatst. Hierbij onderging het “ernstige ingrepen in zijn klankgeving” aldus Piet van der Steen en Hans van der Harst in het bijgesloten leaflet. De opname die op 17 januari 1977, slechts enkele weken voor de afbraak van de kerk, werd gemaakt door Dick van Schuppen kan om die reden terecht historisch heten.
Piet van der Steen maakte een keuze uit vrij onbekende werken van Boëllmann, te weten Fantaisie en La, Douze pièces pour orgue, opus 16, en Deuxième Suite pour orgue, opus 27. De nu eens speels symfonisch en dan weer mystieke muziek is het karakteristieke Cavaillé-Coll-orgel duidelijk op het lijf geschreven. Ook de akoestische ambiance draagt bij aan een warm-diepe totaalklank.
Op het Schyven-orgel in Oostende brengt Piet van der Steen vervolgens drie delen uit Heures Mystiques en tenslotte de overbekende Suite Gothique en Ut mineur, opus 25 ten gehore.
De vrij recente opname (2002) toont het instrument zoals het klinkt na de laatste restauratie die Flentrop orgelbouw in 1998 uitvoerde. Bij die gelegenheid kreeg het in 1907 door de Brusselse orgelbouwer Pierre Schyven & Co gebouwde orgel, dat in 1954 de firma Loncke aan de barokke smaak van die tijd werd aangepast, zijn oorspronkelijke Frans-romantische klank terug. Ook werden alle werken weer van een nieuwe mechanische tractuur voorzien met een barkermachine voor het Groot Orgel.
Beheerst en met gematigde tempi maar toch expressief klinkt het spel van Piet van der Steen in de akoestiekrijke Belgische kerk. Hans van Laar van VLS Audio Recording maakte er een perfecte opname van met een goede balans tussen de directe orgelklank en de galm van de ruimte.
Het booklet geeft vrij uitvoerig informatie over de orgels (onder andere de disposities) en hun geschiedenis, het oeuvre van Boëllmann en organist Piet van der Steen. Jammer genoeg is de foto van het Cavaillé-Coll-orgel op achterflap erg wazig. Maar misschien is dat een door mij niet begrepen kunstuiting.
Als goed gedocumenteerd en luisterrijk opgenomen klankdocument is de cd hartelijk aanbevolen. [WIM ERADUS]
