Claude Debussy op orgel – dat hoor je zelden. En dat is jammer, want zijn impressionistische klanken kunnen op orgel bijzonder overtuigend werken. Maar ja, Debussy (1862-1918) heeft nu eenmaal niet voor orgel gecomponeerd. Wat moet je als organist en liefhebber van Debussy dan doen? Je zou transcripties kunnen spelen.
advertentie
De Franse organist Loïc Mallié houdt niet van transcripties maar wilde toch graag Debussy spelen. Hij koos voor een andere invalshoek: improvisaties op thema’s van Debussy in een stijl die geïnspireerd is op Debussy. Alsof hij toch voor orgel gecomponeerd zou hebben…
Het resultaat mag er zijn. Mallié, geboren in 1947, leerling van onder meer Olivier Messiaen en thans werkzaam als docent en organist in Lyon, geeft als het ware een geïmproviseerd componistenportret. In zes improvisaties komen zevenentwintig thema’s voor, die op vier na allemaal van Debussy zijn. Het valt niet altijd mee om die thema’s te herkennen. Mallié creëert echter op geraffineerde wijze een sfeer die nauw verwant is aan Debussy en hij tovert met klankkleuren alsof de meester zelf speelt. Het ‘klopt’ allemaal. Eerder nam Mallié een dergelijke cd op met improvisaties op thema’s van Wagner (Hortus 017). Deze manier van musiceren is hem kennelijk op het lijf geschreven.
De keuze van het orgel is een voltreffer. Het Gonzalès-orgel in de Saint-Vaast te Bailleul (Noord-Frankrijk) werd in 1933 in gebruik genomen met een concert door Louis Vierne. Het is een niet al te groot drieklaviers orgel dat alle kenmerken van het Franse neoklassieke orgel in zich draagt. Een heerlijk orgel om op te improviseren, een heerlijk orgel om mee te kleuren én een orgel waar je lang naar kunt luisteren.
Mallié begint met een bijna zeventien minuten durende improvisatie onder de titel ‘Autour de Debussy’, waarin hij zijn visie presenteert: geen transcriptie, geen stijlkopie, maar met veel gevoel voor timing en sfeer wordt de luisteraar aan de hand van enkele Debussy-thema’s meegenomen naar die wonderlijke impressionistische klankwereld, die zo kenmerkend is voor Debussy. De milde grondstemmenklank van het orgel boeit van het begin tot het eind. Maar ook de fortissimopassages overtuigen: het orgel paart helderheid aan warmte.
De thema’s die Mallié gebruikt komen onder andere uit Canopes, Fêtes, Jeux, La mer, Nuages en Prélude à l’après-midi d’un Faune. In het begeleidende boekje legt Mallié uit hoe hij te werk is gegaan. Hij voelde een innerlijke noodzaak om een hommage te brengen aan een componist die hij boven vele anderen plaatst, door thema’s uit zijn muziek als uitgangspunt te nemen. Die thema’s integreert hij in een op de klankwereld van Debussy geïnspireerde idioom, waarbij hij geen pasages kopieert, maar hooguit imiteert. Soms kiest hij voor een klassieke vorm (zoals in de Prélude, fugue et final) maar doorgaans kiest hij een motto (zoals in Anthologie, La Grotte en Contraste). Mallié laat zich ook volop leiden door het instrument en de ruimte. Hij weet een volstrekt overtuigende eenheid te creëren.
De titel van de cd wordt gevisualiseerd door hobbelpaarden, die de cover sieren. In het boekje staat een lezenswaardig interview met Mallié, zijn levensbeschrijving en alle gebruikte thema’s. Foto’s ontbreken, evenals de interessante dispositie van het orgel. Gelukkig is die via het internet te raadplegen (zie onder).
Een in veel opzichten verrassende cd; een verrijking voor de cd-collectie van liefhebbers van de orgelkunst, die niet schromen om gangbare paden te verlaten. [ERIK VAN DER HEIJDEN]
Jeux – Loïc Mallié
Six improvisations à l’orgue sur des themes de Claude Debussy
Orgue Victor Gonzalès de l’église Saint-Vaast de Bailleul (Nord)
Éditions Hortus – Hortus 032, TT 71’50, booklet 28 pagina’s (F, E), prijs € 22,50
