COLUMN Bert Rebergen: op orgelsafari met de Volkskrant orgeltop 15

Met een heuse orgeltop 15 moedigt de Volkskrant haar lezers aan om deze zomer op ‘orgelsafari’ te gaan langs de ‘mooiste’ Nederlandse orgels. Handig, zo’n lijstje?

advertentie

We zijn en blijven er verzot op. Op – hoe zal ik ze noemen? – top-tien-lijstjes. Menigeen wilde in vroeger tijden weten welke hit op ‘nummer één’ stond. Welke oliebollenboer bakt ze dit jaar het bruinst? Welke vaatwasser komt het beste uit de test? Welk onbetaalbaar restaurant heeft dit jaar een Michelinster in de wacht gesleept dankzij een gerecht dat na één keer niezen volledig op het bord van de buurman is beland?

Wat zijn de leukste uitjes voor het gezin? Welk matig Amerikaans acteerwerk sleept dit keer een Oscar in de wacht? Welke haarföhn scoort het hoogst bij de Kieskeurig-reviews en welke politicus zat nog korter dan Rutte bij Trump in diens Oval Office?

We smullen bij die lijstjes. Niet zelden omdat we met name geïnteresseerd zijn in de hekkensluiters die door bedenkelijke juryleden de grond in worden geboord. We hechten er soms ook waarde aan. We laten ons dikwijls leiden door het oordeel van die ander en kopen de smerigste pindakaas die door Kassa! werd uitgeroepen als de beste koop.

Wat zijn we verrukt wanneer het orgel onder de aandacht wordt gebracht in de media. De Volkskrant gunt ‘ons’ instrument vandaag meerdere pagina’s en roept de lezers op, om deze zomer een bezoek te brengen aan een van de (te) vele concerten – en pogingen daartoe – te bezoeken!

Hoezee! Leve de Volkskrant! Tijdens de zomeravondbespelingen in de Gereformeerde Kerk van Stieltjeskanaal-West zullen er in plaats van de de bekende elf bezoekers nu dertien opdraven!

Maar, kom, laat ik ophouden met deze flauwiteiten. Mooi dat het orgel in de spotlights wordt gezet! Dank daarvoor!

Lees hier het artikel in de Volkskrant

Echter – ja, daar komt een ‘maar’ aan – de Volkskrant kon het niet laten om de lezers vervolgens een heuse top 15 van Neêrlands mooiste orgels voor te schotelen.

Zeker, men heeft de moeite genomen om verschillende orgeltypen voor het voetlicht te brengen: van (oer)oude dorpsorgeltjes tot de grote reuzen, ook van Duits-romantische en Frans-symfonische snit. Ook minder bekende instrumenten krijgen aandacht. En – dat mag eveneens worden gezegd – de redactie geeft toe dat deze keuze lastig en subjectief is.

Vermoeien met die keuze ga ik u niet, maar als de redactie van ORGELNIEUWS u zou uitnodigen om te roepen welke orgels u mist, dan acht ik de kans groot dat hun mailbox razendsnel propvol zit met voorbeelden zoals de Michaëlskerk van Zwolle, de Grote Kerk van Breda, de Petruskerk te Leens en de Lutherse van Den Haag.

Waarom toch die testresultaten? Waarom vermoeit de radio ons iedere keer weer met ‘Hart-en-ziel-lijstjes?’ en moet ik tot mijn leedwezen aanhoren dat Nederland massaal kiest voor ‘Jesu joy of man’s desiring’ als zijnde Bachs grootse compositie ooit? Waarom worden we in ons kikkerlandje zo dikwijls gepamperd als we op zoek zijn naar de beste luiers voor ons kind?

Wat als een argeloze orgelbeet een top 15 orgel bezoekt waar iemand ongelooflijk zit te knoeien, terwijl een vakman op een vrijwel onbekend instrumentje wonderen verricht?

Gelukkig hoef ik u, als doorgewinterde orgelvrienden, niet te vertellen waar u wel, of niet gaat zitten luisteren. Maar, hoe graag zou je de startende orgelfanaat aan de hand nemen en hem of haar adviseren bij het maken van eigen keuzes.

Ja, zo iemand zou meegenomen moeten worden door een persoon met een meer dan gemiddelde kennis van en brede kijk op de orgelwereld.

Iemand die zelf ook een nootje kan lezen, een voorspel van Worp zonder blozen kan spelen, die al vele concerten heeft bezocht en minstens één orgelplaat per week draait. Iemand die een Schnitger en een Adema weet te onderscheiden en ongeveer aanvoelt welk type programma bij de persoon in kwestie past.

Iemand die ook met enig relativeringsvermogen naar de wereld van orgels, organisten en orgelmuziek kijkt en vooral verder dan dat!  Iemand die u enthousiast, met een glimlach, tegen een nette geldelijke vergoeding door het oerwoud aan orgels en concerten leiden wil, deze zomer.

Ja, dat is vele malen zinvoller dan zo’n nietszeggende opsomming van favorieten, opgesteld door een groep mensen die vooral schittert door een gebrek aan kennis.

Wie zo’n mentor, zoals hierboven uiteengezet, zou kunnen zijn?

Ik durf het bijna niet te zeggen …

Nawoord
De redactie van ORGELNIEUWS weigerde mijn telefoonnummer onder dit schrijven te plaatsen.
Gemiste kans! Anders had ik binnenkort in de top tien van best betaalde columnisten gestaan …

Bert Rebergen (*1969) is vooral onderwijsman en verhalenverteller, maar orgelmuziek mag zich in zijn grote belangstelling verheugen, niet alleen passief maar ook in de praktijk. In 1988 werd hij organist in Veenendaal. Daar en daarbuiten bespeelt hij, tot de dag van vandaag, menig instrument. Sinds 2009 treedt hij als verteller en presentator op in het gehele land.