In de column ‘RE: gister’ deelt organist, componist, cantorijlid en journalist Peter Sneep op in zijn ervaringen vanaf de orgelbank (en soms de pianokruk). De wederwaardigheden van de afgelopen zondag van de begeleider in drie Amersfoortse kerken zullen dan veelal het onderwerp zijn van deze column. Als het even kan wekelijks op maandag. Deel 34 – Zomer.
advertentie
De zomer kan pas echt beginnen als de ZomerAgenda van de Koninklijke Vereniging van Organisten en Kerkmusici is verschenen. En wat zat er woensdag in onze brievenbus? Juist, de ZomerAgenda van de KVOK. De vereniging heeft ongeveer dertienhonderd concerten bijeengebracht en Jan Smelik vermoedt in zijn voorwoord van de agenda dat het er veel meer zijn. Dertienhonderd concerten zijn er al te veel voor een mens om mee te maken. Stel dat een concert gemiddeld een uur en een kwartier duurt, dan ben je zeker 67 dagen non-stop aan het luisteren. Voor mensen die dat allemaal te veel vinden, heb ik een selectie gemaakt. Geheel gebaseerd op subjectieve gronden.
Ja, er zijn nog veel en veel meer orgelconcerten. Zo staat er bijna geen enkel concert van de Grote Kerk in Elburg in, terwijl Maarten Seijbel daar toch altijd elk jaar ijverig twee series organiseert.
Natuurlijk is het uitbrengen van een papieren agenda achterhaald. Het internet is een veel beter medium, waarop je ook nog eens veel meer gegevens kwijt kunt, zoals de gespeelde werken. En waar je op veel meer manieren kunt zoeken, bijvoorbeeld op plaatsnaam of op organist. In de agenda die vorige week verscheen, staat ook nog eens veel overbodige informatie. Bijvoorbeeld dat een concert een toeristenconcert. is. Mogen niet-toeristen daar dan wel heen? Of de vermelding dat het gaat om een zomeravondorgelconcert. Ja dûh!
vr 12-06
Amersfoort | De Kandelaar | 20.00 uur | Rien Donkersloot
Naar dit concert hoeft u niet meer, want het is al geweest. In een snikhete kerk kwamen twintig mensen luisteren naar een warm aangeklede Donkersloot. Hij weigerde zijn zwarte colbertje uit te doen, waarschijnlijk om uit te drukken dat de vriendschapsbanden tussen hem en de organisten van De Kandelaar warm zijn. Het is erg leuk om een organist van naam te horen en te zien spelen op het instrument waar je zelf vaak op speelt. Vanwege de hitte moest Harry van Wijk de tongwerken flink hoger stemmen.
De liefde is wederzijds. Harry speelt op 30 juni in de Joriskerk en Hans van Haeften (lid van de Kandelaargemeente en cantororganist in de Marcuskerk in Leusden) geeft op zaterdagmiddag 25 juli om 15.00 een inloopconcert.
za 04-07
Den Haag | Grote Kerk / Lutherse Kerk | 12.45 | Ben van Oosten / Aart Bergwerff. Dubbel jubileumconcert.
Ik zal jullie iets vreselijks bekennen: ik heb Ben van Oosten en Aart Bergwerff nog nooit in het echt horen spelen. Ik ken hun kwaliteiten alleen van cd’s en radiouitzendingen. Dat moet dus nodig veranderen. Dus komt het mooi uit dat ze in één evenement hun 25-jarig jubileum vieren in de kerken waar ze werkzaam zijn. Toevallig toch dat beide beroemdheden in hetzelfde jaar en in dezelfde stad werden benoemd? Trouwens, hun orgels heb ik ook nog nooit gehoord. ’t Is toch een schande!
do 30-07
Doesburg | Grote of Martinikerk | 20.00 | Zsuszsa Elekes
Het Walcker-orgel in de Martinikerk in Doesburg vind ik het allermooiste orgel dat er is. Al vele jaren pik ik van elke zomerserie minstens één concert mee, liefst nog een paar meer. Voor het begin van elk concert daar, vraag ik me af waarom het orgel nou zo mooi is. Is het omdat het uit Rotterdam komt? Is het vanwege de merkwaardige ontstaansgeschiedenis met houthandelaar Bos in de hoofdrol? Is het vanwege de enorme hoeveelheid achtvoets labialen in alle soorten en maten (en volgens Hans Fidom het best te gebruiken in groepjes van twee). Is het het fluisterzachte pianissimo van de strijkers met de zwelkast dicht? De hoornachtige klank van de prestanten van het hoofdwerk? Ja, dat is het. Alles aan het orgel vind ik mooi. Van de laatste jaren staan de concerten van Gerben Mourik en Tobias Horn mij helder voor de geest. Maar Zsuzsa Elekes (ZomerAgenda spelt haar naam met een s teveel) is de meester. Zij snapt alles van dit grote orgel. Jammer dat het niet meer in Rotterdam staat, maar ik ben blij dat de Doesburgenaren heel erg goed voor het instrument zorgen.
wo 05-08
Groenlo | H. Calixtusbasiliek | 20.15 | Jaap Zwart
Ik hou van Adema-orgels en ook van het orgel in de Groenlose Calixtus. Ook al heb ik dat orgel nog nooit gehoord. Mijn liefde voor dit orgel begon toen ik Hayo Boerema er tijdens een uitzending van het NCRV-radioprogramma Woord op Zondag (zalige nagedachtenis) op hoorde spelen. Ook Boerema hoorde ik toen voor het eerst. Twee jaar geleden ontdekte Jaap Zwart het orgel ook en begon er een concertserie. Zwart maakte in 2013 een cd in Groenlo waarop het instrument in al zijn schoonheid is te horen. Tot nu toe is het me niet gelukt er een van zijn concerten bij te wonen. Dit jaar probeer ik het weer. Wie gaat er mee?
vr 03-09
Vrangendael/ Sittard | Christus’ Hemelvaart | 20.15.00 | Anja Hendrikx (inclusief minisymposium Albert Schweizer)
In de Nederlandse orgelwereld zijn allerlei indelingen te maken tussen categorieën organisten, van serieuze droogstoppels tot begenadigde toetsengraaiers. De scheiding tussen Noord en Zuid is er ook een. Veel protestantse orgelliefhebbers en concertorganisators boven de grote rivieren hebben geen idee hoeveel goede organisten er in Zuid-Nederland zijn. Ga eens kijken op de website van de SOL, de Stichting Samenwerkende Orgelvrienden Limburg. Heel wat keren heb ik meegedaan aan orgel-excursies en wandeltochten die de SOL organiseert.
Er zijn in Limburg (en ook in Noord-Brabant) veel getalenteerde organisten! Zo heb ik Anja Hendrikx horen spelen tijdens een orgelwandeling door Maastricht op allerlei orgels en in allerlei stijlen. In de Sint Servaes speelde ze Choral I van César Franck zo onvergetelijk mooi! Ze had een plastic jas aan, herinner ik me gek genoeg – overbodig detail. Waarom wordt zij niet uitgenodigd in (ik zeg maar wat) Haarlem? Waarom speelt Jean Pierre Steijvers nooit in Utrecht? Wanneer speelt Remy Syrier een keer in Zutphen, Ton Reijnaerdts in Delft, Ad van Sleuwen in Rotterdam? De zuiderlingen zijn minder eenkennig. Steeds meer Noord-Nederlanders zoals Sietze de Vries, Wouter van der Wilt, Geert Bierling, Wim Diepenhorst en Theo Jellema spelen wel in het Zuiden.
Let even op de aanvangstijd van het Sittardse concert van Anja Hendrikx. Dat moet zijn 20.15 uur, leert de SOL-website. In de ZomerAgenda zitten nogal wat slordigheden, vooral het ontbreken van spaties. Maar soms ook erger. Kennen wij bijvoorbeeld de organist Louis ten Vregelsalfaar al?
Alle kritiek op een stokje. Als iets blijkt uit de nu verschenen agenda, is dat het orgel een zomers instrument is en achterhaald of niet, het is heerlijk om er lekker lang in te bladeren. Dat is de meerwaarde van papier, achterhaald of niet. Pas op 29 september, na het laatste concert, doe ik ’m bij het oud-papier. Dan is de herfst al begonnen.
Peter Sneep (1962) is organist van drie vrijgemaakt-gereformeerde kerken in Amersfoort: de Kandelaar, de Schaapskooi en de Martuskerk. Hij componeert kerkmuziek en maakte daarvan een aantal cd’s. Orgelles kreeg hij van Hetty Koelewijn en Gerrit ’t Hart. In De Kandelaar is hij lid van de cantorij, die onder leiding van Harry van Wijk eens in de zoveel tijd aan de diensten meewerkt. Hij is radiopresentator bij de Reformatorische Omroep. Van 1986 tot 2014 werkte hij bij het Nederlands Dagblad. Hij is getrouwd met Petra en vader van Anna (2) en Manuel (1).
Met name de laatste stuk spreekt me erg aan. Ik ben bekend met de organisten in het zuiden des lands. Er zitten getalenteerde jongens bij zoals Tommy van Doorn (Boxtel) en Ruud Verbunt (Tilburg). Ik heb een aantal door het Fontys-conservatorium georganiseerde concerten meegemaakt, o.a. de Heuvelsekerk te Tilburg, klasse!