Ze zijn vorig jaar al gesignaleerd: de organisten die in 2022 willen uitpakken met het orgelwerk van César Franck (1822-1890). Dit jaar wordt voor organisten en orgelliefhebbers toch onbetwist het Franck-jaar. Maar er is nog veel meer te vieren en te herdenken. ORGELNIEUWS heeft het voor u op een rij gezet.
advertentie
Na een jaar vol streaming-, anderhalvemeter-, QR-gecodeerde/genegeerde en helaas ook geannuleerde concerten en evenementen kunnen de partituren van Sweelinck, Saint-Saëns en Vierne weer even terzijde worden geschoven. Vol goede moed richten we ons in 2022 op hét Franck-jaar. Want het is tweehonderd jaar geleden dat César Franck, een van de grootste componisten voor orgel, in Luik het levenslicht zag.
Wie meer barok, maar nog wel zuidelijk georiënteerd is, kan zich altijd nog storten op het werk van Nicolas de Grigny, wiens 350e geboortejaar wordt gevierd. Te Frans? Te rooms? Teveel wierook? Kijk dan eens naar het werk van Heinrich Schütz (350e sterfjaar) of Cor Kee (25e sterfjaar). Nog niet calvinistisch genoeg? Dan is het 450e sterfjaar van de man die het Geneefse psalter vierstemmig heeft getoongezet, Claude Goudimel, een passende en sobere herdenking waard. Mag het wat meer Hollandse Koraalkunst zijn? Herdenk dan dat het 25 jaar is geleden dat Willem Hendrik Zwart overleed.
En zo zijn er nog veel meer eeuwfeesten en andere kroonjaren, herdenkingen en verjaardagen van organisten, componisten en orgels. Dit is onze inspiratielijst voor 2022:
Componisten
450e sterfjaar
Claude Goudimel (1510-1572)
450e geboortejaar
Thomas Tomkins (1572-1656)
400e sterfjaar
Jakob Hassler (1569-1622)
350e sterfjaar
Nicolaus Hasse (1617-1672)
José Jiménez (1601-1672)
Heinrich Schütz (1585-1672)
350e geboortejaar
Nicolas de Grigny (1672-1703)
Padre Narciso da Milano (1672-17??)
300e geboortejaar
Johann Ernst Bach (1722-1777)
300e sterfjaar
Johann Kuhnau (1660-1722)
Johann Adam Reincken (1643-1722)
250e sterfjaar
Louis Claude Daquin (1694-1772)
Johann Peter Kellner (1705-1772)
250e geboortejaar
Domenico Puccini (1772-1815)
Andreas Sabelon (1772-1838)
200e sterfjaar
Gaetano Velerj (1760-1822)
Johann Wilhelm Hässler (1747-1822)
Friedrich Wilhelm Herschel (1738-1822)
Johann Gottlob Werner (1777-1822)
200e geboortejaar
Lucio Campiani (1822-1914)
César Franck (1822-1890)
Johann Georg Herzog (1822-1909)
Jan Barend Litzau (1822-1893)
Michele Novaro (1822-1885)
Joseph Joachim Raff (1822-1882)
Friedrich Wilhelm Sering (1822-1901)
150e geboortejaar
Félix Borowski (1872-1956)
Henri Büsser (1872-1973)
James Lyon (1872-1949)
Joseph-Marie Alexandre Déodat de Séverac (1872-1921)
Camillo Schumann (1872-1946)
Eduardo Torres (1872-1934)
Ralph Vaughan Williams (1872-1958)
100e sterfjaar
Domenico Bellando (1868-1922)
William Ralph Driffill (1870-1922)
Myles Birket Foster (1851-1922)
James Frederick (1858-1922)
Horace Wadham Nicholl (1848-1922)
100e geboortejaar
Lukas Foss (1922-2009)
Wim Franken (1922-2012)
Renato Grisoni (1922-2012)
Iain Hamilton (1922-2000)
Bernard Huijbers (1922-2003)
David N. Johnson (1922-1987)
Aimo Känkänen (1922-2016)
Sergio Marcianò (1922-2007)
Ernst Priffner (1922-2011)
Kurt Rapf (1922-2007)
Jori Ropek (1922-2005)
Leif Thybo (1922-2001)
Mario Voltolina (1922-1992)
Jacques Wildberger (1922-2006)
Iannis Xenakis (1922-2001)
75e sterfjaar
Walter Alcock (1861-1947)
P?teris Barisons (1904-1947)
Charles Montague Birch (1884-1947)
Percy Buck (1871-1947)
Ulisse Matthey (1876-1947)
50e sterfjaar
Seth Bingham (1882-1972)
Karl Höller (1907-1972)
Edmond André Maurat (1881-1972)
Henri Poitron (1882-1972)
Tibor Pikéthy (1884-1972)
25e sterfjaar
Joseph Ahrens (1904-1997)
Jean Françaix (1912-1997)
Jean Giroud (1910-1997)
Cor Kee (1900-1997)
Lucas Lindeboom (1947-1997)
Egbert Woelderink (1914-1997)
Friedrich Zipp (1914-1997)
Willem Hendrik Zwart (1925-1997)
Orgeljubilea
Rond de orgels in deze plaatsen valt dit jaar wat te vieren. We maakten een selectie:
400 jaar
- Den Bosch, Kathedrale Basiliek van Sint Jan – Floris Hocque-orgel | opgeleverd in 1622
250 jaar
- Helmond, Sint-Lambertuskerk – Robustelly-orgel, in 1772 in gebruik genomen in de abdij van Averbode en in 1822 (200 jaar geleden!) overgeplaatst naar Helmond
- Midwolda, Hervormde Kerk – Hinsz-orgel, ingebruikname op 30 augustus 1772
- Vaals, Hervormde Kerk – J.E. Teschemacher-orgel, 1772
200 jaar
- Kampen, Broederkerk – A. van Gruisen-orgel, 1822
150 jaar
- Nunspeet, Dorpskerk, L. van Dam en Zonen (1872)
- Utrecht, Sint Josephkerk, Friedrich Meyer-orgel (1872) dat ondanks sluiting en recente verkoop van de kerk hopelijk, waar dan ook, nog een actieve toekomst tegemoet mag gaan
100 jaar
- Amsterdam, Orgelpark, Sauer-orgel in oktober 1922 in gebruik genomen.
- Alphen aan den Rijn, Adventskerk – Steinmeyer-orgel, in gebruik genomen op 24 januari 1923; omdat het orgel in 1922 is gebouwd wordt het eeuwfeest in Alphen dit jaar gevierd.
75 jaar
- Zevenbergen, Sint-Bartholomeüskerk – Verschueren-orgel, 1947
50 jaar
Zo’n zeventig orgels werden in 1972 in Nederland opgeleverd. Van alle orgels die in 2022 Abraham zien lichten we er een paar uit:
- Amsterdam, Thomaskerk – Van Vulpen-orgel
- Coevorden, Grote Kerk – Van den Berg en Wendt-orgel
- Den Haag, Bethlehemkerk – Vierdag-orgel, gebouwd voor de Julianakerk in Den Haag, waar het op 13 oktober 1972 in gebruik werd genomen.
- Oudkarspel, Allemanskerk – Adema/Schreurs-orgel
- Ridderkerk, Singelkerk – Van den Heuvel-orgel (ingebruikname 10 en 11 november 1972)
- Winterswijk, Grote of Jacobskerk – Metzler-hoofd/koororgel
- Wijk, Hervormde Kerk – Blank-orgel
- Zeist, Rehobothkerk (Gereformeerde Gemeente) – Pels & Van Leeuwen-orgel
Meer mijlpalen
Niet genoeg aan deze kroonjaren? 125 jaar kan ook nog als mijlpaal worden gezien, zoals bij William Thomas Best (1826-1897), Johannes Brahms (1833-1897), Léon Boëllmann (1862-1897), Berthold Tours (1838-1897) of Otto Türke (1832-1897).
Dit jaar is het 250 jaar geleden dat orgelmaker Hermanus Knipscheer (1772-1833), grondlegger van het drie generatie omspannende familiebedrijf, werd geboren. Van orgelmakers Johannes Vollebregt (1793-1872) en Jan Proper (1853-1922) zijn respectievelijk het 150e en 100e sterfjaar te herdenken.
Dan zijn er nog organisten die dit jaar een gezegende leeftijd hopen te bereiken: Peter Planyavsky, Loïc Mallié, Kjell Mörk Karlsen (75 jaar), Guy Bovet, Jacques van den Dool, Mons Leidvin Takle, Jan Raas en Daniel Roth (80 jaar), Stanislas Deriemaeker en Arie J. Keijzer (90 jaar) en Johan van Dommele (95 jaar).
En dan is Jaap Kroonenburg dit jaar nog eens 50 jaar als organist in de Groote Kerk in Maassluis verbonden.
Vooruitblik 2023
Nog geen plannen voor 2023? Hier alvast wat suggesties: William Byrd (ca 1540-1623), 400 jaar geleden overleden; 250 jaar Statenberijming van de 150 psalmen; het 200e geboortejaar van Jacques Nicolas Lemmens (1823-1881); het 150e geboortejaar van Joseph Jongen (1873-1953), Sergei Rachmaninov (1873-1943) en Max Reger (1873-1916).
Ook is het volgend jaar honderd jaar geleden dat in Nederland drie Steinmeyer-orgels in gebruik werden genomen: in de Adventskerk te Alphen aan den Rijn (opus 1341, gebouwd in 1922, ingebruikname op 24 januari 1923), de Koepelkerk te Bussum (opus 1350) en de Grote Kerk te Papendrecht (opus 1363). In datzelfde jaar werd ook het Adema-orgel in de Sint-Willibrordus-buiten-de-Veste in Amsterdam (thans in de Koepelkathedraal Sint-Bavo in Haarlem) in gebruik genomen.
Aanvullingen?
Dit overzicht is uiteraard niet uitputtend. Mist u belangrijke namen of mijlpalen, laat het ons weten via redactie@orgelnieuws.nl.
