advertentie
Rond de ingebruikname van het orgel van de Der Aa-kerk in Groningen werd het festival Schnitgers Droom georganiseerd. Voor één dag, zaterdag 22 oktober, stond een andere droom centraal. De droom van vele amateursorganisten: meedoen aan het Orgelconcours op het Arp Schnitger-orgel in de Der Aa-kerk. Organisator Hilda Rodenboog van de Stichting Groningen Orgelland doet verslag.
Niet alle amateursorganisten die zich hadden opgegeven konden worden geplaatst op het 24ste orgelconcours van de Stichting Groningen Orgelland. Met veel passen en meten zijn er uiteindelijk 22 kandidaten geplaatst. Door de drukke weken rondom het festival Schnitgers Droom was er zeer beperkt oefenruimte voor de deelnemers. Op vijf avonden voor het concours was er voor iedere kandidaat 1 uur en 15 minuten beschikbaar om de oude dame en haar eigen-aardigheden te leren kennen. Het was daarom alleen al een fenomenale prestatie van de deelnemers om met deze korte voorbereidingstijd toch goed te presteren. En gepresteerd werd er !
De kandidaten Rudi Diekstra (Warffum), Gerard Kadijk (Holwierde), Martin Sikkema (Purmerend), Rien Volkerink (Ommen), Jolanda Molenaar (Steenwijk), Christiaan Drost (Dalfsen), Gerwin Hoekstra (Winsum), Hans van Heemst (Oude Tonge), Martin van der Schoor (Oud Beijerland), Hannelore van der Woude (Slijk-Ewijk), William Qualm (Nunspeet), Sander ter Veen (Nijmegen), Jos Brokking (Hoevelaken), Dirk Dreschler (Hardenberg), Dirk Jan Wolthuis (Zwolle), Alle Smith (Emmeloord), Diederik Blankesteijn (Nijkerk), Paul Biester (Oldehove), Richard Vos (Zeewolde), Niels Jan van der Hoek (Ridderkerk), Matthijs Visser (Barneveld) en Gert Jan Schipper(Veenendaal) mochten hun droom waar maken.
De Groninger jury bestaande uit Peter Westerbrink (organist van het Der Aa-kerk-orgel), Peter van Dijk (adviseur bij de restauratie, organist en publicist) en Jelte Hulzebos (organist van de Nieuwe Kerk te Groningen en o.a. organisator/dirigent van de cantatediensten aldaar) hebben van alle kandidaten hun bevindingen in een rapport gezet welke aan het einde werd uitgereikt. Zo’n rapport geeft aan wat de sterke punten zijn en de puntjes waar aan kan worden gewerkt.
De hele dag was de kerk goed bezet met publiek dat in een stevig tempo door het programma werd geleid. Vele bekenden troffen we deze dagen aan, mensen die de voorbije weken in de ban van het orgel waren geraakt en ook het orgel op deze zaterdag weer wilden horen.
Mooi was te zien hoe orgelrestaurateur Hans Reil de hele dag bij ‘zijn’ instrument aanwezig was en zichtbaar genoot.
Het programma kende een aantal verrassingen. Zo had Rudi Diekstra een eigen Preludium gecomponeerd en ten gehore gebracht, bracht de 14-jarige Rien Volkerink heel knap het Concerto del Signor Torelli appropriato all’Organo in a moll. Ook Psalm 24 van Anthonie van Noordt werd overtuigend gebracht door Christian Drost. De 15-jarige Diederik Blankesteijn , leerling van Willem van Twillert, bracht met veel durf de Praeludium en Fuga in C BWV 545. Een jongeman met zeer zeker talent !
De prijzen
Een derde prijs was er voor Gerwin Hoekstra, een 18-jarige jongeman die zijn opleiding bij Dirk Molenaar heeft genoten en sinds kort de opleiding aan het Conservatorium van Groningen is gestart. Zijn leermeester is daar Erwin Wiersinga. Daarnaast studeert hij geschiedenis. Met een mooi voorgedragen Fantasia en Fuga in c-moll BWV 537 kon hij de jury al vroeg overtuigen.
Een derde prijs was ook weggelegd voor de 33-jarige Hans van Heemst, die dezelfde plaats ook in 2010 in Leens won. Het publiek was het daar niet mee eens; het gaf Hans de publieksprijs!
Hans speelde zeer gedurfd de Sonata da Chiesa van Hendrik Andriessen (1892-1981). Hij bracht het overtuigend met prachtige registraties. Het door de tijd gegroeide en ontwikkelde Schnitger-orgel liet hij in de laatste variatie als een machtig en groot romantisch orgel klinken. Door deze veelzijdigheid is het Der Aa-kerk-orgel beroemd geworden tot ver over de landsgrenzen.
De tweede prijs was voor Gert Jan Schipper uit Veenendaal. Hij bracht zowel in de voorronde als in de finale Sonate Nr. 6 BWV 530 van Johann Sebastian Bach ten gehore. Dit meesterwerk vraagt het maximale van de techniek van de organist. En dat zat bij Schipper wel goed! Heel beheerst en trefzeker met de prachtige registers van het pijpwerk tot 1702 liet hij horen dat hij hele grote klasse bezit. De jury had daar groot respect, voor temeer omdat vele vakorganisten de grootst mogelijke moeite hebben om het stuk zo foutloos neer te zetten als Gert Jan. Wel vond de jury vond dat er net iets te weinig muziek werd gemaakt
Muziek maken deed Richard Vos, leerling van Sietze de Vries, met de Toccata in d klein BuxWV 155 van Dietrich Buxtehude. In de voorronden werd Richard in de steek gelaten door zijn registranten, desondanks liet Richard zich niet van de wijs brengen en bleef musiceren. In de finale waren de registranten weer bij de les en kregen we muziek voorgeschoteld die bij een Arp Schnitger-orgel past. Evenals in de Andriessen-sonate overtuigde het orgel, nu weer met hele andere registraties.
Juryvoorzitter Peter Westerbrink, wees op het feit dat het orgel als het ware een reparatie heeft ondergaan en dus de mechaniek niet als vele andere orgels is vervangen door een licht spelende, maar dat de aard en oorsprong is zoals in de negentiende eeuw is aangelegd.
Gekoppeld spel is daarom zwaar maar niet onmogelijk. Dat vergt goede voorbereiding en hoe plechtiger je het gekoppelde orgel speelt hoe meer je ervoor terug krijgt. Wat ook belangrijk is om je goed in Schnitger te verdiepen. Het rugwerk is grotendeels Schnitger, gebruik dan ook de Scherp waar nodig en experimenteer dan niet met de Sifflet 1 1/3 als vervanger.
Al met al was de jury erg onder de indruk niveau van het spel en dat ondanks korte voorbereidingstijd en het feit dat de oude dame een taaie rakker is.
Burgemeester Peter Rehwinkel maakte de finale mee en kon via een scherm de verrichtingen van de organisten volgen. Hij was zeer onder de indruk van wat hij zag en hoorde.
Hij reikte op een hele ontspannen en interactieve wijze de prijzen aan de winnaars uit! In 2012 hopen we het 25ste orgelconcours voor amateurs te houden op het orgel van de Martinikerk in Groningen. [HILDA RODENBOOG]
© 2011 www.orgelnieuws.nl
