Op zondag 12 februari is een nieuw motet voor vrouwenstem(men) en orgel van Daan Manneke in première gegaan. ‘Bonum est confiteri Domino’ over Psalm 92 schreef Manneke in opdracht van de Protestantse Gemeente van Ginneken/Breda. Niet alleen daar, maar in nog veertien andere kerken en kathedralen in Nederland én Zwitserland werd het werk vandaag voor het eerst uitgevoerd. ORGELNIEUWS sprak met componist Daan Manneke en pleitbezorger voor zijn muziek, organist Jos van der Kooy.
advertentie
Het motet ‘Bonum est confiteri Domino’ Psalm 92 voor orgel en vrouwenstem(men) gaat op zondag septuagesima, 12 februari 2017 in première. Kunt u iets vertellen over de achtergrond?
[Daan Manneke] Van de Protestantse Laurentiuskerk Ginneken/Breda kreeg ik vorig jaar – 2016 – het verzoek èn de opdracht een kort motet te componeren voor de zogenoemde zondag septuagesima. Deze zondag valt dit jaar – 2017 – op 12 februari. Intussen heeft deze compositie zich als een olievlek over het land verspreid en ik beloofde een lijstje aan te reiken in welke plaatsen het stuk die zondag(ochtend) zal klinken. Persoonlijk vind ik het werkelijk een prachtig fenomeen: een compositie die op ongeveer hetzelfde moment vanuit alle windstreken komt aanwaaien. Of in archaïsche taal gezegd: de lofzang op vleugels gedragen.
Waar allemaal?
[Daan Manneke] Bonum est confiteri Domino, gaat op zondag septuagesima klinken in de volgende zowel Katholieke als Protestantse kerken. Het stuk zal klinken in kathedralen, verschillende grote stadskerken en kleine dorpskerken. In willekeurige volgorde: Protestantse Laurentiuskerk Ginneken/Breda, Westerkerk Amsterdam, Kloosterkerk Den Haag, Domkerk Utrecht, Antoniuskathedraal Breda, Nieuwe Kerk Middelburg, Stadskerk Sint Cathrien Eindhoven, Sint Maartenkerk Zaltbommel, Catharinakerk Doetinchem, Lebuinuskerk Deventer, Kathedrale Basiliek St. Bavo Haarlem, Grote- of St. Michaelskerk Zwolle, Grote Kerk Dordrecht, Thomaskerk Amsterdam en de Münster [Domkerk] te Bazel, Zwitserland.
Wie is de opdrachtgever? Wat was de aanleiding voor deze opdracht?
[Daan Manneke] De opdrachtgever is de Protestantse Laurentiuskerk van Ginneken/Breda. Deze gemeente vierde in 2016 het 700-jarig bestaan van het gebouw en het feit dat de gemeente 375 jaar protestants is. Als afsluiting van dit jubileumjaar wilde de kerkenraad iets bijzonders doen. Ds. dr. Eward Postma, de predikant van deze kerk, koos deze dag, septuagesima, 70 dagen voor Pasen, als geschikte dag voor deze gebeurtenis. De Psalmlezing voor die dag is psalm 92, vandaar de keus van deze psalm als belangrijkste voertuig voor de compositie.
Kun je het werk beschrijven / karakteriseren?
[Jos van der Kooy] Beurtelings speels en statisch, grensverleggend en tegelijk heel toegankelijk. Psalm 92 uit het Geneefs Psalter besluit het stuk, de gemeente kan het eventueel zingen.
Wat heb je met de componist Daan Manneke?
[Jos van der Kooy] Veel! Een boeiend oeuvre dat stoelt op lyrische vocaliteit en briljante instrumentale speelwijzen, op vernieuwing vanuit een heroverwegen van het verleden enerzijds en het nieuwsgierig verkennen van nieuwe wegen anderzijds. Als orgelspeler heb ik er plezier in dat ik de verfijning van het Sweelinck spel en de monumentaliteit van het Reger spel in een en hetzelfde stuk kan verenigen.
Wat heb je met de mens Daan Manneke?
[Jos van der Kooy] We zijn goed bevriend, wisselen luister ervaringen uit en kunnen dat doen in de Tale Kanaäns die we beiden vloeiend spreken.
Je hebt nogal wat hedendaags werk uitgevoerd. Wat spreekt je aan in werk dat je hebt gespeeld op de cd ‘New Music for the Müller Organ in Haarlem’?
[Jos van der Kooy] Met het uitvoeren van hedendaagse muziek ga je nadrukkelijk de confrontatie aan met publiek, ruimte, klank en orgel. Ik heb ervan geleerd dat je met muziek uit vroegere eeuwen vanuit dezelfde mentaliteit kunt spelen. Voor velen zijn Sweelinck, Bach, Franck, Reger, Hindemith en Messiaen vreemde verschijningen uit een andere wereld en een andere tijd. Hedendaagse muziek is in wezen niet vreemder dan oude muziek; Messiaen is al oude muziek, hij werd meer dan honderd jaar geleden geboren, dit jaar is het een kwarteeuw geleden dat hij stief. Zo snel gaat tijd, zo schielijk worden gebeurtenissen en kunstwerken iets van een vorige generatie. Psalm 90 sprak eeuwen geleden al zo over het verglijden van tijd.
Hoe wordt hedendaags werk voor orgel tegenwoordig ontvangen?
[Jos van der Kooy] Beslist positief. Toehoorders zijn in het algemeen nieuwgierig als je ze bij een inleiding wat luistertips geeft. Nieuwsgierigheid is een prima houding om nieuwe klanken te beluisteren.
Het motet ‘Bonum est confiteri Domino’ Psalm 92 voor orgel en vrouwenstem(men) is uitgegeven door Uitgeverij Donemus. Het werk is rechtstreeks te bestellen in de webshop van Donemus of via aleksandra@donemus.nl
