Het zou een leuke quizvraag kunnen zijn: welke 18e/19e-eeuwse componist had als bijnaam ‘de orgelkoning’? Grote kans dat het gros van de deelnemers niet het goede antwoord geeft en ook dat men verbaasd is als het juiste antwoord in beeld komt.
advertentie
En eerlijk gezegd zou ik, voordat deze cd mijn pad kruiste, het antwoord ook niet hebben geweten. Sterker nog, ik denk zelfs dat dit mijn eerste kennismaking is met Johann Gottlob Schneider, want over hem hebben we het.
Schneider werd in 1789 in Alt-Gersdorf geborden. Van zijn vader, Johann Gottlob sr., kreeg hij uitvoerig muziekonderricht in onder meer viool, klarinet, trompet, piano en orgel. Na organistenposten in Leipzig en Görlitz werd Schneider in 1825 benoemd als organist van het befaamde Silbermann-orgel in de Hofkirche in Dresden. Deze functie vervulde hij tot aan zijn dood in 1864.
Als organist en docent genoot Schneider een uitstekende reputatie. Zijn repertoire was breed, met de muziek van Johann Sebastian Bach als middelpunt. Tot zijn leerlingen behoorden onze landgenoten Jan Albert van Eyken en Johannes Worp.
Als componist liet Schneider geen omvangrijke erfenis na; zijn totale orgeloeuvre past op twee cd’s. Qua stijl is hij lastig in een hokje te plaatsen, de term brugfiguur is eerder van toepassing. Met een been staat hij nog in de barok (het Dank- und Jubelpräludium bevat zelfs een letterlijk Bach-citaat), met het andere been al in de vroege romantiek (de twee Fantasien & Fugen grijpen vooruit naar de orgelsonate zoals die later verder gestalte zou krijgen). Tegelijk bevindt hij zich middenin de galante periode (Zwölf leichte Orgelstücke). De Noorse organist Halgeir Schiager legde de genoemde werken samen met het (lange tijd aan een andere Johann Schneider toegeschreven) Thema mit Variationen vast voor het label LAWO Classics. Helaas was er geen ruimte meer voor (een selectie uit) het Evangelisches Kirchenpräludienbuch, wat het beeld van Schneider nog completer zou hebben gemaakt.
Voor de opname toog Schiager naar Steinkjer, gelegen zo’n honderd kilometer ten noorden van Trondheim. De kerk van Steinkjer dateert uit 1965 en is ontworpen door architect Olav Platou. Een fraai staaltje Scandinavisch design. Dat geldt niet minder voor de twee orgels die de kerk rijk is. Ze zijn beide afkomstig uit de werkplaats van de firma Torkildsen en passen naadloos in het kerkinterieur. Het koororgel speelt op de cd met iets meer dan drie minuten muziek een uiterst bescheiden rol, het is het hoofdorgel dat een glansrol voor zich opeist. Voor de klank baseerde de bouwer zich voornamelijk op het werk van Gottfried Silbermann en Joachim Wagner, met dien verstande dat je er volgens Torkildsen ook heel behoorlijk Franck, Reger en hedendaags repertoire op kunt spelen. De ingebouwde setzer is alvast erg prettig. In ieder geval is duidelijk dat de muziek van Schneider, hier overtuigend vertolkt door Halgeir Schiager, dit prachtinstrument op het spreekwoordelijke lijf geschreven is.
Hoesje en booklet zijn in stijlvol zwart-wit uitgevoerd. Klein minpuntje: op de disposities na ontbreken beschrijvingen van de twee orgels. De gebruikte registraties zijn daarentegen wel vermeld. Al met al: een strålende productie.
Der Orgelkönig – Organ works by J.G. Schneider
Halgeir Schiager plays the Torkildsen organs of Steinkjer Kirke, Norway
Dank- und Jubelpräludium ‘Nun danket alle Gott’; Fantasie & Fuge Op. 1; Fantasie & Fuge Op. 3; Zwölf leichte Orgelstücke Op. 4; Thema mit Variationen.
Label: LAWO Classics
Nummer: LWC1090
Speelduur: 76’10
Booklet: 24 p. (NO/EN/DU)
Prijs: NOK 149 (ca. € 16)
Bestellen
