advertentie
De Keuze van de redactie is gevallen op een cd met muziek Britse componisten en Dyson, Darke, Dyke en Elgar. Van laatstgenoemde zelfs een grote transcriptie van zijn grootse Enigma Variations voor orkest. Peter Dyke is er voortreffelijk in geslaagd de kwaliteit van het Father Willis-orgel van de kathedraal van Hereford te etaleren in Elgars vertaalde orkestkleuren, schrijft Gerco Schaap. En terecht! Great European Organs No. 80
Peter Dyke plays the organ of Hereford Cathedral
Variations on Old Psalm Tunes Book 1 & 2 (George Dyson), Chorale Prelude on a theme by Tallis (Harold Darke), A Wedding Prelude (Peter Dyke), Variations on an original theme (Enigma) (Edward Elgar/tr. Peter Dyke).
Label: Priory
Nummer: PRCD 1029
Speelduur: 77’25”
Booklet: 16 pagina’s; Engels
Prijs € 18,50
Uitvoering * * * * *
Opname * * * * *
Klik hier om dit artikel te bestellen (nieuw venster)
George Dyson (1883-1964) kwam uit een arme familie en moest het in zijn jeugd zonder muzikale opleiding stellen. Hij bekwaamde zichzelf in orgel- en pianospelen in de Baptistenkerk van zijn geboorteplaats Halifax. Op zijn zestiende werd hij toegelaten tot het Royal College of Organists en won daar een beurs om orgel en compositie aan het Royal College of Music te studeren bij Sir Charles Villiers Stanford. In 1904 kreeg hij opnieuw een beurs, die hem in staat stelde het vasteland te bezoeken en zich verder te bekwamen. In Wenen en Berlijn maakte hij kennis met Europese muziek en musici, maar al snel was het geld op en moest Dyson terug. In Engeland bezorgde Sir Charles Hubert Parry hem een baan: Director of Music bij het Royal Naval College in Osborne House, East Cowes. Al spoedig daarna raakte Dyson betrokken bij de Eerste Wereldoorlog. Zoals zovelen kwam hij niet gewond maar wel in shock terug. Parry trof Dyson ontredderd aan; hij was geen schaduw meer van wat hij was geweest. Na herstel ging Dyson lesgeven, eerst in Rugby, daarna aan het Wellington College in Berkshire en weer later (1924) aan het Winchester College. Vanaf 1937 tot 1952 was hij directeur van het Royal College of Music. In 1941 werd hij geridderd en in 1953 benoemd tot Ridder Commandeur in de Koninklijke Orde van Victoria.
De ontwikkelingen binnen de klassieke muziekwereld begin twintigste eeuw op het continent gingen goeddeels aan hem voorbij. Wellicht dat daardoor zijn als ‘behoudend’ te boek staande muziek in de vergetelheid raakte. In de jaren negentig van de vorige eeuw herleefde de belangstelling voor zijn muziek toen het cd-label Chandos zijn Symfonie op cd uitgaf, waarna successievelijk ook zijn werken voor koor en orgel werden opgenomen. Dysons compositiestijl is te vergelijken met die van Stanford, en de orgelwerken doet soms denken aan de twintig jaar jongere Percy Whitlock. De drie boeken met Variations on Old Psalm Tunes, waarvan er twee op deze cd staan, behoren tot Dysons laatste composities. Het zijn stuk voor stuk fraaie miniaturen in kleurrijke registraties die op het Father Willis-orgel in Hereford prachtig tot hun recht komen. Delicate klanken worden afgewisseld met stoere tubatonen (die de psalmmelodie introduceren).
Naadloos sluit hier de Chorale Prelude on a theme by Tallis van Harold Darke (1888-1976) bij aan, die emotioneel nog iets meer te bieden heeft dan Dyson. Prachtig zoals het orgel als een orkest aanzwelt, om te eindigen met een meditatieve klarinetsolo. Hier moet Darke wel de laatste regel in gedachten hebben gehad van de tekst die meestal op Tallis’ melodie wordt gezongen: “… Lord teach us how to pray aright.”
De Wedding Prelude van Peter Dyke zelf is een charmant intermezzo in contrapuntische stijl, in een mooie doorgaande beweging gespeeld.
Peter Dyke is niet de eerste organist die Elgars Enigma Variations voor orgel heeft bewerkt; die eer komt toe aan de Nederlandse, in Engeland werkzame organist en musicoloog William Janssen. Zijn bewerking uit 1997 werd in 2000 door Jos van der Kooy ten doop gehouden in de Haarlemse Bavokerk en het was verbluffend hoe goed de orkestkleuren op het Müller-orgel werden gerealiseerd. Het doel van bewerker Dyke was niet zozeer om Elgars orkestkleuren naar het orgel te vertalen maar om de kwaliteiten van het orgel via Elgars variatiereeks te etaleren. Daarin is hij voortreffelijk geslaagd.
De opname is ruimtelijker dan we doorgaans van Priory gewend zijn. De fraaie akoestiek van Hereford Cathedral is ruim vertegenwoordigd en er is een duidelijke dieptewerking tussen Choir, Great en Swell, waarbij het laatste soms als een Fernwerk overkomt. Het lijkt erop dat de opname van de Enigma Variations “uit één stuk” is, te oordelen naar de registratiegeluiden tussen de delen in. Mij stoort het niet, je krijgt zo de indruk er echt bij te zijn.
Jammer dat niemand zich bij Priory over het fotowerk lijkt te ontfermen; zowel de kleurenfoto’s aan de buitenkant als de zwart/witfoto’s binnenin het booklet zijn futloos en grauw, en zo’n oranje kleurvlak voorop benadrukt te veel de gele kleurzweem op de omslagfoto. De programme notes zijn echter dik in orde. [GERCO SCHAAP]
Meer informatie over Dyson en zijn composities is te vinden op www.impulse-music.co.uk/georgedysontrust.htm
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
© 2009 www.orgelnieuws.nl
