advertentie
Een forse dreun galmt door de kerk. Er klinkt wat gestommel en weer gaat een deur met het nodige kabaal open of dicht. De organist herkent het geluid direct. Het is de opgang naar een historisch orgel in een historisch gebouw. Met genoemde geluiden begint de dvd “Een glimp van de hemel” waarop Jan Jongepier de mooiste orgels van Leeuwarden presenteert. Een videoband die in 1992 werd gemaakt van het gerestaureerde orgel van de Notre-Dame in Parijs begint ongeveer net zo. Dan volgt de kijker Philippe Léfèbvre op weg naar zijn orgel. Ongetwijfeld had hij wat meer treetjes te gaan.
Klik hier om dit artikel te bestellen
Langzamerhand begint de dvd een nieuw fenomeen te worden in orgelland. Nu nieuwe cd’s steeds vaker herhalingen worden van wat we al in de platenkast hadden staan, is de dvd een aanwinst te noemen. Zeker als het om een productie gaat met de kwaliteit van “Een glimp van de hemel”.
Wat kan de kijker en luisteraar van deze dvd dan verwachten? In de dvd-box vindt u twee schijfjes. Een dvd met beeldmateriaal en een audio-cd. Daarnaast een verzorgd booklet. Het enige dat gemist werd was enige achtergrondinformatie bij de gespeelde werken. Wat dan wel? Beknopte informatie over orgels, organist, de kerken, registraties en over twee kunstwerken.
Dit laatste verdient enige uitleg.
Jan Jongepier vult de dvd gedeeltelijk met improvisaties over twee schilderijen die, voorafgaand aan deze opname, een plaats hadden gekregen in de Grote Kerk van Leeuwarden.
De improvisaties zijn, zoals de schilderijen, eigentijds. Dat geldt zeker voor de eerste improvisatie en het slot van de tweede. De tweede improvisatie is, zoals het kunstwerk aan de wand, een drieluik. Het eerste deel van deze improvisatie is laat-romantisch van karakter, bij het tweede deel ontkom je er niet aan om aan Olivier Messiaen te denken, die eveneens in staat was om zijn improvisaties en composities als met een penseel te kleuren. Jongepier hanteert hier de kwast ook met verve! Met name het tweede deel van het drieluik maakt een enorme indruk en is bijzonder knap gespeeld. Het is ook prachtig om te zien hoe Jongepier in zijn spel opgaat, zonder dat er sprake is van het overdreven acteerwerk dat organisten soms aan de dag leggen als camera’s in de buurt komen.
Jongepier merkt na het improviseren terecht op, dat niet alleen kunstenaar, musicus en orgel samen een nieuw kunstwerk vormen maar dat ook zij, die het beeldwerk realiseren, daarin geen onbeduidende rol spelen. Ook is de beeldkwaliteit in het algemeen goed en het camerawerk, op wat kleine slordigheidjes na, verzorgd. Heb ik het mis dat het geluid soms ineens wat meer in de ruimte klinkt dan verwacht? U moet dat zelf maar eens beoordelen.
Terwijl Jan Jongepier de “Dorische” Toccata in d van J.S. Bach op het Müller-orgel van de Grote Kerk van Leeuwarden speelt, neemt hij de kijker mee naar en in het orgel en legt hij ook de titel van de dvd uit. Bij deze presentatie gaat Jongepier toch vooral uit van kijkers die weinig of niets van het orgel weten. Hij vermijdt het jargon van de orgelkenner en maakt de dvd zo toegankelijk voor een grote groep belangstellenden. Dat staat wel wat in contrast met de moderne improvisaties die toch vooral bij doorgewinterde orgelliefhebbers bijval zal vinden.
Op die wijze bezoekt de kijker ook andere kerken in Leeuwarden waar steeds fris, beknopt en hier en daar anekdotisch iets over het gebouw en het orgel wordt verteld. Even laat Jongepier de klank van het instrument horen, maar dat kan later alsnog middels de bijgevoegde audio-cd.
Het voert hier te ver om de gespeelde werken afzonderlijk te bespreken maar de gekozen werken zijn afwisselend van stijl en goed gespeeld. Op de cd, die 76 minuten muziek bevat, ook een derde improvisatie van Jan Jongepier die voor de minder getrainde luisteraar beter behapbaar zal zijn.
Over het geheel gezien een verrassende, complete en uitstekend uitgevoerde productie. Het klinkt bijna verdacht, maar als neutraal toeschouwer en luisteraar gun ik uitgever Boeijenga en allen die meewerkten aan deze productie een pluim.
Het smaakt naar meer!
Misschien kan Jongepier, na alle orgelreizen die hij vroeger leidde, nu een groep orgelliefhebbers virtueel mee op reis nemen naar instrumenten die net zoveel aandacht verdienen als die van Leeuwarden. Zo kunnen velen meegenieten van enerzijds de grote kennis die Jongepier onder andere op orgelgebied heeft vergaard en anderzijds van het verzorgde orgelspel inclusief de indrukwekkende improvisaties. Wie weet wordt zo’n digitale orgelencyclopedie nog eens een feit.
De productie werd opgedragen aan de initiatiefnemer van dit project, Henk van Es, die koster-gastheer van de Grote Kerk te Leeuwarden was. Van Es overleed plotseling tijdens de totstandkoming van de dvd en Jongepier ziet de dvd dan ook als een monumentje voor hem.
Wat mij betreft mag dat ‘je’ er wel af. Met grote tevredenheid mag de organist het orgel uitzetten, de trap afdalen en de deuren sluiten en na die laatste holle dreun kunnen we in de stille kerk heerlijk nagenieten. [BERT REBERGEN]
Klik hier om dit artikel te bestellen
U kunt deze dvd/cd bestellen voor € 29,50 (exclusief € 2,88 verzend- en verpakkingskosten).
© 2006 orgelnieuws.nl
