advertentie
Felix Mendelssohn-Bartholdy
Six sonatas for organ, op. 65 Jos van der Kooy
at the Müller organ (1738)
Grote of St. Bavokerk, Haarlem
Label: Challenge Classics
Nummer: CC72315
Speelduur: 73’22”
Booklet: 28 pagina’s (D/EN)
Muzikale interpretatie * * * *
Keuze van het instrument * * * *
Kwaliteit van de opname * * * *
Informatie in het booklet * * * *
Grafische vormgeving (cd en boekje) * * *
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
In dit Mendelssohnjaar, waarin de sterfdag van de componist wordt herdacht, rolt een aantal cd’s met werk van hem de pers. Jaap Kroonenburg past Mendelssohn in in een drietal uitgaven: “Mendelssohn & more”. Margreeth Chr. de Jong presenteert “The best of Mendelssohn”. Jos van der Kooy komt met de “Zes Sonates”. Vier jaar geleden kwam de nu 80-jarige Duitse organist Gerd Zacher met een dubbel-cd met Mendelssohn. Eerder zagen we onder andere Eberhard Lauer en Jan Jansen met Mendelssohn voorbij trekken.
Allemaal hebben ze een eigen kijk op Mendelssohn. Met welke bril kijkt onze Haarlemse stadsorganist naar Mendelssohn?
De in 1845 verschenen zes sonates van Mendelssohn trokken in die tijd veel belangstelling. Nieuwe composities voor orgel verschenen midden negentiende eeuw nauwelijks. Mendelssohn was toen de eerste grote componist die voor orgel schreef. Als organist en improvisator was hij bijzonder populair. Mendelssohn had iets met Bach. Hij was gegrepen door diens muziek. Op 11 maart 1829 haalde hij Bachs Matthäus Passion onder het stof vandaan. Ruim honderd jaar had de passie niet geklonken.
Als orgelleerling had Mendelssohn bijzondere belangstelling voor de orgelwerken van Bach. Na 1829 zou zich dat verder verdiepen. Hij bekwaamde zich niet alleen in het spelen van de grote orgelwerken, maar werd ook geboeid door de koraalbewerkingen van Bach.
Zijn uitvoering van Bachwerken na een kerkdienst in de St. Paul´s Cathedral in Londen in 1832 moet een sensatie geweest zijn. In 1840 speelde Mendelssohn een Bachprogramma op het orgel van de Thomaskirche in Leipzig. Het batig saldo was bestemd voor een monument ter nagedachtenis aan Bach, dat drie jaar later werd voltooid.
Volgens overlevering combineerde Mendelssohn zijn Bachspel met spontane creatieve uitingen in zijn improvisaties. Bachs compositiestructuur paste hij vervolgens toe in zijn zes orgelsonates. Hij weefde daarin bekende Lutherse koralen. Zo ontstond en mengvorm van elementen uit de klassieke sonate met die van fuga en koraalbewerking. Mendelssohn goot die in een voor die tijd nieuw klankidioom.
Sonata I is het meest vernieuwend. Het koraal “Was mein Gott will das gescheh´ allzeit”, dat in deze sonate is verweven, klinkt als een emotionele uiting in een beklemmende atmosfeer. De dramatiek maakt in het slotdeel plaats voor vreugde. De bekende Sonate II omvat een breed uitgesponnen melodie. De stralende inleiding van het koraal “Aus Tiefer Not schrei’ ich zu dir” uit Sonate III klinkt later als fuga en dubbelfuga. Het slot van deze sonate is, evenals dat van Sonate IV, vooral bekend vanwege het Andante, een genre dat in Mendelssohns dagen geliefd was. Sonate V begint met een eigen koraalmelodie van Mendelssohn. In Sonate VI komt het koraal “Vater unser im Himmelreich” in een aantal variaties tot klinken. Jos van der Kooy brengt de Mendelssohnsonates gewetensvol tot klinken. De barokke structuur wringt hij niet in een overtrokken romantisch jasje. In het verleden deden anderen dat wel. Wellicht als reactie uit een orgelvijandige periode tegenover alles wat naar Mendelssohn riekte. Gelukkig wordt Mendelssohn vandaag de dag op de juiste waarde geschat. Jos van der Kooy brengt de zes sonates van Mendelssohn met verve tot klinken. Het Müller-orgel blijkt een uitmuntend instrument, ook voor deze kleurrijke romantisch-expressieve sonates. [AAD ALBLAS]
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
© 2009 www.orgelnieuws.nl
