Text Example

advertentie

Alexandre Guilmant: l’Intégrale des Sonates pour Orgue, Répertoire des Concerts du Trocadéro. Peter Eilander.

Label: Clairon CL 2076.

Tijdsduur:

Booklet: 28 pagina’s, N, E.

Prijs: € 21,50.

Klik hier om dit artikel te bestellen

Tot mijn dierbaarste orgelherinneringen behoort het tentamen dat ik als eerstejaars student moest afleggen op het Utrechts Conservatorium. Dat hield in dat ik een programmaatje aan een commissie moest voorspelen. Plaats van handeling was het Flentrop-orgel van de Leeuwenbergkerk in Utrecht waarop we letterlijk alles speelden van Paumann tot Ligeti. Als laatste stuk van mijn programma had ik de finale uit de eerste sonate van Guilmant voorbereid. Cor Kee zat in de commissie (het waren zijn nadagen als docent) en de zenuwen gierden mij door de keel. Vlak voor ik zou beginnen kwam Kee naast me staan en zei tegen me: “Als je begint, zeg dan “grijp ‘em”. De bedoeling was duidelijk en met een aanvallende instelling en voor mijn doen ongekend fel ging ik van start. Het was de tijd dat fatsoenlijke organisten geen Guilmant speelden, dat lieten ze graag aan Asma en Van Egmond over. Kee was voor die mode weinig gevoelig en kort geleden hoorde ik via het NCRV orgelarchief nog eens hoe hij zelf die finale speelde en kwam het hele verhaal weer bij me boven. Later ben ik de hele eerste sonate gaan spelen en ook nog andere sonates en ben ik van de muziek van Guilmant gaan houden, meer dan van welke andere Franse romanticus dan ook, uitgezonderd Franck. Het zijn, denk ik, vooral de heldere structuur en de fraaie melodieën die me aanspreken. Je hoort er Bach in terug, maar vooral ook Händel. Openingsdelen van sonates doen soms aan Beethoven denken, langzame delen aan Mendelssohn of Schumann, maar dat alles bij elkaar is altijd wel onmiskenbaar Alexandre Guilmant.

Peter Eilander speelt op deze cd niet die eerste sonate, maar wel de vijfde en de zesde sonate, bovendien nog twee van Guilmants bewerkingen van muziek van Marcello en Händel.

Bij het beluisteren van de cd werd het me duidelijk dat ook Peter Eilander van Guilmants muziek houdt. Hij speelt het met een gepassioneerde warmte en vooral met liefde voor de muziek. Bovendien toont hij aan gevoel voor de grote lijn te hebben, wat resulteert in uitvoeringen “aus einem Guss”. Het was Eilanders doel dat “de luisteraar ook van de schoonheid van deze muziek onder de indruk raakt”. Ik twijfel er geen moment aan dat hij daarin geslaagd is.

De aan Widor opgedragen zesde sonate is een van de minder bekende. Het gespierde eerste deel is schatplichtig aan de muziek van Händel. Het laatste deel bestaat uit een sterke fuga, gevolgd door een verrassende meditatieve coda.

De vijfde sonate is veel meer bekend. Het is een uitgebreid werk en zeer sterk van opbouw. De beide laatste delen roepen de herinnering aan Beethovens negende symfonie op.

De beide bewerkingen illustreren Guilmants voorliefde voor en interesse in “oude muziek”. Wat dat betreft was hij net zo’n pionier als Mendelssohn voor hem en Leonhardt na hem.

Eilander heeft zich vooraf diep in de muziek georiënteerd en bijvoorbeeld bij het uitzoeken van registraties zich verdiept in de oorspronkelijke disposities van de orgels in de Parijse kerk Ste. Trinité (waar Guilmant organist was) en het Palais du Trocadéro (waar hij regelmatig concerten gaf).

Bij de tempokeuze waren niet alleen de aanwijzingen van de componist van belang, maar ook de eigenschappen van het Cavaillé-Coll-orgel in de St.-Ouen in Rouen en de akoestiek van die ruimte. Met dat orgel gaat Eilander zeer goed om.

De opname is fraai en vertoont een goed evenwicht tussen duidelijkheid en ruimtelijke gehoorservaring.

Het booklet ziet er verzorgd uit en geeft ruim voldoende informatie. Dit derde deel van Eilanders Guilmant-cyclus op cd laat op mij een ijzersterke indruk na. [BERT WISGERHOF]