Het jaar 2023 nadert zijn einde. ORGELNIEUWS-columnist Bert Rebergen sluit – bijna traditiegetrouw – het jaar af met een column. Zijn inspiratie vond hij in Gieten, het toneel van een heuse eindejaarsorgelpubquiz.
advertentie
In navolging van de Eerste Nationale Orgel Pubquiz in de Stevenskerk in Nijmegen werd door orgelliefhebbers op een van de sociale media het idee bedacht om een eindejaarspubquiz voor orgelliefhebbers te houden.
Aangezien er in juni van dit jaar in Nijmegen nadrukkelijk werd gestreefd naar een quiz in café-omstandigheden waarbij een goed drankje niet te versmaden mocht zijn, besloten de orgelminnenden naar het Drentse Gieten af te reizen, om daar, niet ver van de dorpskerk, in een kleine eetgelegenheid deze kennisquiz te organiseren.
Behalve enthousiaste amateurs waren ook landelijk bekende orgelliefhebbers en orgelbespelers aanwezig. Niet verwonderlijk, want de hoofdprijs zou er, zo liet de organisatie vooraf weten, niet om liegen.
Anoniem
Namens de redactie van Orgelnieuws mocht ik aanwezig zijn, met het verzoek geen mensen bij name te willen noemen. In de loop van de middag nam het verlangen bij mij toe om een paar lieden toch echt met naam en toenaam in dit schrijven aan de openbaarheid prijs te geven, maar men moet een gentleman blijven. Dit wel met die wetenschap dat er onder u zijn die een in anonimiteit verkerende persoon alsnog zouden kunnen herkennen.
Mondje dicht, hè …!
Gieten
Wat betreft de verwachte drankjes viel het wat tegen in Gieten. Op tafels stonden karaffen met melk en de voorzitter, die een groot fan van Feike Asma bleek te zijn, liet ons weten dat op de kadetjes een plakje Old Amsterdam te vinden was. Die voorzichtigheid aangaande alcohol was wel begrijpelijk, want ver na de prijsuitreiking in Nijmegen zwalkten nog flink aangeschoten orgelvrienden uit de Stevenskerk.
Hoe graag had ik daarom deze vraag aan de vele vragen in Gieten toegevoegd:
Twee bekende organisten zaten bij één van hen thuis een stevige borrel te drinken, toen de deurbel ging. ‘O nee, mijn zoon!’, zei de gastheer verschrikt en verstopte zijn glas onder zijn stoel. De ander maakte van die handeling dankbaar gebruik. Terwijl zijn collega diens zoon bij de voordeur aan de praat hield, dronk hij het glas van zijn collega snel leeg, vulde dit in de keuken met water en plaatste het opnieuw onder de stoel. Toen zijn collega opgelucht meldde dat zoonlief weer weg was, pakte hij het glas en schold daarna de ander de huid vol. Welke twee bekende organisten waren dit?
Waar gebeurd.
Vooral nieuwsfeiten uit het afgelopen jaar werden aan het illustere gezelschap voorgedragen, maar soms kwamen ook algemene orgelfeiten en historische weetjes aan bod. Nee, het bleef in Gieten allemaal netjes.
Luidruchtig
Geen uitspattingen, al hadden de aanwezigen wel wat last van een organist die telkens van plaats verwisselde en vervolgens luidruchtig een filmpje opnam voor zijn Facebookpagina, daarbij telkens roepend: ‘En kijk eens waar ik nu zit!’ Er kwamen andere varianten voorbij, zoals ‘Dit is mijn werkplek voor vandaag!’ en ‘Ik voel mij gezegend!’
Toen hij, na een zevende plaatswissel, opnieuw in zijn telefoon schreeuwde: ‘Jullie zullen je wel afvragen waar ik nu weer zit.’, werd hem de telefoon afgenomen, om diskwalificatie te voorkomen. Korzelig overhandigde hij de voorzitter de telefoon, waarbij een zacht applaus uit de zaal hoorbaar was.
Kwaliteitsverschil
Je merkte direct kwaliteitsverschil onder de deelnemers en na twee voorrondes was er nog maar een handjevol finalisten over. Onder hen zaten zeer gedreven types die soms na de eerste woorden van een vraag al wisten wat het antwoord zou moeten zijn.
De vooraf gedoodverfde winnaar uit Enschede gaf soms na ‘Welke organist …?’ al het goede antwoord. Eén van de organisten uit de hoek der Nederlandse Hervormde Evangelisatie op Gereformeerde Grondslag, schudde geprikkeld het hoofd: ‘Hier is geen aardigheid aan!’
Onbeantwoord
Enkele vragen, die de revue passeerden, ga ik u noemen. Om wat te doen te hebben bij de start van het nieuwe jaar, zal ik alle vragen onbeantwoord laten. Het is ook niet de bedoeling dat u uw antwoorden waar dan ook deelt. Houd ze lekker voor uzelf en maak het anderen niet te gemakkelijk.
Daarenboven zijn onderstaande vragen weer prima te gebruiken voor een volgende pubquiz. Die gaat er zeker komen, want een naar whisky ruikende corpulente organist uit Mantgum wees geïrriteerd naar de karaf met melk en zei tegen me: ‘Wij zijn gelukkig bezig met een pubquiz in Sexbierum!’
Welaan! Gaat u ervoor zitten.
De Eindejaarsorgelpubquiz 2023
- Welke plaats in Nederland stelde een hoogbejaarde als stadsorganist aan, die tot doel heeft het instrument onder een zo breed mogelijk publiek bekend te maken, maar die ook alle records verbreekt als het gaat om het aantal zelf gespeelde orgelconcerten in eigen huis?
- Welke kerk introduceerde de tijdelijke junior organist in residence en plaatste bij die gelegenheid rekken bij de hoofdingang die geschikt zijn voor fietsjes met zijwielen?
- Van welke organist bestaat – de voorzitter glunderde bij deze vraag – de beroemde uitspraak: ‘Trompet 8’! Nee, eentje meer!’
- Waar kunnen de aan ADHD lijdende liefhebbers van hyperactief barokspel sinds 2023 hun hart ophalen?
- In welke plaats werden, wetend dat de kerk binnenkort zal instorten, twee nieuwe titularissen aangesteld?
- Van welke organist – de voorzitter knipoogde naar de notaris naast hem – is de uitspraak: ‘In de Ad Nos zitten zoveel dooie noten, daar heb je geen moer an!’
- Welk orgelconcours opende haar inschrijving, levend in de vrees – gezien de uitslag van 2022 – dat, net zoals bij het concours van de SGO dit jaar, de deelnemers zich voortijdig massaal zullen afmelden?
- Van welke organist zijn de woorden, nadat hij de B-A-C-H van Reger had voltooid en onder het orgel verscheen: ‘Was het hard genoeg?’
- Welke organisten vervullen een rol in een documentaire van het Elburgs Orgelmuseum over beroemde Nederlandse organisten?
Na deze vraag stond de organist, wiens telefoon was ingenomen, ontstemd op van zijn zitplaats: ‘Waarom zit ik daar niet in? Waarom weet ik van niks?’ - Welke organist – de voorzitter maakte een mondje-dicht-gebaar – liet, bij wijze van straf, de geluidstechnici van Philips de kerk de volgende dag extra afhuren, omdat ze niet eerlijk waren geweest over de kwaliteit van de laatste opname die na middernacht was afgerond?
- Welke organist werd in Den Haag door Sjaak Bral geïnterviewd en kreeg de vraag: ‘Hebbie nâh gein zin om un lekkere deun van Benni Neyman of Rita Korita te speilûh?’
- Welke immer fluisterende en beroemde Franse organist, die een horlogemerk naar zich vernoemd kreeg, deed dit jaar een stapje terug en werd deels vervangen door een jongen met een achternaam die aan een beroemd en berucht advocatengeslacht doet denken?
- Welke Parijse collega van deze organist werd in de zomer, door een concertorganisator in Kampen, naar het verkeerde adres gestuurd en moest zelf op zoek naar het juiste adres van zijn hotel?
- Welke andere Parijse collega kreeg dit jaar in ons land ruzie met het setzersysteem van een jubilerend orgel en gaf – vermoedelijk daarom – na een flink aantal buigingen geen toegift?
- Welke, in één adem met de Oude Kerk in Amsterdam genoemde, organist reageerde vaak na een compliment met ‘Meen je dat nou?’
‘Dat was Asma!’, schreeuwde een deelnemer die al was afgevallen en dit verlies maar moeilijk kon accepteren. De voorzitter schudde breed grijnzend het hoofd en vervolgde: - Welke organist was zeer verbaasd over de stilte tijdens diens concert in de Dom van Utrecht en vroeg na een zacht stuk aan zijn registranten: ‘Zitten er wel mensen?’ De registranten knikten: ‘Het zit vol!’. De organist zei daarop: ‘Ik had een leerling die zich beklaagde over het gekuch in de kerk. Toen zei ik: ‘Dat ligt niet aan hen, maar aan jou!’
De uiteindelijke winnaar scoorde met deze vraag bonuspunten omdat hij de naam van de leerling ook wist te noemen.De telefoonorganist werd vervolgens weer onrustig en begon opnieuw: ‘Dat ze mij niet hebben gevraagd! Ik hoor toch ook in zo’n documentaire? Ik …’ Verder kwam hij niet. Hij werd verplaatst naar een zaaltje ernaast. - Welke kerk, met geliefd orgel, werd dit jaar voor het symbolische bedrag van 1 euro aan een uitvaartorganisatie verkocht?
De jury trok zich na de vele vragen een moment terug en had dus weinig tijd nodig. De winnaar had zes vragen meer goed dan de nummer twee.
De prijs? Twee uur gratis spelen op het negen stemmen tellende Van Dam-orgel in Gieten! Samen met een bos bloemen, drie overgebleven broodjes kaas en een wisselbeker ging de gelukkige prijswinnaar naar huis.
Ter hoogte van molen ‘De Hazewind’ trof ik de Facebookorganist nog aan, pratend tegen de voor zijn gezicht gehouden telefoon: ‘Zelfs de molens zijn hier gelijkzwevend, beste vrienden! Ha! Ha! Maar ik had moeten winnen! Dat is zeker! En weten jullie wie die documentaire hebben gemaakt? Stuur effe een pb, wil je? Ik hoor daar toch ook in?’.
Bert Rebergen (*1969) is ruim dertig jaar actief in het onderwijs en treedt op als spreker en verhalenverteller. Orgelmuziek mag zich in zijn belangstelling verheugen. Dit als luisteraar en als bespeler van menig instrument. Hij schrijft sinds 2006 voor ORGELNIEUWS als columnist en recensent.
