Op maandag 2 oktober hoopt hij honderd jaar te worden, de Engelse organist Francis Jackson, of ‘The Good Doctor’, zoals hij door vrienden en collega’s wordt betiteld. 36 jaar lang was hij organist en koordirigent van York Minster en gaf hij orgelconcerten door heel Engeland en ‘overseas’. Na zijn pensionering in 1982 wijdde hij zich aan het componeren, het geven van concerten en het maken van opnamen. Daarnaast had hij zich tot taak gesteld de biografie ‘Blessed City’ van zijn voorganger en leermeester in York Minster, dr. Edward C. Bairstow, te voltooien. Niet lang na de verschijning daarvan begon hij aan zijn eigen memoires, die in 2013 in boekvorm verschenen.
advertentie
Toen Jackson 80 jaar werd, werd hem vanuit de Minster een feestelijke receptie aangeboden en verscheen er een cd met bijzondere opnamen uit de periode 1950-1997. Zijn negentigste verjaardag werd nog uitbundiger gevierd: met het aanbieden van de gelegenheidsbundel Fanfare for Francis, een bundel met twaalf orgelwerken waarvan er elf speciaal gecomponeerd waren door collega-organisten, vrienden en oud-leerlingen. Het twaalfde werk was zijn eigen Impromptu. Al deze stukken werden op zijn ‘oudejaarsavond’ in York Minster uitgevoerd door John Scott Whiteley in het bijzijn van de jarige en zijn echtgenote Priscilla.
Tot aan zijn 95e bleef Jackson concerten geven, met als jaarlijks hoogtepunt zijn recital in de zomerserie van York Minster. Naar dit concert leefde hij altijd toe, omdat hij dan weer enkele dagen op ‘zijn’ orgel mocht studeren. Van zijn laatste concert op 4 augustus 2012 in York Minster staat een toegift op YouTube.
Grijs gedraaid
Het was begin jaren 90 dat ik gegrepen werd door Jacksons orgelspel. Op vakantie in Engeland had ik in York Minster een cassette gekocht waarop hij onder meer de Suite Modale van Flor Peeters en de Sonata in E flat van zijn oud-leraar Edward Bairstow speelde. Als je een cassette grijs kunt draaien, dan heb ik dat bandje grijs gedraaid, zo mooi vond ik het. Spectaculair was bovendien de Sortie van Whitlock, met de slotakkoorden gespeeld op de legendarische Tuba Mirabilis van het Minster-orgel.
Groot was mijn vreugde toen ik niet lang daarna een cd ontdekte met de complete orgelwerken van Bairstow, opgenomen door Francis Jackson in York Minster in 1990. Behalve door de uniciteit van de opname – Bairstows orgelœuvre gespeeld door zijn oud-leerling op het orgel waarop ze waren ontstaan – werd ik ook getroffen door de Notes on the recording in het booklet. Producent David Wyld had drie opnameavonden doorgebracht bij de speeltafel waarbij Jackson uitvoerig over zijn oud-leermeester en diens muziek had verteld. Mijn fascinatie voor de Emeritus Organist groeide en het plan ontstond om hem in York te gaan opzoeken en interviewen.
In 1996 kwam mijn kans, toen er in het voorjaar in Londen een Bairstow/Whitlock Symposium werd georganiseerd. Jackson was daar ook en gaf een lezing over Bairstow, met geluidsfragmenten en de nodige anekdotes. Ik werd aan hem voorgesteld en hij was bereid mij die zomer in zijn cottage in Acklam te ontvangen. Daar, in zijn music room, spraken we over zijn tijd als choir boy in het koor van York Minster, over de klank van het full Swell in York – ‘een opwindender klank bestaat er niet! –, over Bairstow, over zijn militaire diensttijd in Egypte, over zijn composities en de angst om zichzelf te herhalen. Het resultaat van dat interview is te vinden in De Orgelvriend van juli/augustus 1997.
In de loop der jaren zijn we goed bevriend geraakt en hebben we hem en zijn vrouw Priscilla regelmatig opgezocht in hun schilderachtige cottage in East Acklam, het plaatsje waarnaar Jackson zijn hymn ‘For the fruits of his creation’ heeft vernoemd.
Inmiddels zijn we twintig jaar verder en heeft Jackson nog ettelijke opusnummers aan zijn toch al uitgebreide œuvre toegevoegd, zijn er nog diverse opnamen van hem verschenen en heeft hij zijn autobiografie Music for a long while kunnen voltooien. Helaas moest hij kort daarna afscheid nemen van zijn vrouw Priscilla, met wie hij 63 jaar getrouwd was.
Eeuwfeest
Maanden geleden al werd Jacksons centenary aangegrepen om hem in het zonnetje te zetten. Tijdens het Ryedale Festival in juli was er een celebration recital door zijn voorganger Philip Moore, diens opvolger Robert Sharpe, John Scott Whiteley en Gordon Stewart, voorafgegaan door een uur waarin Jackson over zijn leven vertelde. Aandacht voor de 100e verjaardag was er ook tijdens het Organ Fest in Hull City Hall op 8 en 9 september jl. en op 1 oktober is er een speciale Choral Eucharist in Doncaster Minster. Op 2 oktober zijn er lunchtime concerts in Leeds Town Hall en Huddersfield Town Hall waar werken van Jackson (en aan hem opgedragen stukken) worden gespeeld. Op de aan hem gewijde Facebookpagina verschijnt het ene na het andere evenement waarin muziek van hem wordt uitgevoerd. Bij Banks Music Publications is veel van zijn werk verkrijgbaar.
Onderscheidingen
Vele onderscheidingen vielen Francis Jackson ten deel. In 1978 werd hij onderscheiden met de Order of the British Empire (OBE) en in 2007 gepromoveerd tot Commander (CBE). Ik noem verder slechts de eretitel Emeritus Organist van York Minster, de eremedaille van de Royal College of Organists (2012) en in hetzelfde jaar de Lambeth Degree (ingesteld door de aartsbisschop van Canterbury).
Zie ook
