Brilliant Classics komt met iets nieuws. In plaats van de complete werken van bekende componisten, uitgevoerd op Italiaanse instrumenten, worden deze keer stukken van nauwelijks tot niet bekende meesters tot klinken gebracht op het F.C. Schnitger-orgel van de Michaëlskerk in Zwolle. Een cd die in bijna alle opzichten een voltreffer is.
advertentie
Laat ik meteen maar benoemen in welk opzicht deze plaat géén voltreffer is: de tracklist in booklet en op bottom. Ga je daaropaf, dan krijg je de indruk dat er vooral korte stukjes op staan. Een preludium en ciacona van Christoph Wolfgang Druckenmüller die samen maar een minuutje of drie zouden duren. Preludia van Georg Wilhelm Dietrich Saxer die allemaal in een minuut al weer voorbij zouden zijn.
Als je nog nooit van beide componisten gehoord hebt, is je eerste reactie dan ook: dat kan niet veel zijn. Speel je het schijfje af, dan blijkt het tot je verbazing om concertante werken te gaan. Zo duurt het genoemde werk van Druckenmüller negen minuten en blijken de preludia van Saxer volwaardige composities uit de Noord-Duitse barok te zijn, met een lengte van tussen de zes en negen minuten. Ongelooflijk dat je zo’n belangwekkende cd zo knullig presenteert.
Want belangwekkend is dit schijfje beslist. Van de componist Druckenmüller waren geen orgelcomposities bekend, tot in 2002 het Husumer Orgelbuch werd uitgegeven. Het gaat hier om een verzameling uit 1758 die is aangelegd door Bendix Friedrich Zinck en die werken uit het achterland van de Noord-Duitse Hanzesteden bevat.
Van Druckenmüller zijn in het Husumer Orgelbuch vijf werken bewaard gebleven. Vier concerti, naast de al genoemde Preludium en Ciacona in D. Het bijzondere van die concerti is dat het niet gaat om transcripties van Italiaanse meesters, maar om originele composities voor orgel. Het zijn zonder meer aangename werken om naar te luisteren. Het Concerto in D sprak me het meest aan, dat een bijzonder imponerend middendeel heeft.
De vijf preludia van Saxer zijn voor het eerst gepubliceerd in 2004 in de bundel ‘Deutsche Orgel- und Claviermusik des 17. Jahrhunderts, Band I’, een uitgave van Bärenreiter. Over de werken van deze, mij eerder volslagen onbekende, componist heb ik mij het meest verbaasd. Idiomatisch staan ze het dichtst bij de preludia van Georg Böhm, qua structuur en lengte het dichtst bij Buxtehude. Spetterende stukken, waarvan de grote D-dur het meest imponeert. Maar ook het Preludium in F sprak mij bijzonder aan vanwege een openingsmotief dat me meteen recht op de stoel deed zitten.
De cd wordt gecompleteerd door de drie korte koraalbewerkingen die van Daniël Erich bewaard gebleven zijn . Hoewel, kort… Zijn bewerking van ‘Allein zu dir, Herr Jesu Christus’ duurt toch altijd nog een kleine vijf minuten (en dus geen vijftig seconden, zoals in het boekje en achterop de cd wordt beweerd). Vanuit het oogpunt van programmaopbouw had ik deze bewerkingen liever tussen Druckenmüller en Saxer in gezien. Was een prachtig rustpunt geweest.
Voor het spel van de organist Manuel Tomadin niets dan lof. Het is zowel gretig als beheerst en daardoor gaat het natuurlijk wel wat eenzijdige programma nergens vervelen. Boeiend dat hij voor dit repertoire het orgel van de Michaëlskerk in Zwolle heeft uitgekozen. Dit instrument is jarenlang een van de meest vooraanstaande barokorgels van ons land geweest. Nu er inmiddels wat anders gedacht wordt over het restaureren van historische instrumenten dan in de jaren 50, is Zwolle een beetje uit de belangstelling geraakt. Alleen daarom al is het geweldig dat er weer eens een cd uit Zwolle verschijnt. Want wat is dat nog steeds een geweldig mooi instrument, dat door Studio Cor Brandenburg voorbeeldig is vastgelegd.
Kortom, voor een prikje kun je via deze cd kennismaken met prachtig onbekend repertoire. Ikzelf heb die band met werken van Saxer in elk geval meteen besteld. Maar ik zou me voor kunnen stellen dat het meer organisten, zowel professionals als gevorderde amateurs, zo vergaat na het beluisteren van deze plaat. Om een voorbeeld te noemen: deelnemers aan het concours van de Stichting Groningen Orgelland zouden met werk van Druckenmüller of Saxer eens fijn de blits kunnen maken.
Ericht • Saxer • Drückenmüller – Complete Organ Music
Manuel Tomadin at the Schnitger organ (1721) of Sint-Michaëlskerk, Zwolle, The Netherlands
Christum wir sollen loben schon; Es ist das Heil uns kommen her; Allein zu dir, Herr Jesu Christ (Daniel Erich); Praeludium et Ciaccona in D; Concerti in A, F, F and G (Christoph Wolfgang Druckenmüller); Praeludia in D, B flat, F, D and E minor (Georg Wilhelm Dietrich Saxer).
Label: Brilliant Classics
Nummer: 95284
Speelduur: 79’01
Booklet: 12 pagina’s (EN)
Prijs: € 8
