Het budgetlabel Brilliant Classics blijft verbazen. Nadat men rond de eeuwwisseling actief ’s lands grootste drogisterij bevoorraadde met onder meer een complete Bach-serie werd het even wat stiller. Maar de laatste jaren is men volop terug. Nu niet met herpersingen van oude opnames, maar vooral met nieuwe opnamen. Daar zit ook opvallend veel goede orgelcd’s tussen.
advertentie
Een van die opvallende nieuwkomers is de cd die Benjamin Saunders maakte met het orgelwerk van Georgi Mushel. Orgelmuziek uit Oezbekistan, ik wist niet dat het bestond. Korte verkenning leert overigens ook dat Mushel een uitzondering is. Geboren in 1909 heeft hij zijn muzikale opleiding genoten in Moskou. Daar zal hij ongetwijfeld ook kennis hebben gemaakt met het orgel en zijn muziek, maar veel weten we daar niet over. Evenmin over de orgelcultuur in Oezbekistan.
Mushel was een veelzijdig kunstenaar. Naast componist voor een breed scala aan bezettingen was hij ook schilder. Dat kenmerkt zijn orgelcomposities die vooral heel erg beeldend en bezinnend zijn. Zijn muziek is er duidelijk niet om zijn kunnen te tonen; virtuoos wordt het, op de Toccata na, nergens. Meer om de luisteraar mee te nemen in het verhaal wat hij heeft te vertellen. Zijn orgelwerken zijn over het algemeen goed speelbaar en stellen technisch gezien geen al te hoge eisen aan de speler. Qua idioom zit hij nog helemaal in de laatromantiek en sluit het eigenlijk verbazend goed aan bij de West-Europese klankwereld, bijvoorbeeld bij die van leerlingen van Karl Straube, zoals Niels Raasted. Er lagen dan ook lijnen tussen Leipzig en Moskou.
De cd opent met de Samarkand Suite, waarin de luisteraar door het landschap wordt gevoerd. Bergen, water en de opkomende zon komen voorbij; het moet aangenaam toeven zijn daar in Samarkand. In de Six Pieces vallen vooral een mooi, maar te andante gespeelde, Intermezzo op. De Fuga heeft een fraai en goed uitgewerkt thema, dat na een kort intermezzo weer terugkeert. Helaas mist het dan de kwalitatieve doorwerking waardoor het toch niet het hoogtepunt van zij orgeloeuvre wordt. In de Uzbezikan Suite zit de Toccata verwerkt waarmee hij ook in het Westen naam maakte. Terecht. Is gewoon een mooi werk en wordt door Benjamin Saunders transparant neergezet. Eerder zette Bernard Bartelink het al met veel verve op de cd en speelde Willem van Twillert het in Bolsward voor een dvd-opname. Ik kies dan toch voor Bartelink.
Het spel van Benjamin Saunders is zeer verzorgd, maar mist teveel de dynamiek die deze muziek vraagt. Voor deze opname koos hij zijn eigen orgel in de Kathedraal van Leeds, een 49 stemmen tellend instrument uit 1904 van Norman & Beard, in 2010 gerestaureerd en verbouwd door Klais. Het is een typisch Engels orgel uit de laatromantiek, met veel mooie elementen. Of dit het ideale instrument is voor de orgelwerken van Mushel laat zich moeilijk raden, maar het klinkt goed. Het Engelse booklet is helaas erg beknopt.
Saunders heeft er goed aan gedaan om Georgi Mushel voor ons uit de ‘orgelvergeethoek’ te halen. We leren een componist kennen die zich kenmerkt door een overwegend goede vormbeheersing, kleurrijk schildert, en toch langdradigheid weet te voorkomen. Daar hadden sommige tijdgenoten wel last van. Deze cd is daarmee een waardevolle aanvulling op het bekende laatromantische orgelrepertoire. De muziek mist misschien de originaliteit om veelvuldig in de cd-speler of op de lessenaar te verschijnen, desondanks is het zeker de moeite waard om dit stukje Centraal-Aziatische orgelromantiek te documenteren.
Georgi Mushel – Complete Organ Music
Benjamin Saunders at the Grand Organ of Leeds Cathedral
Samarkand Suite; Elegy; Six Pieces; Uzbekistan Suite
Label: Briljant Classics
Nummer: BR9279
Speelduur: 76’02
Prijs: € 8,00
