Op vrijdagavond 22 januari is het gerestaureerde orgel van de Koepelkerk in het Friese Berltsum (Berlikum) weer in gebruik genomen na een restauratie door de Orgelmakerij Reil te Heerde.

Text Example

advertentie

Het orgel in de Koepelkerk is een vrij uniek instrument, gebouwd in 1780 door de uit Oostenrijk afkomstige orgelmaker Johannes Mitterreither, die destijds in Leiden woonachtig was. Uniek ook omdat dit het eerste orgel in Friesland was met zijkantbespeling. Het eenklaviers orgel kreeg maarliefst veertien stemmen en aangehangen pedaal.

Tweede klavier
In 1854 voegde Willem Hardorff een Bovenwerk toe van vijf registers. Om dit te kunnen verwezenlijken werd de windlade van het Hoofdwerk lager gelegd. De vijf stemmen voor dit tweede klavier nam Hardorff uit het Hoofdwerk dat voortaan negen stemmen telde.

Teruggebracht
Na veranderingen in 1894 (C.B. Adema), 1929 (NV Orgelfabriek P. van Dam) en 1949 (Johann Reil) werd het orgel in 1980 door de orgelmakers Reil teruggebracht naar de staat van 1780. Klaas Bolt trad hierbij op als adviseur.

Restauratie
Door verwarmingsschade was restauratie opnieuw noodzakelijk. Deze werd recentelijk uitgevoerd door Orgelmakerij Reil te Heerde. De windlade werd opnieuw gerestaureerd en voorzien van liegelindringen. Verdere slijtage werd hersteld en een transpositieklavier werd vervaardigd om samenspel met andere instrumenten mogelijk te maken. De stemming van het instrument is een halve toon lager dan normaal.

Bij de heringebruikname op 22 januari demonstreerde adviseur Theo Jellema het instrument. Hans Reil droeg het orgel met een handdruk weer over aan de voorzitter van het College van Kerkrentmeesters Durk Osinga.

Dispositie

Manuaal C-f3
Praestant 8
Praestant 16 discant
Holpijp 8
Quintadena 8
Octaaf 4
Roerfluit 4
Quintpraestant 3
Superoctaaf 2
Gemshoorn 2
Flageolet 1
Mixtuur IV-VI
Cornet IV discant
Trompet 8 bas/discant
Dulciaan 8

Pedaal C-d1
Aangehangen

Werktuiglijke registers
Tremulant
Afsluiter

Gegevens met dank aan Ad Fahner