advertentie
Het zal u wellicht niet zijn ontgaan: dezer dagen wordt herdacht dat 300 jaar geleden de Vrede van Utrecht werd gesloten. Na anderhalf jaar onderhandelen sloten diplomaten uit heel Europa op 11 april 1713 in het stadhuis van Utrecht een vredesverdrag dat een eind maakte aan een reeks van bloedige en verwoestende oorlogen waarin het streven naar politieke macht gepaard ging met godsdienstvervolging.
Gedurende de hele periode van onderhandelingen was het feest in de stad. Tal van culturele en kunstzinnige activiteiten omlijstten het hele gebeuren. Zelfs het destijds geldende toneelverbod werd door de magistraten tijdelijk opgeheven …
Het vredesverdrag inspireerde diverse componisten tot het schrijven van een gelegenheidscompositie. Zonder twijfel is van al die composities het Utrecht Te Deum van Georg Friedrich Händel het beroemdst geworden. Drie eeuwen later, in 2011, kreeg Händels werk in zeker opzicht een vervolg. Het Concert voor orgel en drie koren van Daan Manneke, want daar hebben we het over, kreeg namelijk als ondertitel Tweede Utrechter Te Deum. De concrete aanleiding voor dit stuk is tweeledig: het markeert zowel het afscheid van Jan Jansen als Domorganist als het 40-jarig jubileum van de Domcantorij. Maar buiten dat is het ook een ode in bredere zin, een lofdicht op de stad Utrecht.
Voorafgaand aan de première in maart 2011 liet de componist op de website van de Domkerk het volgende optekenen: “Deze oeroude zogenoemde Ambrosiaanse lofzang, door talloze componisten getoonzet, heeft een grote en rijke historie. Meestal was een groot feest de aanleiding voor een Te Deum: een kroning, een gewonnen oorlog, een inwijding van een (kerk)gebouw of een hoogwaardigheidsbekleder. Van meet af aan stond me een ruimtelijk en concertant stuk voor ogen. Het stuk zal een zekere theatraliteit bevatten. Afhankelijk van de structuur en inhoud van de teksten staat het koor op steeds wisselende plaatsen in de kerk opgesteld. Deze mise-en-scène heeft te maken met de functies van het koor op dat moment: soms een unisono zingende ‘schola cantorum’, dan weer dubbelkorig/concertant, of een ‘solistenkoor’.”
Waar de Vrede van Utrecht tot stand kwam vanuit diverse Europese politieke invalshoeken, zo reflecteert dit eigentijdse Te Deum verscheidene aspecten van de Europese muziekgeschiedenis: van 15e-eeuwse renaissance tot Bruckneriaanse romantiek.
Gezien het voorgaande past Mannekes Te Deum prima binnen de festiviteiten die dezer dagen in en rond de Domstad plaatsvinden en is het eigenlijk niet meer dan logisch dat het stuk afgelopen zaterdag opnieuw op het programma van de Zaterdagmiddagmuziek in de Domkerk prijkte.
Enkele maanden na de eerste uitvoering bracht het aan de Domkerk gelieerde label Discodom het Tweede Utrechter Te Deum op cd uit, aangevuld met twee andere werken van Daan Manneke en letterlijk ingeluid door de majestueuze Van Wou-klokken van de Domtoren. In de cyclus De zonne rijst wisselen declamatie en orgelspel elkaar af; de beiaardcompositie The Bells is gebaseerd op de Geneefse melodie van Psalm 8.
Om het met de woorden van de componist zelf te zeggen: “Het geheel overziend kan ik zeggen dat deze cd één grote, klinkende ode is aan de stad Utrecht met haar Dom, haar instrumenten, haar musici, haar festivals en haar bezielende, internationale uitstraling. Viva la Musica!” [JOOST VAN BEEK]
Daan Manneke – ’t gaan balken lichts dwers door den choor …
Domcantorij o.l.v. Remco de Graas
Jan Jansen, Bätz-orgel
Arie Abbenes, carillon
Wim Arts, spreekstem
Programma: Luiden Van Wou-klokken; Concert voor orgel en drie koren ‘Tweede Utrechter Te Deum’; De zonne rijst – Kleine kroniek voor orgel (incl. gesproken gedichten van Guido Gezelle); Laatste deel uit ‘The Bells’ voor beiaard.
Uitgave: Discodom/Citypastoraat Utrecht
Nummer: DSD1831270611
Speelduur: 60’28
Boekje: 20 pagina’s (NL/EN)
Prijs: € 12,50 (€ 15,00 inclusief verzendkosten)
Zie ook
www.domkerk.nl
www.vredevanutrecht2013.nl
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” style=”large” title=”BESTELSERVICE”][/button]
© 2013 www.orgelnieuws.nl
