Noordbroek, daar moet je een keer geweest zijn. Dat besef je pas al als je oog in oog hebt gestaan met de imposante kruiskerk. De tijd lijkt hier nog stil te staan. Eenmaal binnen blijft de overweldigende sfeer je in zijn greep houden. Voor zo’n bescheiden dorp heeft deze kerk de allure van een stadskerk zoals je die ook in Noord-Duitsland kunt vinden. Geen wonder dat Arp Schnitger zich in 1696 geïnspireerd voelde om hier een van zijn beste creaties te plaatsten.
advertentie
Door de eeuwen heen is men respectvol omgegaan met de kerk en het orgel. Toch vond men het in de negentiende eeuw nodig om het instrument enigszins naar eigen smaak aan te passen. De uitbreiding van Freytag vinden we met de ogen en ogen van nu bij Schnitger passen, maar de ingrepen die Van Oekelen een kleine veertig jaar later deed konden de toets der kritiek niet volstaan.
Reconstructie
In 1955 vond Cor Edskes het hoog tijd om de Hinsz/Freytag-dispositie te herstellen door de drie verdwenen rugwerkregisters te reconstrueren. Zijn tomeloze inzet om orgels naar hun oorspronkelijke staat terug te brengen, maakte hem een pionier in historiserende restauraties.
Maar de tijd gaat door en het is fascinerend om te zien hoe ons denken over historische restauraties zich de afgelopen zeventig jaar heeft ontwikkeld. Recente restauraties zoals die in Zwolle, Leens, Uithuizermeeden tonen aan dat we enerzijds respect hebben voor het baanbrekende werk uit de naoorlogse jaren, maar dat er toch behoefte is aan correctie. Hoe zal de volgende generatie terugkijken op onze maatstaven?
Beter
Nu is het de beurt aan Noordbroek. Hoewel het werk van Edskes inmiddels al monumentaal is, overstemt toch het geluid om een tot een betere reconstructie te komen. De planning is om dit in het komend jaar te realiseren, maar daar is uiteraard geld voor nodig.
‘Brouksters’ en bespelers van dit Schnitger-orgel, Leonore Lub en Peter Westerbrink, hebben het initiatief genomen om hiervoor een cd op te nemen. Op deze opname komt vooral de stralende kant van het orgel aan bod, precies het deel waar men mee aan de slag wil.
Bijdrage
Iedereen die wie wil bijdragen aan deze nieuwe klankkroon wordt uitgenodigd om te doneren. De bijdrage kan worden overgemaakt naar NL20 INGB 0006526596 t.n.v. Stichting Internationale Orgelacademie Groningen. Wie minimaal 15 euro overmaakt onder vermelding van ‘cd-Noordbroek’ en adresgegevens, krijgt dit klankdocument per kerende post toegestuurd.
Naar Schnitger met nieuwe klankkroon
Bach: Pièce d’Orgue BWV 572, Trio in d BWV 583, Toccata con Fuga in d BWV 565; Anoniem:Allemande, De Frans Galliard, Galliarde Quy Passe; Scheidemann: Mensch, wills du leven seliglich; Böhm: Suite in D, Praeambulum in g; Walther: Nun bitten wir den Heiligen Geist.
Leonore Lub en Peter Westerbrink, Arp Schnitger-orgel te Noordbroek.
Stichting Internationale Orgelacademie Groningen en Stichting Groningen Orgelland – SGO-2024-C2, TT 75:45, opname 03/2024, prijs vanaf € 15,00
