Er verschijnen natuurlijk vele goede nieuwe opnamen op cd, maar toch denk je wel eens met weemoed aan de grammofoonplatentijd. Die hoes al! Een miniposter. Er waren ware kunstwerken bij. En ook de aantrekkelijkheid van de beperking: kant A en kant B met op beide slechts enkele werken. Maar je was in het gelukkige bezit van een klankregistratie van een beroemde organist(e) of orgel.
advertentie
En dan de magische tik van de in de groeven dalende naald! Maar, inderdaad, ook die magische tikken die soms toch in je plaat waren gekomen – terwijl je toch met de grootste angstvalligheid die gitzwarte schijf uit de witte hoes lichtte.
Als een fonologische feniks herrijst nu de vermaarde serie Great Cathedral Organs van EMI uit de as. De 19 langspeelplaten van Engelse kathedrale orgels (1962 – 1971) zijn recent opnieuw door EMI uitgebracht op 13 cd’s in een smaakvolle (want sobere) en aantrekkelijk geprijsde box. De liefhebber van Engelse kathedraalorgels, van Engelse kathedralen, van goede orgelmuziek of gewoon van muzieknostalgie heeft met deze box een ware parel in handen.
Noel Rawsthorne, leerling van de grote virtuoos Fernando Germani horen we op zijn immense orgel in de Anglicaanse Kathedraal van Liverpool met o.a. Two Trumpet Tunes and Air van Purcell en Duruflé’s Toccata. Van de nu 94-jarige Francis Jackson (die nog immer recitals geeft!) horen we vanuit York Minster o.a. de geslaagde Regerimitatie Introduction, Passacaglia and Fugue van Healy Willan en alleen al voor deze memorabele uitvoering zou je de box kopen.
De verleiding om nog meer te noemen is bijna niet te weerstaan. Vooruit dan maar: het Allegro marziale e ben marcato van Bridge, zó krijgshaftig (de betekenis van ‘martiaal’) gespeeld door Christopher Dearnley. En dan de werken van S.S. Wesley, Parry, Howells. Sumsion met zijn hoogstaande uitvoering van Elgars Sonata in G in Gloucester …
De Epitaphs for Edith Sitwell door Williamson, zó sprekend uitgevoerd door Allan Wicks in Canterbury, evenals The Seven Last Words van Ridout (ooit onderwezen door onze Henk Badings!). The Seven Last Words was ten tijde van de opname in Canterbury een recent werk. Wicks voert het met een grote emotionele geladenheid uit. Ik stop. Nee, toch nog Roger Fisher in Chester met Reubke! En Fernando Germani, voor wie geen zee te hoog ging, in Selby! Het kan niet op.
De opnamen van Jackson en ook opnamen van Roger Fisher (Chester), Philip Marshall (Lincoln), Christopher Dearnley (St. Paul’s London), Christopher Robinson (Worcester), Melville Cook (Hereford), Salisbury (Christopher Dearnley), Heathcote Statham (Norwich), David Lepine (Coventry) en Herbert Sumsion (Gloucester) vinden we deels ook op de cd’s van het kleine specialistische label Amphion. Amphion biedt trouwens op de opname van Francis Jackson (PHI 142) nog enkele andere interessante oude opnamen (Counterpoint Recordings), o.a. van de Deux Exquisses (op. 41) van Jacksons vriend Dupré.
EMI doet de box vergezeld gaan van een cd-rom met veel interessante informatie: de complete ‘tracklisting’; “The Great Cathedral Organ Series Remembered” door Brian B. Culverhouse; een lezenswaardig essay van Graham Barber en een lijst met de disposities van de bespeelde orgels.
Culverhouse was de producer bij EMI die verantwoordelijk was voor de kostelijke serie. Begin 60-er jaren begon hij met Noel Rawsthorne in Liverpool Cathedral en van deze plaat werden in één jaar 20.000 exemplaren verkocht. Liverpool was de springplank vanwaar EMI in het diepe sprong met bijna 20 platen.
Barber schrijft onderhoudend over interpretaties, Engelse orgels en … tuba’s. Op zo’n Engels kathedraal instrument kan alles open staan, maar trek die Tuba erbij en even lijkt het hele orgel weg te vallen. De verschillende Tuba Tunes in de box doen het prachtig, maar terecht protesteert Barber toch wel bij zo’n Tuba aan het einde van Francks Premier Choral. Ook vindt Barber Mendelssohns Sonates niet tot hun recht komen op deze instrumenten. Je kunt hem niet ongelijk geven, maar Barber weet nog beter dan wij dat men zo in Engeland niet denkt, kijkt en luistert. In één prachtige zin schrijft Barber duidelijk hoe het zit: “Statham ( … ) makes not the slightest nod to authenticity.” En dat gold bepaald niet alleen voor Statham …
De programmering van de grammofoonplaten was traditiegetrouw weinig muziekhistorisch van opbouw. Geen “Wesley en zijn leerlingen” of zo, maar gewoon een Set Voluntaries. In het woord ‘Voluntary’ schuilt eigenlijk al iets willekeurigs. Hier te lande willen we graag een didactische of zelfs wat belerende opbouw van een cd- of concertprogramma, aan de overzijde klinken Dupré, Purcell, Howells, Stanley en Bach en vele anderen vrolijk door elkander.
Het doosje en de kartonnen hoesjes zijn verzorgd en degelijk uitgevoerd. De hoesjes zijn reprints van de oude grammofoonplaathoezen. De opnamen zijn niet DDD of 24 bits, mochten zulke aanduidingen u iets zeggen. Ik heb genoten van de pure, historische opnamen. Maar: ze zijn niet uit 2011.
In 2002 bracht EMI Classics de box Orgues et Organistes français du XXè siècle (1900 – 1950) uit; 5 cd’s met werken van Bach, Franck, Vierne, Widor, Liszt, Bonnet en vele anderen gespeeld door Tournemire, Vierne, Widor, Dupré, Cochereau, Duruflé en vele anderen. Een uiterst waardevol historisch document – waarschijnlijk alleen op internet nog tweedehands te vinden. Het is te hopen dat EMI ook nog eens komt met een box Nederlandse opnamen, want die moeten er zijn! EMI Great Cathedral Organs – ik biecht het u eerlijk op: ik heb reeds een reservebox gekocht. Vertel het niet aan mijn vrouw.
Great Cathedral Organs
Een 13-cdbox van opnamen van 19 langspeelplaten uit de jaren 1962-1971. Liverpool Cathedral – York Minster – Westminster Abbey – Gloucester – Coventry – Exeter – St Giles’ – Llandaff – Durham – Hereford – Salisbury – Norwich – Ely – Worcester – Canterbury – St Paul’s – Lincoln – Chester – Selby Abbey. Incl. cd-rom met complete tracklisting en info over de orgels.
13cd 0852952 € 46,95 inclusief verzendkosten
