Terwijl ik deze recensie schrijf is het Organ Day in Liverpool. Menig orgelfanaat wil minimaal één keer in zijn leven de beroemde orgels van bijvoorbeeld Parijs en London gehoord hebben, maar dit evenement in de stad van de Beatles is evenmin te versmaden.
advertentie
De Liverpool Organ Day wordt jaarlijks gehouden op de eerste maandag van mei (Early May Bank Holiday). De drie bekendste instrumenten van Liverpool worden dan bespeeld: ’s morgens de Anglican Cathedral, ’s middags de rooms-katholieke Metropolitan Cathedral en ’s avonds St. George’s Hall, alwaar stadsorganist Ian Tracey het feestje afsluit. De bezoeker hoort er vrijwel ieder jaar drie originele en uitstekende concerten.
Cd-label Priory komt met het honderdste en laatste deel van de serie ‘Great European Organs’. De ‘volumes’ uit deze serie cd’s verschillen qua opname, spel en programmakeuze nogal in kwaliteit, maar vrijwel iedere orgelliefhebber heeft er een paar op de plank staan. Terecht! Men had voor deze afsluiter ook een wereldberoemd orgel in gedachten: het orgel van de Notre-Dame van Parijs. Dát feestje ging echter niet door.
Het op en top Britse label besloot de serie uiteindelijk af te sluiten in eigen land, met een Britse organist en een Brits programma. Men verkoos het immense instrument in Liverpool Anglican Cathedral. Met ruim tienduizend pijpen en tweehonderd registers het grootste kerkorgel van Groot Brittannië. In het booklet zijn acht pagina’s gevuld met de dispositie en de speelhulpen van deze gigant van orgelbouwer Willis.
Ik herinner me nog dat in De Orgelvriend, enkele tientallen jaren geleden, een serie verscheen over Engelse orgels en dat ik met verbazing die gigantische en paginavullende disposities zat te bekijken. Was in Nederland een 32’ register op het pedaal al een uitzondering, daar strooiden ze blijkbaar met die zware jongens en niet enkel en alleen op het ‘Pedal Organ’. En als je dan toch op dreef bent, plaats je ook nog een heuse Resultant bass 64’, die je amper hoort, maar wel voelt. Net zoals in Lincoln Cathedral was men in Liverpool bang dat de constructie van de kerk deze trillingen niet zou kunnen waarderen.
En dan zwijg ik nog over de hogedrukregisters zoals de Tuba Magna en Trompette Militaire. Toen ik in 2000 de Liverpool Organ Day meemaakte, sloot de organist in de Anglican Cathedral af met een jeugdwerk van Bach, hetgeen mij vooraf nogal teleurstelde. Zoiets hoorde ik liever in Nederland. De organist maakte echter veel ‘goed’ door aan het slot zichzelf de vrijheid te gunnen om die toeters vrolijk mee te laten blazen. Van de rest van het orgel hoorde je amper meer iets…
David Poulter – Director of Music van de anglicaanse kathedraal – speelt werken van Elgar, Bridge, Whitlock, Howells, Rawsthorne en Walton en koos daarmee voor een toegankelijk repertoire vanaf het einde van de negentiende-eeuw tot aan de helft van de vorige eeuw. Wellicht is het werkje van de voormalige organist van de Anglican Cathedral, Noel Rawsthorne, van later datum. Heel veel toevoegen doet deze eenvoudige melodiebewerking niet. Rawsthornes ‘Hornpipe Humoresque’ had een aansprekender keuze kunnen zijn.
De deeltjes uit de filmmuziek ‘Henry V’ van Walton zijn evenmin de smaakmakers van deze cd. Ik ken zo een-twee-drie geen andere orgelopname van deze muziek, maar bij het beluisteren van enkele orkestversies werd me al snel duidelijk dat je dit beter in zo’n uitvoering kunt horen, of Poulter had voor andere registraties moeten kiezen.
Laten dat de minder positieve kanttekeningen zijn bij deze cd. Poulter weet absoluut te boeien in de andere werken. Zo speelt hij de Sonata for Organ in G van Edward Elgar. Een werk dat eigenlijk een Voluntary had moeten worden voor een bijeenkomst van Amerikaanse organisten, maar een heuse sonate werd. Zeker, we kennen de uitvoeringen van John Scott (Priory) en niet te vergeten die van Robert Quinney (Signum), maar deze uitvoering doet daar niet veel voor onder.
Dat zo’n groot orgel kan fluisteren en over vele facetten beschikt wordt duidelijk bij het Adagio (Fuga) in E van Bridge. De kenmerkende muziek van Howells kan men eveneens aan Poulter overlaten. Helemaal loskomen van de versie van Christopher Dearnly uit St. Paul’s lukt me met moeite en de versie van Erik Wm. Suter vanuit Washington National Cathedral mag ook wel eens genoemd worden, maar hier in Liverpool komt deze hommage aan Thomas Tallis uitstekend uit de verf.
Resten ons nog drie feestelijke orgelwerken van Whitlock en Walton, die gespeeld worden zoals je mag verwachten. Je blijft, ondanks de bekendheid van deze werken, op het puntje van de stoel zitten, omdat je iedere keer weer denkt: ‘Hoe gaat hij dit aanpakken?’
Samenvattend. Als het om de minpunten gaat: de programmakeuze is niet al te verrassend. Alleen al bij Priory werden veel van deze werken meerdere malen opgenomen. Qua opname: heeft men vanwege de grootte en kracht van dit instrument toch een beetje voorzichtig aan gedaan? Maar, zodra je de schuif wat verder openzet doet deze cd zeker een serieus beroep op uw geluidsinstallatie.
Positief: kent u dit orgel niet goed en de gespeelde werken evenmin? Laat u dan verrassen en geniet van technisch én muzikaal te prijzen orgelspel op een imposant instrument.
Wie weet moedigt het u aan eens in mei naar Liverpool te vliegen. En het wordt alleen maar beter, want in het booklet wordt vermeld dat het orgel op dit moment voor meer dan 1 miljoen euro wordt gerestaureerd. En weet u? Als je zo’n cd beluistert heb je feitelijk geen idee waarom die opknapbeurt nodig zou moeten zijn.
Great European Organ No. 100 (Final Volume)
David Poulter plays The Organ of Liverpool Cathedral
Sonata in G (Edward Elgar); Adagio in E (Frank Bridge); March: Dignity and Impudence (Percy Whitlock); Master Tallis’ Testament (Herbert Howells); Londonderry Air (Noel Rawsthorne); Crown Imperial (William Walton); Henry V Suite (William Walton); Orb and Sceptre (William Walton)
Label: Priory Records
Nummer: PRCD 1158
Speelduur: 77’05
Booklet: 20 pagina’s (EN)
Prijs: £ 11,99 (ca. € 16,00)
Bestellen: www.prioryrecords.co.uk
