Op vrijdag 9 juli wordt het Flentrop-orgel in de Nieuwe Kerk te Amersfoort opnieuw in gebruik genomen. Het instrument heeft in de afgelopen maanden groot onderhoud gehad en is daarbij gewijzigd en uitgebreid door Mense Ruiter Orgelmakers.
advertentie
Het Flentrop-orgel werd in 1976 in de hervormde Nieuwe Kerk gebouwd. Het verving een pneumatisch orgel van Valckx & Van Kouteren (15/IIP) dat in 1925, een jaar na de bouw van de kerk, boven de kansel verrees.
Galerij
Het nieuwe orgel werd geplaatst op de tegenovergelegen galerij. Het instrument kreeg 16 stemmen op Hoofdwerk, Borstwerk en Pedaal. Voor Hoofdwerk en Pedaal werd een gecombineerde lade gemaakt. De orgelmakers lieten zich inspireren door de achttiende-eeuwse orgelbouw. Het orgel kreeg bij oplevering een Werckmeister III-stemming.
In 2008 werd het orgel nog schoongemaakt door Flentrop Orgelbouw te Zaandam.
Werkzaamheden 2021
De opdracht voor de recente werkzaamheden is in 2020 door de Amersfoortse kerkrentmeesters gegund aan orgelmaker Sander Booij te Wijk bij Duurstede. Naast noodzakelijk onderhoud omvatte het werk met name uitbreiding van Hoofdwerk met een Trompet 8’, de plaatsing van een Fagot 16’ op het pedaal en enkele intonatiecorrecties. Het werk, uitgevoerd in samenwerking met Martin Butter te Ridderkerk, is na de bedrijfsovername door Sander Booij afgerond onder de vlag van Mense Ruiter Orgelmakers.
Voor de Hoofdwerktrompet is de originele Trompet van het Pedaal gebruikt, aangevuld met nieuw pijpwerk in dezelfde factuur. Voor de vrijgekomen plaats van het Pedaal is een nieuwe Fagot 16 gemaakt. De stevels en koppen zijn naar voorbeeld van de Trompet 8 gemaakt, voor de mensurering van (cilindrische) bekers en kelen heeft het Freytag-orgel in Finsterwolde als voorbeeld gediend.
De nieuwe Trompet is gedeeld in bas en discant, deling tussen h0 en c1. Door de registerbediening van de voorheen doorlopende Sesquialter van twee standen te voorzien kon ook hier een deling worden aangebracht: halfgeopend alleen discant, geheel geopend bas én discant.
De registermechaniek met bijbehorende registerknoppen- en plaatjes zijn in stijl bijgemaakt. De registratuur is aan de rechterzijde (Hw en Ped) uitgebreid met tweede rij van drie nieuwe registerknoppen ten behoeve van de pedaalregisters. De onderste knop van de Hoofdwerkrij werd daarmee loos en kreeg het bijschrift ‘Nihil’. De registerplaatjes zijn beschilderd door Gerard de Jongh.
Verder zijn kleine herstelwerkzaamheden uitgevoerd aan het pijpwerk van het Hoofdwerk. Van de Vox Humana op het Borstwerk zijn de stemkrukken gewijzigd en zijn bekers rechtgezet. De mechanieken zijn afgeregeld. Ook is de verenspanning van Hoofdwerk en Pedaal enigszins verhoogd.
Intonatie
Ten slotte is de intonatie van het Hoofdwerk geoptimaliseerd. Op het Borstwerk is deze van de 2’ en 1 3/5’ deels herzien en van de Vox Humana aangepast. De Bourdon en Gedekt van het pedaal zijn, om een grotere draagkracht te creëren, geherintoneerd door aanpassing van de verhouding tussen voetopeningen en opsneden. De stemming is gewijzigd naar Young.
Ingebruikname
Het orgel wordt vrijdagavond 9 juli om 19.30 uur opnieuw in gebruik genomen met een concert door de organisten van de Nieuwe Kerk: Frank Vergeer, Ronald Doornekamp en Dennis van der Wijk. Aan het concert werkt een aantal zangers mee onder leiding van Maria den Hertog. Orgelmaker Sander Booij licht de werkzaamheden toe en demonstreert het orgel aan de hand van improvisaties.
Op nieuwekerkamersfoort.nl is informatie te vinden over het reserveren voor het concert (vóór woensdag 7 juli). Daar zal de heringebruikname ook via een livestream te volgen zijn.
Dispositie
Hoofdwerk C-g3
Prestant 8
Holpijp 8
Octaaf 4
Fluit 4
Octaaf 2
Sesquialter II B/D
Mixtuur III
Trompet 8 B/D
Borstwerk C-g3
Gedekt 8
Fluit 4
Nasard 3
Gemshoorn 2
Terts 1 3/5
Vox Humana 8
Pedaal C-f1
Bourdon 16
Gedekt 8
Fagot 16
Werktuiglijke registers
I+II
P+I
P+II
Tremulant (Borstwerk)
Toonhoogte: a = 440 Hz bij 18? C
Stemming: Young
Winddruk: 76 mm wk
Gegevens met dank aan Sander Booij / Mense Ruiter Orgelmakers
