Onlangs is de restauratie van het Hardorff-orgel in de Nicolaaskerk te Gauw afgerond. Het instrument uit 1862 werd gerestaureerd door Orgelmakerij Bakker & Timmenga, die daarbij de situatie van 1959 als uitgangspunt nam.
advertentie
Bij de bouw maakte Willem Hardorff gebruik van ouder pijpwerk van Albertus van Gruisen. Dit kleinere binnenpijpwerk is terug te vinden in de drie prestantregisters van het acht stemmen tellende orgel.
Twintigste eeuw
In de twintigste eeuw werden door Bakker & Timmenga diverse werkzaamheden aan het orgel uitgevoerd. In 1902 betrof dat naast algehele schoonmaak herstel van frontpijpen en klavier. In 1945 werd herstelwerk aan de speelmechaniek uitgevoerd.
In 1959 volgde een restauratie van met name de windlade en de balg. Daarnaast werd de klaviatuur gewijzigd. Vernieuwde registerknoppen werden van boven de lessenaar verplaatst naar boven het klavier. Het beleg van de ondertoetsen van het manuaal werd vervangen door kunststof. Een nieuw knieschot werd in moderne vorm aangebracht.
Bij de kerkrestauratie van ca. 1980 werd het orgel in imitatie-eiken geschilderd.
Restauratie 2021
Vanaf het begin van de 21e eeuw veslechterde de algehele staat van onderhoud van het orgel. De noodzakelijke restauratie werd in de eerste helft van 2021 uitgevoerd door Orgelmakerij Bakker & Timmenga. De situatie van 1959 werd daarbij als uitgangspunt genomen.
De werkzaamheden bestonden uit:
Kas, windlade en windvoorziening
- herstel van de orgelkas: houtwormbehandeling en herstel hang en sluitwerk;
- vervangen van het pedaalschot in een bij de stijl van het orgel passende uitvoering;
- restauratie van de magazijnbalg en de twee schepbalgen;
- vernieuwing van de windmotor en de motorkist;
- volledige restauratie van de windlade, inclusief vernieuwing ventielbelering, pulpeten en lichtere afstelling van de ventielveren;
Mechaniek en klaviatuur
- opnieuw beleren van de nokken van het pedaalkoppelwalsbord;
- vervangen van alle abstractdraden;
- vervangen van het vilt op de aanslagklosjes van de pedaalabstracten;
- te grote speling manuaal verhelpen;
- reinigen van het toetsbeleg en waar nodig aanvullen;
- nieuw bevoeren van het pedaalklavier, repareren van een beschadigde toets, opnieuw afstellen van de veerspanning;
- opnieuw bekleden van de orgelbank;
Pijpwerk
- winddicht maken van houten pijpwerk;
- uitdeuken en herstel van de bovenranden van het metalen pijpwerk;
- poetsen van de frontpijpen;
- vergulden van de frontlabia met 24 karaat bladgoud.
Dispositie
Manuaal C-f3
Prestant 8
Holpijp 8 bas/discant
Viola di gamba 8 discant
Octaaf 4
Fluit 4
Gedekt 4
Salicet 4
Octaaf 2
Pedaal C-h
Aangehangen
Stemming: gelijkzwevend
Toonhoogte: a=440 Hz
Bronnen:
- informatie Orgelmakerij Bakker & Timmenga B.V., Leeuwarden (september 2021)
- Toom, Teus den, red.: Het Historische Orgel in Nederland 1858-1865, NIvO, 2003
