In november 2016 werd de restauratie van het Hardorff-orgel in de protestantse Nicolaaskerk in Hantum voltooid. De werkzaamheden werden in 2014 en 2016 gefaseerd uitgevoerd door Orgelmakerij Bakker & Timmenga te Leeuwarden.
advertentie
Orgelmaker Willem Hardorff te Leeuwarden bouwde het orgel in 1876. Het kreeg twee manualen en een aangehangen pedaal. Op het Bovenwerk werd een Klarinet 8 gereserveerd. Voor het Hoofdwerk gebruikte Hardorff een oudere windlade die waarschijnlijk werd vervaardigd door Albertus van Gruisen. In de lade wordt namelijk in zijn handschrift de toonnaam Es voor de Dis gebruikt, een typisch kenmerk voor windladen van Van Gruisen.
Twintigste eeuw
Aan het begin van de twintigste eeuw werd aan het orgel gewerkt door Bakker & Timmenga: een schoonmaak in 1913 en een restauratie in 1928. In 1964 werd de elektrische windvoorziening geplaatst. Bij restauratiewerkzaamheden in 1978 werd op de gereserveerde plek op het Bovenwerk een Quint 1 1/3 geplaatst. Groot onderhoud werd in 2008 uitgevoerd door Pels en van Leeuwen. De omvang van het pedaalklavier werd in de loop der tijd met twee tonen uitgebreid naar d1, het is niet helemaal duidelijk wanneer dat heeft plaatsgevonden.
Restauratie
Slechts enkele jaren na het groot onderhoud diende zich restauratie van het orgel aan. De opdracht daarvoor ging naar Orgelmakerij Bakker & Timmenga. De restauratie vond plaats in twee fasen: het Hoofdwerk in de periode mei/augustus 2014, het Bovenwerk, de kast en de balgen in de periode juli/november 2016.
Werkzaamheden
Bij de werkzaamheden werden de beide windladen volledig gerestaureerd. Het ventielbeleg werd vernieuwd en er werden geweven ringen op de lade en onder de stokken aangebracht. Verder werd het messing draadwerk vervangen en werden de pulpeten nieuw gemaakt.
Van de handklavieren werd alle ivoorbeleg opnieuw verlijmd en genageld. Ontbrekende profiellijsten werden aangevuld. De pedaalmechaniek werd gereconstrueerd en het niet meer originele pedaalklavier werd nieuw gemaakt in Hardorff-stijl met de oorspronkelijke omvang C-c1.
De balg werd opnieuw beleerd en met blauw papier beplakt. De elektrische windvoorziening werd vernieuwd. Van het kastwerk werden krimpschade aan de luiken met grenen aangevuld. De luiken werden opnieuw geloogd. Al het pijpwerk werd waar nodig uitgedeukt. De hoeden van de gedekten met papier passend gemaakt. Randen hersteld van stemschade.
Dispositie
Hoofdwerk C-f’3
Bourdon 16
Prestant 8
Holpijp 8
Octaaf 4
Fluit 4
Octaaf 2
Cornet III discant
Basson 8 bas
Trompet 8 discant
Bovenwerk C-f’3
Prestant 8 discant
Fluitdoes 8
Viola 8
Salicet 4
Speelfluit 4
Gemshoorn 2
lege plaats
Pedaal C-c1
Aangehangen
Werktuiglijke registers
Koppeling Hoofdwerk-Bovenwerk
Tremulant Bovenwerk
Afsluiter Hoofdwerk
Afsluiter Bovenwerk
Ventiel
Toonhoogte: a1 = 430 Hz
Winddruk: 68 mm wk
Gegevens met dank aan Orgelmakerij Bakker & Timmenga
© 2016 fotografie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
