Bij Nederlandse organisten is Guillaume Robustelly vooral bekend vanwege zijn magnum opus, het orgel in de Lambertuskerk te Helmond. Dit drie- (oorspronkelijk vier-)klaviers instrument uit 1772, dat tot de Franse revolutie dienst deed in de Abdij te Averbode, is niet het enige dat Robustelly heeft gebouwd. In de streek rond Averbode, ten noordoosten van Leuven, zijn verschillende kleinere, maar niet minder karakteristieke instrumenten van zijn hand te vinden. Weliswaar klinken ze niet zo excentriek als een Franse Cliquot, en niet zo licht en verfijnd als een Vlaamse Van Peteghem. Maar wel mooi rond en stevig.
advertentie
Eén van deze instrumenten staat in de St.Pieterskerk te Langdorp, dat ligt aan de Demer, op de grens van de Kempen en het Hageland. Het bezit 21 registers, verdeeld over Hoofdwerk en Onder-Positief, en staat op een fraai gesneden doksaal boven de ingang van de kerk. Robustelly voltooide het in 1781. Aan het eind van de negentiende eeuw is het verromantiseerd, maar in 1993-96 door de orgelmakers Nagels te Kozen en Pels te Herselt weer in de originele toestand teruggebracht.
Dezer dagen wordt een cd uitgebracht waarop het instrument wordt bespeeld door Peter Breugelmans, orgel- en clavecimbeldocent aan het Leuvens Conservatorium. Op deze cd laat hij niet, zoals je zou verwachten, achttiende-eeuwse muziek uit de bouwtijd van het orgel horen, maar zeventiende-eeuwse muziek uit de Nederlanden, Spanje, Italië en Frankrijk. En dit oude amalgaam komt hier verrassend goed tot zijn recht.
Uiteraard klinkt muziek van Couperin goed in Langdorp: het orgel is immers gebouwd in Franse stijl. Maar omdat Robustelly in navolging van zijn leraar, de Luikse bouwer J.B. le Picard, Franse klanken milder maakte, klinkt ook een Toccata per l’Elevazione van Frescobaldi helemaal niet gek wanneer je de zangerige Montre met een weke Bourdon opentrekt. En omdat in Langdorp, evenals op andere Luikse, Brabantse en Vlaamse orgels, een doorlopende, repeterende Sesquialter aanwezig is, kun je tevens muziek uit het noorden, zoals Sweelincks Est-ce Mars, authentiek kleuren.
Een multi-culti-orgel dus waar je verschillende kanten mee op kunt. Vooral naar Spanje: dankzij de drie sterke, wat weke Cornet op het Positief, komt een Tiento van Bruna niet minder boeiend over dan op een Iberisch instrument; en klinken de Diferencias van een anoniem componist op de zachtruisende Vox Humana niet minder verlokkelijk dan op een Spaanse Orlos.
Breugelmans voert de werken keurig uit: of het nu een klankenslinger is uit een Fantasia van Cornet of een polyfoon bouwwerk als Frobergers Hexachord-Fantasie, alles wordt soepel en helder ten gehore gebracht. Alleen zouden sommige stukken, zoals de Gloria-coupletten uit Couperins Conventsmis, wel wat speelser en uitbundiger hebben gekund.
Aangenaam, tenslotte, is dat de orgelklanken op deze cd worden ingeluid door de klokken van de Pieterskerk (een fraai Salve Regina-gelui: es-g-bes-c) en dat ze worden afgewisseld met Nederlandse, Spaanse, Italiaanse en Franse liederen uit de zeventiende eeuw. Ze worden gezongen door de mezzosopraan Maaike van Steenbergen en geven een mooie aanvulling op de gespeelde muziek.
Robustelly – Langdorp
Peter Breugelmans –orgel
Maaike Van Steenbergen – mezzosopraan
Viergelui met Salve Regina-motief; Fantasia del primo tono (Cornet); uit Pathodia sacra et profana: No XV Psalmus CVIII/CIX versus 176 Tav. ‘Erravi, Domine’, No XXXIII ‘Va donna ingrata’ (Huygens); Est-ce mars (Sweelinck); Tiento sobre la letania de la Virgen (Bruna); Para qué son esas flores (De Trorres Marinez Bravo); Diferencias sobre la gayta uit ‘Flores de Música’ van Antonia Martin y Goll (Anoniem); Vuelve barquilla uit een manuscript uit de privéverzameling van M. Querol (Anoniem); Otras Folias uit ‘Flores de Música’ van Antonia Martin y Goll (Anoniem); Toccata per l’elevazione (Frescobaldi); Aria di passacaglia: ‘Cosí mi disprezzate’ (Frescobaldi); Fantasia I, sopra ut, re mi , fa sol, la (Froberger); Elévation, Tierce en Taille uit Messe à l’usage des Couvents (Couperin); Courante ‘Non, non je n’aimerai jamais’, Passacaglia ‘C’est trop me plaindre’, Canaries en rondeau ‘Viens avec moi’ (l’Affillard); Gloria uit Messe à l’usage des Couvents (Couperin).
Label: de Kroon op het Werk
Nummer: 5411499 30042
Speelduur: 79’00
Booklet: 32 pagina’s (NE/FR/EN)
Prijs: € 22,00
Bestellen en info: joseelehon@skynet.be , +32(0)16565455 De Kroon op het Werk. Verzendkosten buiten Aarschot € 4. Het juiste bedrag overschrijven op rekeningnummer BE95 1490 5583 1858 (BIC GEBABEBB) van De Kroon op het Werk, Langdorp met vermelding: ‘orgel cd’ en volledige adres.
