Op zondag 12 september wordt in de St. Bonaventurakerk te Woerden het gerestaureerde Vermeulen-hoofdorgel (1919) opnieuw ingebruik genomen. Het orgel werd gerestaureerd door Adema’s Kerkorgelbouw te Hillegom.
advertentie
De rooms-katholieke kerk van de H. Bonaventura te Woerden bezit twee orgels van Vermeulen: het in 1998 geplaatste transeptorgel (afkomstig uit de Kerk van O.L.V. van de Rozenkrans te Tilburg) en het onlangs gerestaureerde hoofdorgel op het oxaal aan de westwand van de kerk.
Dit orgel werd in 1919 gebouwd door T.Jos.H. Vermeulen firmant der firma L. Ypma & Co. te Alkmaar in combinatie met de Firma Gebrs. Vermeulen te Weert. Het contract voor de bouw werd opgemaakt op 2 juni 1917. De neogotische orgelkast werd ontworpen door kerkarchitect Nicolaas Molenaar. Het orgel kreeg een rein-pneumatische tractuur met kegelladen en werd voor een groot deel uit Duitsland toegeleverd.
In 1946 werd het orgel door Jos. Vermeulen schoongemaakt en voorzien van nieuwe membranen. Ook werd de dispositie drastisch gewijzigd. Op Manuaal I maakten de Fluit Harmoniek 8′ en Fluit 4′ plaats voor respectievelijk Quint 2 2/3′ en Octaaf 2′. De samenstelling van de Mixtuur werd gewijzigd naar 3-4-5 sterk. Het pijpwerk van gis3-g4, geplaatst ten behoeve van de superoctaafkoppel, werd verwijderd.
Manuaal II werd uitgebreid met een Scherp 3 sterk op een nieuwe pneumatische lade. De strijkers Viola di Gamba 8′, Dolce 8′ en Violine 4′ werden vervangen door een Zingend Prestant 4′, Roerfluit 4′ en Terts 1 3/5′.
Op het pedaal werd de transmissie van Quintbas 10 2/3′ uit de Subbas omgelegd naar Gedekt 8 onder aanvulling van extra pijpwerk. Op de plaats van de Cello 8’ kwam de Fluit 4 te staan die op zijn beurt plaats moest maken voor een Ruispijp 3 sterk.
Vanaf de jaren ’80 ging het orgel steeds slechter functioneren, waardoor een restauratie noodzakelijk werd. In 2008 werd de opdracht aan Adema’s Kerkorgelbouw te Hillegom gegeven voor restauratie en dispositieherstel van het orgel dat inmiddels de status van monument had verkregen. Adviseurs bij het project waren Dr. Ton van Eck (namens de Katholieke Klokken- en Orgelraad) en Rudi van Straten (namens de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed.)
Het orgel onderging een totaalrestauratie. De dispositie werd hersteld naar de situatie van 1919, deels met gebruikt pijpwerk, deels met nieuw pijpwerk. Ook de superoctaven van het Hoofdwerk (gis3-g4) werden met nieuw pijpwerk gereconstrueerd. Een uitzondering werd gemaakt voor de Terts 1 3/5, dit register in fluitmensuur, kreeg een plaats op de pneumatische Scherp-lade uit 1946.
Van de gelegenheid werd gebruik gemaakt om de plaatsing van de manuaalladen te wijzigen. Oorspronkelijk stond de windlade van Manuaal I zo’n 70 cm onder de frontlijst in de onderkas, waardoor de uitspraak in sterke mate werd belemmerd. De manuaalladen zijn nu op een nieuwe stelling omhoog gebracht tot het niveau van de frontlijst. In de zo ontstane ruimte in de onderkas kon de hoofdbalg worden geplaatst die oorspronkelijk in de belendende torenruimte stond opgesteld. De bestaande kanalisatie werd daarop aangepast. De pneumatische speeltafel werd geheel gerestaureerd, de conducten voor de pneumatiek werden opnieuw aangelegd.
De eiken kas werd gerestaureerd. Twee middenstijlen waren oorspronkelijk bekroond door engelenbeelden die op enig moment zijn verwijderd. Als bekroning werden de stijlen nu voorzien van pinakels. De frontpijpen werden opnieuw gespoten; op de labia werd bladgoud aangebracht.
Op zondag 12 september wordt het orgel (uitsluitend) voor parochianen en genodigden in gebruik genomen tijdens de eucharistieviering en aansluitende orgelbespeling door de organist van de kerk, Geerten Liefting. Een openbare presentatie vindt plaats op vrijdag 22 oktober als het orgel officieel wordt gepresenteerd tijdens een concert door Ton van Eck, adviseur bij de restauratie. Dit concert begint om 19.30 uur.
De St. Bonaventurakerk is gelegen op de hoek van de Rijnstraat en de Prins Hendrikkade te Woerden.
Dispositie
Manuaal I C-g3 (uitgebouwd tot g4)
Prestantfluit 16 – deels front
Prestant 8 – deels front
Fluit harmoniek 8 – C-H i.c.m. c-h Prestantfluit 16’, rest nieuw 2010
Salicionaal 8
Bourdon 8
Octaaf 4
Fluit 4
Mixtuur II-III-IV-V(-III) – gereconstrueerd 2010, deels nieuw pijpwerk
Trompet 8
Manuaal II C-g3 in zwelkast
Bourdon 16
Vioolprestant 8
Viola di Gamba 8 – geplaatst 2010, Franssen, Minderbroederskerk Roermond (1920)
Voix Céleste 8 – vanaf c
Dolce 8 – C-e nieuw, zink; af f uit voorraad Adema, metaal
Holpyp 8 – C-H i.c.m. Bourdon 16
Violine 4 – nieuw; C-H zink, rest metaal
Nasard 3
Piccolo 2
Terts 1 3/5
Echo Trompet 8
Pedaal C-f1
Prestantbas 16 – grenen
Subbas 16 – grenen
Quintbas 10 2/3 – C-c0 uit Subbas
Cello 8 – nieuw 2010, C-h zink, rest metaal
Fluit 4
Bazuin 16
Werktuiglijke registers
als registerdrukker
Koppel I+II
Koppel I+I 4’ *)
Koppel I+II 16’
Koppel P+I
Koppel P+II
Autom. Pedaalomschakeling
Twee vrije registercombinaties
Drukknoppen: T FF F MF P PP O
Generaal Crescendo – basculetrede en registertrekker
Trede Expressiekast II – basculetrede en registertrekker
Transpositeur – uitgevoerd als registertrekker
Tremolo II manuaal – uitgevoerd als voettrede
Calcantenklok
*) schakelt ook een superoctaafkoppel P+I in
Samenstelling Mixtuur
C: 2 – 1 1/3
c0: 2 2/3 – 2 – 1 1/3
c1: 4 – 2 2/3 – 2 – 1 1/3
c2: 5 1/3 – 4 – 2 2/3 – 2 – 1 1/3
c3: 8 – 5 1/3 – 4 – 2 2/3 – 2
g#3: 8 – 5 1/3 – 4
