Het stond al even in de planning: de ingebruikname van het Willis-orgel in de Hooglandse Kerk te Leiden met twee concerten op 10 en 11 september. Maar de festiviteiten zullen plaatsvinden zonder de nieuwe orgelkas en een aantal van de voorziene uitbreidingen van het orgel. Theo Visser, titularis van de Hooglandse Kerk, zag daarom af van het geven van het openingsconcert.
advertentie
Al een aantal jaren beijvert de Stichting Cathedral Organ Leiden zich voor de plaatsing van een Engels ‘kathedraalorgel’ in de nabijheid van het hoogkoor van de gotische binnenstadskerk van Leiden. Een drieklaviers, mechanisch ‘Father’ Willis-orgel uit 1892 werd gevonden als basis voor een concept van vier klavieren en meer dan vijftig registers, in de geest van de orgels zoals die te vinden zijn in Engelse kathedralen.
Uitbreidingen
De huidige firma Willis uit Liverpool heeft de restauratie en plaatsing van het ‘oude’ Willis-deel verzorgd. Ook kregen zij de opdracht de eerste fase van de uitbreidingen van het orgel te realiseren en een nieuwe orgelkas te plaatsen op de hoek van het noordertransept en het koor van de kerk. In de toekomst moet het orgel worden uitgebreid met een soloklavier, extra pedaalstemmen en een vrijstaande vierklavers speeltafel.
Aan de geplande uitbreidingen van de eerste fase werd nog dit voorjaar gewerkt in werkplaats in Liverpool. Inmiddels had het bestuur van de Stichting Cathedral Organ Leiden in mei al vast vastgesteld dat de ingebruikname op donderdag 10 en vrijdag 11 september 2015 moest plaatsvinden. Onlangs werd echter duidelijk dat niet alle geplande uitbreidingen op tijd konden worden gerealiseerd. Pas vorige week is gestart met de plaatsing van de Trombone 16’ van het Great, de setzer en de kasdelen rond de speeltafel. Een aantal grote registers, waaronder de Double Open Wood 32’ en de rest van de orgelkas en front zullen tijdens de concerten niet te zien of te horen zijn.
‘Jammer’
‘Essentiële onderdelen’, vindt Theo Visser, organist van de Hooglandse Kerk en vaste begeleider van de Leidse Cantorij. Samen met de cantorij zou Visser het geplande ingebruiknameconcert op donderdag 10 september geven. ‘Ik vind het heel erg jammer dat het orgel dan nog niet in volle glorie te zien en te beluisteren is. Waarom niet een paar maanden met een openbare presentatie gewacht tot het orgel wel compleet is? Nu lijkt het zonder kas meer een apparaat dan een muziekinstrument. En over een paar maanden is de klank met de nieuwe registers meer in balans en heeft de eindintonatie met de kas eromheen plaatsgevonden. Persoonlijk vind ik het niet goed voor de orgelkunst om op het orgel in zo’n onvoltooide staat te concerteren. Daarom heb ik besloten om zelf hiermee te wachten op een geschikter moment.’ En hij voegt daar aan toe: ‘Ik kijk daar naar uit, want met de komst van dit Willis-orgel staat er nóg een instrument van wereldklasse in de Hooglandse Kerk. Bijna.’
Minder officieel
De Stichting Cathedral Organ Leiden laat op haar website weten dat de geplande concerten in september desondanks gewoon doorgaan, maar heeft besloten ze ‘een minder officiëel karakter’ te geven. De Britse organist Huw Williams (Director of Music van Her Majesty’s Chapel Royal, St. James’s Palace, Londen) is inmiddels bereid gevonden het concert op 10 september te verzorgen en de Leidse Cantorij te begeleiden. Dit concert vindt plaats in aanwezigheid van de Britse ambassadeur in Nederland, Sir Geoffrey Adams. Daags daarna geeft Ian Tracey (Liverpool Anglican Cathedral) een Celebrity Recital.
Een officiële gebruiknamedatum wordt vastgesteld als de geplande uitbreidingen zijn gerealiseerd en het orgel is opgeleverd.
Zie ook
- Bericht Stichting Cathedral Organ Leiden
- BLOG Een Rolls-Royce aan de Nieuwe Rijn
- Opbouw Leids kathedraalorgel van start (02/06/2015)
- Leidse orgeldroom wordt werkelijkheid (20/12/2013)
- Stichting staakt verzet tegen Engels orgel Leiden (20/08/2013)
- Henry Willis & Sons bouwt orgel Hooglandse Kerk Leiden (11/12/2009)
- Willis-orgel wordt basis Engels kathedraalorgel Leiden (20/10/2007)
- Plannen kathedraalorgel Leiden gepresenteerd (20/05/2006)
- Hooglandse Kerk Leiden wordt Engelse kathedraal (15/05/2006)
© 2015 beeld SCOL
Alsof het historische orgel dat er altijd al staat niet goed genoeg is voor een dergelijk concert….. Belachelijk!!!!
Als regelmatig bezoeker van de Hooglandse Kerk heb ik de Leidse Cantorij de afgelopen jaren veel muziek van romantici en modernen als Stanford, Howells en Rutter horen zingen. Met begeleiding van het barokorgel, onder dirigentschap van de heer Brons. Opmerkelijk dat hij zich nu opeens voordoet als stijlpurist.
Waarom niet gewoon even geduld en toegeven dat het gewoon nog niet kan?
Daar hoeft niemand zichzelf voor te schamen!
In antwoord op uw bericht over de officieuze ingebruikname van het Willis-orgel willen wij u graag iets uitgebreider informeren over de achtergronden.
In het weekend van 10 t/m 13 september wordt gevierd dat de Hooglandse kerk 700 jaar bestaat. De 12e wordt een Jubileumconcert verzorgd door Theo Visser op het Willis-orgel met o.a. negen blazers, pauken en een countertenor. Ook twee andere concerten die na dit weekend georganiseerd worden door de Vrienden van de Hooglandse kerk in opdracht van de Protestantse gemeente te Leiden maken gebruik van het Willis, evenals twee evensongs (onder meer ten behoeve van de Friends of Cathedral Music) en een jubileumdienst. De voorbereidingen van alle betrokkenen wilden we niet voor niets laten zijn – nog los van de financiële gevolgen voor hen. We hebben daarom ervoor gekozen dat er toch een eerste presentatie door ons zal plaatsvinden. Wij organiseren alleen 10 en 11 september.
Als stichting willen we het orgel ook vanwege de historische gebeurtenis van 700 jaar Hooglandse kerk voorafgaand aan deze concerten officieus in gebruik nemen en dat is eveneens de wens van de overige betrokkenen binnen/rondom de kerk en stichting (waaronder betrokken organisatoren, musici, sponsoren etc.). Het is een afweging van vele belangen, waarbij onvermijdelijk niet iedereen tevreden gesteld kan worden.
700 jarig bestaan van een kerk vieren met iets wat maar nog enkele maanden in de kerk staat en nog niet klaar is? Da’s een raar argument.
Bij de planning van de festiviteiten rond 700 jaar Hooglandse kerk is uitgegaan van de klankmogelijkheden van onze nieuwe aanwinst: een ‘romantisch’ orgel. Net zoals je geen Chopin op een klavecimbel zal gaan spelen gaan bewerkingen van muziek van Richard Strauss voor orgel en kopersblazers (te horen tijdens het concert op 12 september) niet op een renaissance/barok orgel zoals het – overigens fantastische De Swart-van Hagerbeerorgel in de kerk. Hetzelfde geldt voor geprogrammeerde 20ste eeuwse koormuziek.
Op zich eens met bovenstaande reacties maar ik vraag me ook af waarom we in Nederland (kennelijk) zelden meer projecten binnen tijd en binnen budget kunnen opleveren. Het lukt onze overheid eigenlijk nooit meer (denk aan HSL, Betuwelijn, Haagse tramtunnel en IT projecten en ga zo maar door) maar nu is het dus ook onze orgelwereld (helaas) ermee besmet geraakt waardoor een dergelijk project kennelijk niet meer goed gepland en op tijd opgeleverd kan worden (of het binnen budget blijft is me in dit geval onbekend). En ik vrees dat dit niet de laatste keer zal zijn dat we dit in de orgelwereld meemaken.
Genoeg reden om (nog) niet te gaan. Theo Visser zijn argumenten volg ik dan ook helemaal. Wat Kees van Eersel zegt: treurig.
Het zoveelste geval van uitoefening van macht zonder je personeel te waarderen, respecteren en/of honoreren. De deskundige, in dit geval de eigen organist kan beargumenteren wat hij wil, dat maakt allemaal niet uit. Treurig.