‘Zou jij hier iets mee kunnen? (Of heb je niets met ouwe meuk?)’ Op die manier vroeg de redactie mij of ik een box met oude opnamen van het label Tempéraments van Radio France wilde bespreken. Het onderschrift van die box maakte me toch nieuwsgierig: van Titelouze tot Boëly. Zou het hier echt gaan om een dwarsdoorsnee van de oude Franse orgelmuziek? Zeker. Zelfs meer dan dat. Ieder voor wie dit deel van het orgelrepertoire grotendeels onbekend terrein is kan ik deze box van harte aanbevelen.
advertentie
Inderdaad bevat deze box oude opnamen. De oudste stammen uit 1987. Het gaat dan overigens wel om opnamen van André Isoir. De wijze waarop bij hem enerzijds beheersing en anderzijds messcherpe ritmiek en ragfijne versieringen samengaan is nog altijd groots. Maar het grootste deel is van tamelijk recente datum. Onbegrijpelijk dat Radio France de weergaloos mooie opnamen die Frédéric Desenclos in 2011 gemaakt heeft van het werk van Louis Marchand nu al in de uitverkoop doet. Maar wellicht hoopt men dat er onder degenen die deze box eens uitproberen ook luisteraars zijn die de smaak naar meer te pakken hebben gekregen. Die kans lijkt me groot. Zo vergaat het mij in elk geval wel met de delen 1 tot en met 5 van deze box.
De delen 6 tot en met 8a spraken me minder aan. Dat wil zeggen: de delen met bijvoorbeeld Noëls van Daquin en Balbastre. Toch zijn die delen de moeite waard. Want de orgelcomposities van deze componisten worden wel in hun context gezet: hun werken voor klavecimbel en strijkensemble. Hetzelfde geldt voor het oeuvre van Michel Corette. Zijn orgelwerken kunnen mij niet boeien. Zoals zijn ‘Grand jeu avec le Tonnerre’. Jawel, donder en bliksem. Je reinste kitsch. Maar zijn Concerto voor orkest en orgel is weer erg mooi.
Terecht draagt het laatste deel van de box de titel: ‘De la frivolité à la dignité retrouvée’. Het verval van de klassieke Franse orgelkunst is hier inderdaad schrijnend. Maar dat verval wordt dus wel gedocumenteerd met voortreffelijke opnamen van werken voor ‘Forte-piano organisé’. Zeg maar: een combinatie van piano en kistorgel. Curieus hoe er steeds een achtvoets fluit opklinkt als de tonen van de piano uitsterven. Daarna zijn de werken van Alexandre-Pierre-François Boëly wel een verademing.
In de eerste vijf delen val je van de ene mooie opname in de andere. Teveel om op te noemen. Om toch maar een paar hoogtepunten te vermelden: het Salve Regina van Charles Racquet door Frédéric Desenclos, het Magnificat van Guillaume-Gabriël Nivers door Keï Koïto, het O filii en filiae van Nicolas Lebègue door Martin Gester, het Veni Creator van Nicolas de Grigny door André Isoir, het Magnificat van Jean Adam Guilain door André Isoir en het Premier Livre van Louis Marchand door Frédéric Desenclos.
Curieus is de Franse uitspraak van het Latijn bij de opnamen waarin koor en orgel elkaar afwisselen. Dus niet: ‘sikoet erat in printsjipio et noenk et semper’, maar ‘sikuut egat aan pgènsipio ee nuunk ee sampèg’. Vooral bij Keï Koïto’s opname van het Magnificat van Nivers klinkt dat onweerstaanbaar.
Het booklet bevat wel een (moeilijk leesbaar) essay over de ontwikkeling van de Franse orgelliteratuur tot aan het begin van de negentiende eeuw, maar jammer genoeg geen beschrijving van de bespeelde instrumenten. Afgezien daarvan, koop acuut deze box, als de Franse barok nog terra incognita voor je is. Voor slechts € 5 per cd gaat er een wereld voor je open!
Les maîtres de l’orgue français
de Louis XIII à la Monarchie de Juillet
Pièces pour clavier, motets, symphonies et concertos de Titelouze à Boëly
Michel Alabau, Olivier Baumont, Fabio Bonizzoni, Jean Boyer, Fréderic Desenclos, Martin Gester, Gilles Harlé, Aude Heurtematte, André Isoir, Keï Koïto, François Ménissier, Davitt Moroney, Serge Schoonbroodt
- CD1 Recherches et fantaisies: Louis Couperin, Charles Raquet, Jehan Titelouze (Magnificat primi toni), François Roberday (Fugues)
- CD2 Livres d’orgue: Guillaume-Gabriel Nivers (Magnificat / Prélude (Suite) du 6e Ton; Messe); Nicolas Lebègue (Pièces d‘orgue et motets), Jacques Boyvin, Gilles Jullien
- CD3 Apogée classique: Jean-Baptiste Lully, François Couperin (o.a. Messe à l’usage ordinaire des Paroisses pour les Fêtes solemnes); Louis Marchand; NIcolas de Grigny (Hymne Veni Creator)
- CD4 Messe et Suites: Nicolas de Grigny (Premier livre d’orgue); Jean Adam Guilain (Suite du Premier ton), Pierre du MAge (1er Livre d’orgue)
- CD5 Tribunes et salons: Louis Marchand (Premier Livre); Louis-Nicolas Clérambault (Suite du 2e ton); Louis Antoine Dornel (Suite, Sonate en trio, Pièces d’orgue)
- CD6 Divertissements: Jean-François Dandrieu (Pièces de clavecin, PIèces d’orgue – Noëls); Jean-François Daquin; Jean-Philippe Rameau
- CD7 Concertos et noëls: Michel Corrette (Concertos pour orgue, Noël); Louis Claude Daquin; Claude Balbastre (Troisième Suittte de Noëls, Concerto en Ré majeur)
- CD8 Orages et renouveau: Michel Corrette, Josse-François-Joseph Banaut; Claude Balbastre; Jean-Jacques Beauvarlet-Charpentier; Armand-Louis Couperin; Guillaume Lasceux; Gervai-François Couperin; Alexandre-Pierre-François Boëly.
Label: Tempéraments – Radio France
Nummer: TEM 346045/52 (8CD)
Speelduur: 8:28’17”
Booklet: 54 pagina’s (FR/EN)
Prijs: € 40,00
