Probeer maar niet de maat mee te tikken als je naar mijn Toccata luistert, schrijft de Engelse componist Patrick Gowers in het boekje met uitsluitend werk van eigen hand. ‘Het stuk is niet gebaseerd op zingen, dansen, lopen, rennen, hartslag of zelf een machine, maar op een kei die van een steile bergwand afvalt, die om zijn as tolt en met een bons op de grond terecht komt.’ De muziek begin met luide Messiaen-achtige akkoorden, waarna de steen van enorme hoogte begint te duikelen. De val begint met manuaalpassages, een minuut later komt het pedaal erbij en duiken de akkoorden van het begin weer op. Ondertussen wordt de muziek luider en luider.
advertentie
Je kunt Patrick Gowers (1936) nauwelijks in een muzikaal hokje plaatsen. Hij schreef kerkmuziek (koor en orgel), maar ook muziek bij films. Hij was dirigent van een jazz-orkest en recensent voor de Financial Times. Hij ziet er wereldvreemd uit: grijs haar, lange baard, zachte ogen. Toch is zijn muziek allerminst zweverig. Ze is eerder stoer dan week.
De Toccata schreef hij in 1970 in opdracht van Simon Preston, die een uitsmijter wilde voor aan het eind van een orgelconcert. Achttien jaar later hoort Gowers het Ardrian Partington spelen na een kerkdienst in de kathedraal Worcester. Als ze napraten, vraagt Partington om een fuga. Gowers heeft nog steeds plezier in het leeftijdsverschil tussen beide delen. ,,De toccata is ook jongemensenmuziek, de fuga is meer van middelbare leeftijd.’’
Opmerkelijk is het tien minuten durende Adagio voor orgel. Pas na zeven minuten zachte impressionistische muziek ontstaat er een kort crescendo, waarna het zachte begin herhaald wordt.
De cd is opgenomen in de kathedraal van het Zuid-Engelse Guildford, gebouwd tussen 1938 en 1951: aan de buitenkant baksteen, van binnen beton. In de kathedraal staat een loeihard instrument van Rushworth & Dreaper. De firma maakte bij de bouw gebruik van een bestaand instrument. Op de cd is van dat enorm volume gelukkig niet veel te horen. Stephen Far is sinds 1999 Director of Music van de kathedraal. Hij speelt dan ook de grote orgelwerken op deze cd. Farr maakte naam als begeleider van het Winchester Cathedral Choir bij de opnamen van drie cd’s met koormuziek van Stanford. Ook toen werkte hij samen met David Hill, de dirigent die ook op deze cd aan het werk is.
Naast orgelmuziek is er werk voor koor (en orgel). Het onbegeleide Libera me zou een zestiende-eeuws motet kunnen zijn. Gowers schreef het voor de Sherlock Holmes-film The Priory School, waarin een jongen van school wordt ontvoerd. Volgens de producer omdat het schoolkoor ‘iets om te zingen’ nodig had. Gowers draait er zijn hand niet voor om en ziet er de lol van in. ‘‘Libera me’ (Verlos mij) leek me een toepasselijke tekst.’
Een groot deel van de cd wordt in beslag genomen door het 25 minuten durende werk Cantata voor koor, orkest en orgel, waarin verhoudingsgewijs weinig te doen is voor de organist. In het eerste en laatste nummer van de cd heeft hij meer te doen. ‘Veni, Sancte Spiritus’ is een opgewekte bede om de Heilige Geest. Ernst en luim liggen dicht bij elkaar bij Gowers ‘An Occasional Trumpet Voluntary’ combineert hij de overbekende Trumpet Voluntary van Jeremiah Clarke, gecombineerd met ‘opgejazzde’ akkoorden uit Widors misschien nog bekendere Toccata uit de Vijfde Symfonie. Het resultaat is een soort Mozart Changes, maar dan leuker. [JAAP ROTS]
Veni Sancte Spiritus
Choral and Organ music of Patrick Gowers
Guildford Philharmonic Orchestra, Guildford Camerata en Guildford Cathedral Choir o.l.v. David Hill en Stephen Farr; David Davies en Stephen Farr, orgel.
Veni Sancte Spiritus; Cantata; Adagio; Chester Lullaby; Toccata; Libera Me; An Occasional Trumpet Volutary
Label: Lammas Records, Lamm 196D
Speelduur: 69:48
Boekje: 16 pagina’s (E)
Prijs: € 20,50
Muzikale interpretatie * * * * *
Programmakeuze * * * * *
Keuze van het instrument * * *
Kwaliteit van de opname * * * *
Informatie in het boeklet * * * *
Grafische vormgeving (cd en boekje) * *
© 2007 www.orgelnieuws.nl
