advertentie
Voor velen is de Elzas in Frankrijk een mèr à boire als het gaat om orgels. Op een relatief klein grondgebeid staat een keur van historische orgels van o.a. Silbermann, Stiehr en Rinckenbach of, uit onze tijd, instrumenten in al dan niet historische stijl van Kern, Mühleisen of Schwenkedel.
Een orgelmaker die al weer vele decennia in de Elzas (maar ook daarbuiten) actief is als restaurateur of schepper van nieuwe instrumenten is Yves Koenig uit Sarre-Union. Op basis van het pijpwerk van het voormalige (electro-pneumatische) orgel van Roethinger schiep hij in 2003 een nieuw geheel mechanisch orgel (III/P/37) in de kerk St. Pierre-le-jeune in Straatsburg. De Straatburgse organist Yannick Merlin gebruikt nu dit orgel om ons werken te laten horen van componisten die allen afkomstig zijn uit de Elzas. Hoewel de titel van de cd anders doet vermoeden, gaat het hier vooral om 19e eeuwse muziek. De 20e eeuw is slechts vertegenwoordigd door enkele (sterk romantisch getinte) composities van Auguste Schirlé en Marie-Joseph Erb.
De attractie van deze schijf zit hem hoogstens in het aanstekelijke en verzorgde spel van Merlin en de documentaire waarde. Het Koenig-orgel is vrij direct opgenomen (slechts na de slotakkoorden merken we iets van de royale nagalm van de kerk) en klinkt, dankzij de zeer boventoonrijke tongwerken en vulstemmen, af en toe nogal ranzig. De prestanten en fluiten mogen er beslist zijn, maar komen in de hier vertolkte werken eigenlijk te weinig aan bod. Dat het orgel geheel mechanisch is, mag orgelpolitiek correct klinken, maar diezelfde mechanieken zijn soms hinderlijk hoorbaar.
We kunnen luisteren naar composities van Stern, Parmentier, Wackenthaler, Querm, Boëllmann (uiteraard diens Suite Gothique), Thomas, Schmitt, Schirlé en Erb. Opvallen is dat vrijwel alle componisten ofwel hun opleiding in Parijs genoten of er later werkzaam waren. Dat de Suite Gothique tot het ijzeren repertoire behoort, wordt nog eens bevestigd door de bleke indruk die de andere composities maken. Slechts de Fugue sur Benedicamus en de twee delen uit de Sonate van Marie-Joseph Erb stijgen met een aan Tournemire herinnerend idioom uit boven de middelmaat. Voor de meeste werken zal gelden dat zij hier hun cd-première beleven. Wij denken dat het bij deze inspeling ook blijft.
Het booklet is goed verzorgd, zo goed zelfs, dat het nodig is de toelichting op de werken in alle talen (Frans, Duits, Engels) te lezen, omdat zij, merkwaardig genoeg, elkaar qua info aanvullen. De orgelgeschiedenis van de kerk St. Pierre-le-jeune is echter alleen te lezen in het Frans. Het booklet vermeldt wel de dispositie, echter geen registraties. [AART DE KORT]
© 2006 www.orgelnieuws.nl
