Franse barok: voor veel Nederlandse orgelliefhebbers is het nog steeds onbekend terrein. Ook omdat er maar weinig Nederlandse orgels zijn waar deze muziek stijlgetrouw uitgevoerd kan worden. Als er al eens werken van François Couperin of Nicolas de Grigny geprogrammeerd worden, kunnen ze dan ook vaak niet boeien.
advertentie
Maar we hoeven allang niet meer naar de zuidelijke Nederlanden of naar Frankrijk af te reizen om er achter te komen dat we echt wat gemist hebben als de Franse barok ons onbekend gebleven is. Neem Frédéric Desenclos’ uitvoering van het oeuvre van Louis Marchand, die vorig jaar terecht zeer lovend besproken is op orgelnieuws.nl. Je weet niet wat je hoort!
Ik was dan ook zeer benieuwd naar deze cd met werken van Louis Couperin (de oom van). Zijn werken voor klavecimbel kende ik al wel. Vooral zijn preludia zonder maat zijn fascinerend. Maar op orgel hoor je vaak alleen zijn Chaconne in g. Dat zijn orgelwerken lang onbekend gebleven zijn is geen wonder. Pas in 1957 verwierf de Engelse verzamelaar Guy Oldham een manuscript dat zeventig orgelstukken van Couperin bevatte, waarvan er slechts twee bekend waren. Het duurde nog tot 2003 voordat een uitgave van de partituren in druk verscheen.
Alleen al om die reden is deze cd de moeite waard. Maar ook om het Tribuot-orgel uit 1699, waar Laurence Beyhurst zijn vertolkingen opnam. Het is het enige laat-zeventiende-eeuwse Franse barokorgel dat grotendeels ongeschonden bewaard gebleven is. De meest verrassende combinatie van Couperin en Tribuot vond ik in Beyhursts uitvoering van Fantaisie 68, een récit de basse, waarbij die bas (geregistreerd met Montre 8’, Bourdon 8’, Prestant 4’, Doublette 2’. Nasard 3’ en Tierce 1 3/5’ van het Grand) begeleid wordt met alleen de Bourdon 8’ van het Positif. Dat het geheel niet uit balans raakt zegt wel iets over de draagkracht van die Bourdon. Maar er zijn meer verrassende ontdekkingen te doen. Neem bijvoorbeeld de fugatisch opgezette Fantaisie 49, op een thema dat iedereen kent als de opening van Bachs Toccata in d.
De wijze waarop Laurent Beyhurst zowel de muziek als het orgel behandelt is voorbeeldig te noemen. Slechts een enkele keer is hij wat te gretig, waardoor er onrust in zijn spel sluipt. Maar daar staat gelukkig meer dan genoeg bezonken spel tegenover. Bijvoorbeeld in de fascinerende Fantaisie 27, waarvan het fugathema opent met de tonen d2– fis1 – bes1. De enige kanttekening die ik zou kunnen maken is dat de bariton, die de Gregoriaanse verzen bij Couperins bewerkingen van Pange lingua zingt, wat laag intoneert. Jammer is dat er bij het indelen in tracks een knip klinkt in de nagalm van zijn overigens prachtige stem. Maar afgezien daarvan kan ik deze cd van harte aanbevelen.
De cd heeft slechts één nadeel, dat helemaal niets met Couperin, Tribuot of Beyhurst te maken heeft: het orgeloeuvre van Couperin bestaat uit een grote verzameling korte werken. Hoor je er daarvan ruim vijfentwintig achter elkaar, dan gaat dat toch wat vermoeien. Als de Franse barok nog onbekend terrein voor je is, zou ik dan ook eerder de al genoemde cd met werken van Louis Marchand aanraden.
Zowel Beyhurst als Desenclos hebben echter concurrentie van de cd-box die Radio France onlangs heeft uitgebracht waarin een selectie uit eerdere opnamen is verzameld met muziek van Titelouze tot Boëly door organisten van André Isoir tot… Frédéric Desenclos met Marchand. Een bespreking van die box zal later dit jaar volgen. Maar voor een eerste kennismaking met de Franse barok lijkt deze box veelbelovend. En dat voor maar € 35!
Voor de liefhebber zal die box weer weinig nieuws bevatten. Dan is Louis Couperin door Laurent Beyhurst zeker een aanrader.
Louis Couperin – Clairs Obscurs
pièces d’orgue | organ works
Le Concert Tribuot | Laurent Beyhurst, orgue Julien Tribuot (1699) de Seurre
Fantaisies 13, 15, 22, 23, 25-27, 47-49, 57-59 & 68; Duos 14 & 16; Fugues 11, 17, 28, 61-63; Pange lingua 34-36, Prélude 46 (Louis Couperin); Cantica sacra: Concerte, In lectulo meo, O Salutaris hostia (Henry Dumont)
Label: Ligia Digital
Nummer: Lidi 0109268-14
Speelduur: 72’55
Booklet: 32 pagina’s (FR/EN)
Prijs: € 22,75
[button link=”http://www.orgelshop.nl/orgelnieuws” target=”_new” title=”BESTELSERVICE”][/button]
