Maximum Reger

Fugue State Films heeft de orgelliefhebber al veel fraais gebracht: producties over de orgels in Alkmaar, een documentaire over het genie van Cavaillé-Coll, DVD’s over Franck, Widor, enzovoort en nu Max Reger. De ongetwijfeld kostbare projecten worden voorgefinancierd via crowdfunding; een effectief systeem waardoor dit soort producties mogelijk wordt (en hopelijk blijft).

Text Example

advertentie

De prachtige box oogt als een kleine partituur uit de tijd van de reus Reger. De kolos Reger, door Schönberg en Hindemith als een genie beschouwd, schreef bijna 1.000 werken. Alfred Brendel zei ooit in een interview liever te sterven dan Regers Pianoconcert te spelen, vanwege de overmaat aan chromatiek.

Pianist/ dirigent Ira Levin demonstreert de muzikale uitersten waartussen Max Reger zich bewoog: van Schubertiaanse, bijna naïeve lyrische pianoklanken tot complexe, avant-garde orgelwerken, waarvan de partituur onder organisten geldt als ‘krentenbrood’. Zijn laatste drie koraalfantasieën heeft Reger in tien dagen geschreven, en zoals in de documentaire terecht wordt opgemerkt: een normaal mens zou die tijd al nodig hebben om alleen al de partituren te schrijven, laat staan de muziek te componeren! De toelichtingen op de grote orgelwerken zijn bijzonder boeiend om te beluisteren. Alle Menschen müssen sterben als een van Regers donkerste werken; de ‘Inferno Phantasie’ (Symphonische Phantasie und Fuge in d, op. 57) als wellicht zijn meest complexe werk. Bernhard Haas geeft er een zeer onderhoudend college over, waarin hij de avant-garde kant van Reger belicht en aantoont dat Reger de weg wees voor de Weense school: Schönberg, Webern en Berg waren beslist in zijn muziek geïnteresseerd.

De opnamen laten niets te wensen over. Het is aardig om contemporaine beelden uit Regers leven te zien. De productie is met grote zorg gemaakt. De keuze voor de bespeelde orgels getuigen van die goede zorg. Wat een fantastisch orgel in de Michaëlikirche te Weiden (dvd 3)! Die wonderlijke laat-romantische en melancholische klank; omfloerst maar met toch alle ruimte voor karakteristieke stemmen, bijvoorbeeld zachte tongwerken, om helder op te klinken uit het fluwelen passe-partout van strijkers. Prachtig om Graham Barber aan het werk te zien met bijvoorbeeld de Variationen und Fuge über ein Originalthema in fis, op. 73 op het Sauer-orgel van de Lutherkirche te Chemnitz. En geweldig hoe Bernhard Haas de Fernwerk-effecten inzet in de Dom van Bremen. Dat kan allemaal niet op onze Hollandse orgels – behalve in Doesburg dan. Ook klokjes dragen bij aan ongewone klanken in op. 127.

Je vraagt je af hoe we vroeger toch genoten van Piet van Egmond en Charles de Wolff, die deze muziek speelden op het Schnitger-orgel in de Grote of St. Michaëlskerk te Zwolle; van Feike Asma, die er op zijn Garrels tegenaan ging of van Anton Heiller, die op een Marcussenorgel in de Dom te Linz Reger op. 52/ 2 en 135b speelde! Maar dat is dan ook karakteristiek voor Reger: de doorwrochte bouwwerken die zijn composities zijn, zijn polyfone grootmeesterschap en zijn adoratie voor Bach en de oude meesters maken dat zijn muziek in een bepaalde zin het ook geweldig doet op instrumenten met een barokke klankgeving. Anderzijds ging er ooit een wereld voor mij open toen ik na lang sparen de box lp’s van Wilhelm Krumbach kon beluisteren; de koraalfantasieën opgenomen in de Marktkirche te Wiesbaden en de Thomaskirche te Leipzig op tijdeigen instrumenten (Eurodisc). Alsof ik Regers muziek voor het eerst hoorde – en nu op immense harmoniums!

Reger was een gevoelig mens met buitengewone talenten. Zijn receptie was en is nog steeds niet indrukwekkend, hoewel hij vanuit Nederland eens iets schreef als: ‘Mann ist hier gar verregert …’ Critici uit zijn tijd zeiden dat hij componeerde omdat hij het kon, niet omdat hij het moest, daarmee zijn inspiratie betwijfelend. Reger leed eronder en bekende ooit eens dat hij ‘van binnen nimmer lachte’. In 1913 schreef hij aan een vriend: ‘Hebt u nog niet gemerkt dat in al mijn stukken het koraal ‘Wenn ich einmal soll scheiden’ doorklinkt?’

De dvd-box Maximum Reger biedt een uitgelezen gelegenheid om grondig en in alle opzichten verantwoord kennis te maken met een van de grootste orgelcomponisten van de negentiende en vroeg twintigste eeuw. Een bijzonder smaakvolle en doordachte productie. Fugue State Films is te prijzen voor hun inzet om allerlei schatten uit de orgelwereld zo verrukkelijk te presenteren. Wat volgt?

Label: Fugue State Films
Nummer: FSFDVD011 – 6DVD
Speelduur: ca. 950 minuten
Booklet: 90 pagina’s
Prijs: € 94,95

Zes dvd’s met een documentaire over Max Reger en met gefilmde uitvoeringen van zijn orkestmuziek, kamermuziek en van composities voor orgel, viool, piano. De orgelmuziek wordt uitgevoerd op de volgende instrumenten: Sauer-Orgel – St Petri Dom, Bremen, Sauer-Orgel; Lutherkirche, Chemnitz, Walcker-Orgel; Stadtkirche, Ludwigsburg, Link-Orgel; Pauluskirche, Ulm, Weimbs-Orgel; Michaeliskirche, Weiden.

15+ uur met video uitvoeringen van 12 uur muziek van Reger in alle soorten behalve opera en een documentaire in 3 delen van elk 1 uur.

High-quality video met audio in Dolby 5.1 Surround of stereo speelbaar op elke DVD-speler + TV (of pc met DVD-functie).

Documentaire

De documentaire over Regers muziek en leven, ‘Max Reger, The Last Giant’, laat verschillende Reger-deskundigen aan het woord en is voorzien van vele muziekvoorbeelden.

Muziek op de dvd’s

Orgel: organisten: Graham Barber, Weimbs-orgel, Skt. Michael, Weiden; Graham Barber, Sauer-orgel, Lutherse Kerk, Chemnitz; Bernhard Buttmann, Link-orgel, Skt. Paul, Ulm; Bernhard Haas, Walcker-orgel, Ludwigsburg
Piano: 16 werken uit heel Regers scheppingsperiode; pianisten: A. Brownell, M. Becker, O. Kern, R. Meister.
Kamermuziek: 21 werken; Hyperion Trio; Aris & Diogenes Quartets; E. Streiff, viool; A. Tardino, piano; S. Shoji, viool; J. Quentin, piano; J. Berger, cello; O. Kern, piano.
Orkestwerken: 4; Brandenburg & WDR Orchestra
12 Liederen: Frauke May, mezzosopraan; B. Renzikowski, piano