De Grote Kerk in Dordrecht neemt volgende week een tweede grote orgel in gebruik. Het instrument is volgens opdrachtgever vooral geschikt om muziek van Johann Sebastian Bach op te spelen. Gisteren vond de eerste presentatie van het nieuwe orgel plaats. Het instrument staat opgesteld op de vloer van het Mariakoor, een ruimte ten noorden van het hoogkoor van de grote Middeleeuwse kerk in het oude centrum van Dordrecht.
advertentie
Het nieuwe instrument is gebouwd door de Nederlandse orgelmaker Verschueren uit de Limburgse plaats Heythuysen. Orgels van de Oost-Duitse bouwer Gottfried Silbermann, die leefde in de tijd van Bach, hebben model gestaan. Volgens directeur Léon Verschueren was de moeilijkheid bij de bouw van het orgel de plaatsing op de vloer van de kerk. “Orgels van Silbermann staan altijd op een galerij. Daardoor is de klankuitstraling heel anders dan in Dordrecht. Er was in Dordrecht wel voldoende hoogte om een galerij te bouwen, maar dat wilde Monumentenzorg niet. De plaatsing op de kerkvloer is lastig, omdat je last krijgt van grondreflecties van het geluid.” Grondreflecties zijn onaangenaam voor de luisteraar.
Barokcomponist Johann Sebastian Bach leefde van 1685 tot 1750. Kenners beschouwen hem als de beste componist van orgelmuziek. Bach had geen favoriete orgelbouwer, maar uit geschreven bronnen blijkt dat hij veel waardering had voor het werk van orgelmaker Gottfried Silbermann. “Zijn orgels zijn voortreffelijk; hij heet terecht Zilverman, want zijn orgels hebben een zilveren toon en donderende bassen”, zei Bach over Silbermann.
Het nieuwe orgel in Dordrecht is geen kopie, maar een orgel in de stijl van deze orgelmaker. Leon Verschueren is tevreden over het bereikte resultaat. “In het verleden had ik uit persoonlijke interesse in historische instrumenten het werk van Silbermann bestudeerd. Deze opdracht was een goede gelegenheid die kennis verder uit te diepen.”
Voorzitter Piet Vree van de Stichting Bach-orgel ziet voordelen in de plaatsing op de grond. “Je kunt zo heel goed samen werken met zangers, instrumentalisten, koren en ensembles.”
Het nieuwe orgel heeft twee klavieren en 34 registers en kostte 1,1 miljoen euro. Opdrachtgever is de Stichting Bach-orgel. Het grootste deel van het geld is afkomstig van grote en kleine sponsors. De kerk beschikt sinds 1859 al over een groot drieklaviers orgel van Willem Hendrik Kam, waarvan de restauratie volgende maand begint. Beide orgels worden ingezet door de in 2005 opgerichte Internationale Orgelacademie Dordrecht (IOD). Het is de bedoeling dat de academie meerstercursussen gaat geven en om de twee jaar een festival organiseert. Wie de lessen gaat geven, kon Cor Ardesch, de organist van de Grote Kerk gisteren nog niet zeggen. “Daar hebben we nog geen concrete invulling voor.” Voor hem staat vast dat het orgel veel bespeeld moet worden. “Het orgel is er niet alleen voor de organist van de kerk. Dit instrument moet een leermeester zijn voor orgelstudenten. Ik hoop dat het door heel veel organisten bespeeld wordt.”
Komende woensdagmiddag vindt in besloten kring de officiële ingebruikname plaats. ’s Avonds geven Ton Koopman en Gustav Leonhardt het eerste concert. De volgende avond is de beurt aan Ludger Lohman. Vrijdagavond is het orgel voor het eerst in een liturgische functie te beluisteren bij de uitvoering van Bachs zogenoemde Grote Orgelmis. Uitvoerenden zijn Capella Amsterdam onder leiding van Daniel Reuss en organist Leo van Doeselaar.
Cor Ardesch en adviseur Peter van Dijk hebben al een cd opgenomen op het nieuwe orgel. Over de bouw ervan is een dvd en een boek gemaakt. Boek, cd en dvd zijn te koop rond de ingebruiknameconcerten.
Met toestemming overgenomen uit het Nederlands Dagblad.
© 2007 foto Gérard van Betlehem www.gerardvanbetlehem.nl
