Na twee verkiezingen over de mooiste orgels in Nederland te hebben gepresenteerd, kwam de Volkskrant deze week met een top van Europese orgels buiten ons land. Volgens negen orgelexperts is het Da Prato-orgel in de San Petronino in Bologna het allermooist.
advertentie
Een team van Nederlandse orgelbouwers, organisten en een orgeladviseur heeft een lijst samengesteld van vijftien orgels in Europa die het waard zijn om voor om te rijden, of waar je zelfs speciaal naartoe zou gaan.
De selectie werd gemaakt door Léon Berben, Sander Booij, Leo van Doeselaar, Matteo Imbruno, Ton Koopman, Dorien Schouten, Jaap Jan Steensma, Sietze de Vries en Johan Zoutendijk.
Nederlandse orgels mochten niet meedingen. Die kregen in 2019 al ruime aandacht in de top 15, met het orgel in de Martinikerk in Groningen aan kop. De ranglijst werd in 2021 aangevuld met de nummers 16 tot en met 30, en in 2022 met nog eens vijftien orgels.
Favoriet
Voor de Europese lijst bleken orgels in Duitsland favoriet bij het expertteam. ‘Om te voorkomen dat het een al te Duitse lijst zou worden, hebben we een zaaglijn ingesteld (sorry Berlijn, Stralsund, Naumburg, Rysum en Ostönnen) en hebben we het bij vijf Duitsers gehouden,’ aldus muziekredacteur Merlijn Kerkhof in het bijna drie pagina’s tellende artikel.
Historisch belang speelde een grote rol bij de jury. De nummer twee van de lijst, het Cavaillé-Coll-orgel uit 1890 in de Saint-Ouen in Rouen, is de jongste in de lijst. In Praag (nummer 8) staat het meest oostelijke orgel, de rest bevindt zich meer in het westen van het Europese vasteland. Orgels van de Britse eilanden konden bij de experts niet rekenen op een plaats in de top.
De winnaar: Bologna
De winnaar van deze lijst is Bologna. Van de negen ondervraagde experts zetten er vier het Lorenzo da Prato-orgel in de San Petronino op de eerste plaats. Leo van Doeselaar beschrijft het zo: ‘Ongehoorde dimensies in gestolde renaissance-klank, maximale poëzie en cantabiliteit.’ In de kerk staat ook een ‘nieuw’ orgel uit 1596, maar het Da Prato-orgel stamt nog uit 1475. Het beluisteren van dit orgel is volgens de Volkskrant een ’historische sensatie’.
De Euro-Orgel Top 15
- Bologna, Lorenzo da Prato-orgel (San Petronino)
- Rouen, Cavaillé-Coll-orgel (Saint-Ouen)
- Freiberg, Silbermann-orgel (Dom)
- Tangermünde, Scherer-orgel (Sankt Stephanskirche)
- Hamburg, Schnitger-orgel (Jacobikirche)
- Parijs, Cavaillé-Coll-orgel (Saint-Sulpice)
- Dole, Riepp-orgel (Collégiale Notre-Dame)
- Praag, Mundt-orgel (Týnkerk)
- Lissabon, Fontanes de Maquiexa-orgel (São Vicente de Fora)
- Grauhof, Treutmann-orgel (Stiftskirche)
- Madrid, Bosch-orgel (Palacio Real)
- Merseburg, Ladegast-orgel (Dom)
- Roskilde, Raphaëlis-orgel (Dom)
- Milaan, Antegnati-orgel (San Maurizio)
- Riga, Walcker-orgel (Dom)
Het volledige artikel is hier online te lezen en stond op woensdag 3 juli in de papieren Volkskrant.
En in Oost-Pruisen, Święta Lipka (Polen) staat een prachtig orgel. Prachtig om te zien en te horen. Zelfs met de klanken meebewegende beelden!
Mis hierbij toch écht het Stellwagen-orgel in de St.-Jacobikirche in Lübeck, ondanks de gehanteerde ‘zaaglijn’.