advertentie
Op zaterdag 17 november werd het Steenkuyl-orgel van de Keizersgrachtkerk te Amsterdam opnieuw in gebruik genomen. Het orgel uit 1897 werd onlangs gerestaureerd door Elbertse Orgelmakers te Soest.
Het orgel van de Keizersgrachtkerk werd in 1897 gebouwd door de Amsterdamse orgelmaker D.G. Steenkuyl (1838-1921). Het front werd als onderdeel van de aandachtswand ontworpen door de architecten van de kerk, vader en zoon G.B. Salm en A. Salm G.Bzn.
In 1968 werd het orgel in neobarokke trant gerenoveerd door de firma Fonteyn & Gaal. Door de veranderingen die toen zijn aangebracht in pijpwerk, dispositie en winddruk, ging de oorspronkelijke brede, krachtige klank verloren. Bovendien leidden technisch slecht uitgevoerde vernieuwingen in de loop der jaren tot ernstige problemen in windvoorziening en speelaard. Het orgel was daarom dringend aan restauratie toe.
De meeste orgels van Steenkuyl zijn verloren gegaan. Daarom was het van groot belang, dat het oorspronkelijke pijpwerk van Steenkuyl in het orgel van de Keizersgrachtkerk grotendeels bewaard gebleven was. Ook de technische aanleg was oorspronkelijk te noemen. Het orgel werd dan ook uitdrukkelijk vermeld, toen de kerk in 2001 op de monumentenlijst werd geplaatst.
Het restauratieplan, dat in 2005 door adviseur Henk Verhoef in overleg met monumentenzorg werd opgesteld voorzag in:
• volledig herstel van de dispositie van 1897, met behoud van de Quintadeen uit 1913;
• volledig herstel van windladen en mechaniek;
• herstel/reconstructie van de windvoorziening;
• herstel van de oorspronkelijke intonatie;
• handhaving van het vrije pedaal, met een nieuwe lade en mechaniek in Steenkuyl-factuur en een dispositie in de geest van Steenkuyl, in een afzonderlijke kas;
• herstel van oorspronkelijke achterwand van de hoofdkas;
• handhaving van de roomwitte kleur.
De restauratieopdracht werd gegeven aan de firma Elbertse te Soest, die in mei 2006 met de werkzaamheden begon. Namens de Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten (RACM) was Rudi van Straten bij de restauratie betrokken.
Dispositie
Hoofdwerk
Bourdon 16
Prestant 8
Roerfluit 8
Octaaf 4
Quint 3
Octaaf 2
* Mixtuur III-IV
Cornet IV discant
Trompet 8 bas/discant
Bovenmanuaal C-f3
Holpijp 8
Quintadeen 8
* Viola di gamba 8
* Salicionaal 8
Roerfluit 4
* Piccolo 2
** Dulciaan 8
Tremulant
Pedaal C-d1
Bourdon 16 (transmissie)
Violoncel 8 (nieuw)
Holpijp 8 (1968/nieuw)
Fagot 16 (nieuw)
Koppels
Manuaalkoppel
Pedaalkoppel hoofdwerk
Pedaalkoppel bovenmanuaal
Hoofdwerk en bovenmanuaal oorspronkelijk pijpwerk; * = gedeeltelijk reconstructie; ** = reconstructie.
© 2007 www.orgelnieuws.nl
