Het orgel in de Oosterkerk te Aalten is zaterdag 14 december opnieuw in gebruik genomen na een restauratie en herintonatie door Verschueren Orgelbouw Heythuysen.
Het Oosterkerkorgel kreeg zijn huidige vorm na een bewogen geschiedenis. In 1823 werd het orgel door J.C. Friedrichs gebouwd voor de Zuiderkerk in Amsterdam. Hij maakte daarbij gebruik van pijpwerk uit het Schonat-orgel in de Oude Kerk te Amsterdam, waar in zich ook nog Niehoff-pijpwerk bevond. Zo ontstond een orgel van 29 stemmen verdeeld over twee manualen en pedaal.
advertentie
Orgelmaker Hoffmeyer wijzigde het orgel in 1848; in 1891 bracht Steenkuyl wat grotere (dispositie)wijzigingen aan. Zo bleef het orgel tot de sluiting van de Zuiderkerk in 1929, waarna het orgel naar de (Gereformeerde) Oosterkerk in Aalten ging; zonder kas overigens. Orgelmaker Sanders, plaatste het in 1940 als drieklaviers orgel met elektrische tractuur in een nieuwe behuizing met een eigentijds front. In 1941 werd het weer in gebruik genomen.
In de jaren 70 werd besloten het orgel naar 19e-eeuwse toestand te reconstrueren. De firma Verschueren bouwde het orgel in een nieuwe kas in historiserende stijl, naar een ontwerp van Corneille Janssen uit Assen. Voor de reconstructie werd het pijpwerk van Friedrichs en Hoffmeyer gebruikt. Het Schonat-pijpwerk werd door de Zwitserse orgelmaker Metzler integraal opgenomen in het nieuw orgel van de Groene Kerk in Oegstgeest. Het overige pijpwerk voor het Aaltense orgel werd door Verschueren nieuw gemaakt. In 1977 werd het orgel in gebruik genomen.
Na bijna 35 jaar diende zich groot onderhoud en herstel aan. Ook de klank, die als vlak en weinig inspirerend werd ervaren, diende onderhanden te worden genomen. Het werk werd uitgevoerd door Verschueren Orgelbouw Heythuysen; Peter van Dijk trad op als adviseur. De werkzaamheden omvatten volledig herstel van alle mechaniek, de klaviatuur, windladen en schoonmaak, reparatie van het pijpwerk. De winddruk van circa 76 mm werd verlaagd naar 70 mm wk. Het orgel werd, geheel geherintoneerd, waarbij is gestreefd naar een heldere, zangrijke klankuitstraling.
Op zaterdagmiddag 14 december werd het orgel weer in gebruik genomen. Adviseur Peter van Dijk bespeelde het instrument.
Dispositie
Hoofdwerk C-f3
Prestant 16 D
Bourdon 16
Prestant 8 Dd
Roerfluit 8
Octaaf 4
Roerfluit 4
Octaaf 2
Mixtuur III-VI
Scherp III-VI
Trompet 8
Positief C-f3
Prestant 8 – C-H uit Holpijp 8
Holpijp 8
Quintadeen 8
Octaaf 4
Fluit 4
Quint 3
Octaaf 2
Woudfluit 2
Sesquialter II
Scherp III-V
Cornet V
Trompet 8
Dulciaan 8
Pedaal C-d1
Bourdon 16
Prestant 8
Roerquint 6
Octaaf 4
Bazuin 16
Trompet 8
Werktuiglijke registers
Manuaalkoppel bas/discant
Pedaalkoppel
Tremulant Hoofdwerk
Tremulant Positief
© 2013 www.orgelnieuws.nl
© 2013 fotografie E. Hoving, Aalten
