Orgelmakerij Bakker & Timmenga in Leeuwarden is per 1 oktober 2023 overgenomen door Orgelmakerij Reil in Heerde. Hiermee zal een einde komen aan het meer dan 140 jaar oude bedrijf, dat tevens de laatste in Friesland gevestigde orgelmakerij is.
advertentie
Voor het in 1880 opgerichte bedrijf kon geen opvolger worden gevonden. Met het oog op het veiligstellen van arbeidsplaatsen, de overdracht van de Friese orgelbouwtraditie en eerder met klanten gemaakte afspraken kwam de huidige eigenaar, Bert Yedema, tot de beslissing om de activiteiten over te dragen aan Reil.
De huidige medewerkers treden in dienst bij Reil. Het is de intentie dat Yedema nog tot eind 2024 betrokken blijft bij de werkzaamheden vanuit de bestaande werkplaats in Leeuwarden. Op termijn zal voor het historische pand in de binnenstad een andere bestemming worden gezocht. Vanaf 1 november 2023 is Reil het nieuwe aanspreekpunt voor het onderhoud van de orgels uit het klantenbestand van Bakker & Timmenga.
Bij de overname zijn ‘goede afspraken gemaakt over het praktische gebruik van het gedetailleerde bedrijfsarchief en de bestaande kennis en betrokkenheid van Bert Yedema’, laten de beide orgelmakers in een gezamenlijk bericht weten.
Bakker & Timmenga, sinds 1880
Orgelmakerij Bakker & Timmenga werd in 1880 opgericht door Fokke Bakker (1842-1904) en Arjen Timmenga (1854-1920). Bakker volgde zijn opleiding bij Hardorff, terwijl Timmenga zijn roots had bij Adema en Flaes. Hierdoor had Leeuwarden naast Adema, Van Dam en Hardorff vier orgelmakers.
De orgelmakerij was voornamelijk actief in Friesland, maar er werden ook enkele orgels buiten de provincie gebouwd en gerestaureerd. Het bedrijf bleef in de familie van de oprichters tot 1960, toen Wopke Yedema en Harm Pieter Dam, beiden afkomstig van orgelmakerij Mense Ruiter, het bedrijf overnamen. In 1985 verliet Dam het bedrijf, waarna Wopke’s zoon Bert Yedema toetrad. Sinds 1991 is hij de directeur-eigenaar van de orgelmakerij.
Traditioneel
Er werden in totaal 175 orgels geleverd, waarvan het merendeel tot het begin van de twintigste eeuw. Met voornamelijk kleinere orgels, die in de stijl van Hardorff, Adema en met invloeden van Van Dam werden gebouwd. Daarmee heeft Bakker & Timmenga een blijvende invloed gehad op het Friese orgellandschap. Terwijl de orgelbouw aan het begin van de twintigste eeuw gemoderniseerd werd, bleef de firma vasthouden aan negentiende-eeuwse tradities.
Restauraties
Tussen 1960 en 1983 werden ongeveer twintig nieuwe orgels gebouwd. Daarna legde de orgelmakerij zich voornamelijk toe op restauraties, reconstructies en stem- en onderhoudswerk. Enkele opmerkelijke projecten omvatten de restauraties van het Hinsz-orgel in de Bovenkerk (1975) te Kampen, het Müller-orgel in de Jacobijnerkerk te Leeuwarden (1978), het Schnitger/Van Dam-orgel in de Martinikerk te Sneek (1988), en recentelijk het orgel in Loppersum.
Hofleverancier
Tijdens het 125-jarig jubileum van de orgelmakerij in 2005 werd Bakker & Timmenga bekroond met het predicaat hofleverancier.
Orgelmakerij Reil
Orgelmakerij Reil in Heerde werd in 1934 opgericht en is actief in binnen- en buitenland. Met circa dertig medewerkers is het momenteel de grootste orgelmakerij in Nederland.
De overname past binnen de trend van de afgelopen jaren. De orgelbouw heeft te maken met een veranderende markt en een oudere generatie orgelmakers voor wie binnen het (familie)bedrijf geen opvolging is te vinden. Dat heeft meer recent tot een relatief groot aantal mutaties in het Nederlandse orgelmakersbestand geleid. Daarbij trad ook een nieuwe generatie orgelbouwers aan:
In 2017 werd Adjan Smitsman (1989) directeur-eigenaar van Gebr. Van Vulpen, in 2019 werd Gerrit de Jong (1988) de nieuwe eigenaar van Van Rossum Orgelbouw en in 2020 werd Sander Booij (1986) de nieuwe directeur-eigenaar van Mense Ruiter Orgelmakers.
In 2020 kondigden Elbertse Orgelmakers en Verschueren Orgelbouw een intensieve samenwerking aan en in 2022 gingen Mense Ruiter Orgelmakers en Van Rossum Orgelbouw een intensief partnerschap aan. De activiteiten van Slooff Orgelbouw werden in 2022 ondergebracht bij Flentrop Orgelbouw.
Dit jaar fuseerden Elbertsen Orgelmakers en Gebr. Van Vulpen en stopte de firma S. Wit & Zn. die haar klanten onderbracht bij Adema’s Kerkorgelbouw.
