advertentie
Het orgel in de St. Maartenskerk te Zaltbommel bespeeld door Reitze Smits onder andere in muziek op Hollandse volksliederen.
Alleen voor de bezoekers van orgelnieuws.nl van € 18,50 voor € 13,50 (excl. € 1,88 verzendkosten) BESTELLEN? bestelservice@orgelnieuws.nl
Het orgel in de St. Maartenskerk te Zaltbommel
bespeeld door Reitze Smits
Bij veel 18e eeuwse Hollandse orgels kun je je afvragen welke muziek er nu eigenlijk voor gemaakt is. Een logische vraag, maar niet zo gemakkelijk te beantwoorden. Er is immers weinig of geen 18e eeuwse Nederlandse orgelliteratuur bekend. Uiteraard werden de (protestantse) orgels gebouwd voor de begeleiding van de gemeentezang en uiteraard werden ze toegerust op de improvisatie – en variatiekunsten van de plaatselijke organisten. Vandaar dat we op deze instrumenten tal van soloregisters tegenkomen. Als je literatuur speelt op dit soort orgels is alles wat goed klinkt ‘mooi meegenomen’.
Reitze Smits zocht het bij het samenstellen van zijn programma op ‘zijn’ Wolfferts/Heynemannorgel in Zaltbommel in de literatuur, waarbij slechts één werk (de Sonate van Ritter) originele orgelliteratuur is. De overige werken zijn klavierwerken ofwel arrangementen. We kunnen er niets aan doen, maar de sterkste indruk op ons maakt toch de 4e sonate van August Ritter, feitelijk een reeks variaties over ‘Wien Neerlands bloed’.
De schijf begint met een bewerking door Smits zelf van de Sonate in a van Franz Schubert. Wie dit stuk niet kent in de originele pianoversie zal denken te maken te hebben met een frivool orgelwerk. De bewerking is geraffineerd gemaakt en laat de vele kleuren van het orgel goed uit de verf komen. Of de muziek werkelijk zo interessant is, is een ander verhaal. Evenzeer geldt dit laatste voor de twee Mozartwerken: Adagio en Rondo (bewerking Martin Haselböck) en Variaties over ‘Laat ons juichen, Batavieren’. Het slotstuk is de spetterende Piet Hein Rhapsodie van Peter van Anrooy. Velen zullen dit kundig en joyeus geschreven werk wel kennen in de oorspronkelijke (orkest)versie. Is dat het geval, dan gaat er toch wel veel verloren op het orgel, vooral dynamisch. Het zal geen sinecure zijn geweest een bewerking te maken voor orgel, want Van Anrooy kende, als dirigent van o.a. het Residentieorkest, de orkestinstrumenten als zijn broekzak en kon uitstekend instrumenteren. In deze muziek is het onmiskenbaar fraaie en karakteristieke Bommelse orgel net als welk ander orgel ook toch te statisch.
Het spel van Reitze Smits is precies, krachtig en zeer muzikaal, ‘gewoon’ een uitstekende vakman, die zijn orgel door en door kent. Karakteristiek bij dit orgel is de grote hoeveelheid tertsregisters (ook de mixturen bevatten tertskoren). Bij vrijwel alle forteregistraties krijgen we die registers te horen en dat werkt behoorlijk vermoeiend.
Voor wie van galante en onbekommerde (misschien hier en daar zelfs wat oppervlakkige) muziek houdt, is deze compacte schijf een aanrader, net als voor diegenen die alleen cd’s kopen vanwege een specifieke orgelklank. Die laatste groep liefhebbers wordt hier op zijn wenken bediend, ondanks het gemis van de vermelding van de registraties in het begeleidende booklet. [AART DE KORT]
Aanbieding geldig tot en met zaterdag 7 mei 2005.
BESTELLEN? bestelservice@orgelnieuws.nl
