Een van de leukste orgelmonografieën die ik ooit zag, is deze Orgelspiegel, gewijd aan het grote orgel van de basiliek in Tongeren. Een fraai uitgegeven boek, 80 pagina’s in een hoogwaardige papierkwaliteit, schitterende foto’s, goede informatie – en dat alles heel origineel gepresenteerd als een klassiek-Franse orgelsuite (de hoofdstukken dragen opschriften als Caprice sur les anches, Fantaisie de Cornet en Point d’Orgue sur les Grands Jeux) en bij tijd en wijle geformuleerd in sappig Vlaams.
advertentie
Hoewel in de ondertitel wordt gesproken van ‘Het Le Picard-orgel’, is het Tongerse instrument in wezen een reconstructieve nieuwbouw door de firma Thomas uit Francorchamps in een indrukwekkend orgelmeubel uit 1750.
De beschrijving van de veelbewogen orgelgeschiedenis door Luc Ponet, het hoofdstuk waarin orgeldeskundige Michiel Lemmens de uitgangspunten van de restauratie/reconstructie weergeeft én de rijk geïllustreerde hoofdstukken waarin orgelmaker Dominique Thomas en sculpturenrestauratrice Pascale Wery hun werkzaamheden omschrijven, vormen natuurlijk een substantieel bestanddeel van het boekwerk. Instructief en dankzij de schematische afbeeldingen ook aanschouwelijk is het hoofdstuk waarin dr. Jos de Bie de gekozen stemming (naar d’Alembert-Rousseau) beschrijft.
Een lezenswaardig en onderhoudend stukje couleur locale biedt het hoofdstuk ‘Zangmeesters, organisten en andere musici in de collegiale kerk van Onze-Lieve-Vrouw in Tongeren’. Een als facsimile afgedrukte lijst met verloningen uit 1664 bewijst wie die slechtst betaalde kerkmusicus was: de sufflator, of –zoals de Vlaamse toelichting zegt- de ‘orgelblazer’!
Op de laatste pagina’s wordt het orgelbezit van Tongeren en directe omgeving beknopt beschreven. Negenentwintig orgels worden voorgesteld met foto, korte beschrijving en –opvallend!- een classificatie van de conditie waarin het instrument verkeert. Het aanbod omvat ettelijke instrumenten van Pereboom & Leijser, de één ‘dringend aan restauratie toe’, de ander ‘in restauratie’, een derde ‘onbespeelbaar’, maar ook een ‘uitstekend bespeelbaar’ bouwpakket van Georges Verschueren uit Tongeren en zelfs een orgeltje van mijn stadgenoot J. de Olde. Hoe dàt ooit in Tongeren verzeild is geraakt?
Over de plaats van het orgel in de liturgie van de 21ste eeuw schrijft Jos Bielen, organist-titulaire van de abdijkerk Averbode nog enige woorden. De praktijk in Tongeren wordt echter veel tastbaarder door het beluisteren van een cd die kan worden beschouwd als klinkende illustratie bij deze monografie. Het betreft de opname die verscheen als Volume I in de serie ‘Flemish Organ Treasure’ op het label Vision-Air no. 2004/01. Luc Ponet demonstreert het orgel in deze opname met werken van o.a. Bach, Du Mont, Van Meert, Preston, Pieters en Ponet.
‘Orgelspiegel’ is een lust voor het oog. Chapeau voor de vormgever en fotograaf!
Orgelspiegel
Het Le Picard-orgel in de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek van Tongeren
Uitg. Forum Musicale, St. Geertruistraat 97, B-3700 Tongeren forum.musicale@pandora.be ISBN 90 90 17 93 05
Boek ORGELSPIEGEL: € 15 exclusief verzendkosten
Voor meer informatie en bestellen: forum.musicale@pandora.be
