In 2008 is Vereniging Zonder Winstoogmerk Octave opgericht met als doel Turnhout op de kaart te zetten als orgelstad. Daartoe wordt onder andere aan jong talent de kans geboden een cd te maken op één van de Turnhoutse orgels. Zo maakte vorig jaar Ben van Nespen een plaat op het Le Royer/Potvlieghe-orgel van de Sint-Pieterskerk (onlangs nog op Orgelnieuws besproken). Dit jaar volgde Nicolas de Troyer op hetzelfde instrument.
advertentie
Aan zijn cd ligt een doordacht concept ten grondslag. Werken uit de zeventiende en achttiende eeuw worden gecontrasteerd met werken uit de twintigste eeuw die gecomponeerd zijn bij hetzelfde thema of in een vergelijkbare vorm. De bewerkingen die Bach, Buxtehude en Homilius maakten van het koraal ‘Nun komm, der Heiden Heiland’ krijgen een pendant in een variatiereeks van Anton Heiller, en een triosonate van Telemann krijgt een tegenhanger in de orgelsonate van Distler. Ook vinden we verspreid over de cd een aantal werken in gigue-vorm: Louis Couperin, Johann Sebastian Bach en… Reitze Smits.
‘Over grenzen heen’, heeft Nicolas de Troyer zijn cd genoemd. Zijn toelichting is te mooi om niet te citeren: ‘Is muziek niet bij uitstek grenzeloos? Ze wordt geboren uit stilte en sterft na de laatste klanken even snel weer uit als ze ontstaan is. Geruisloos glijdt ze de eeuwigheid binnen’. Ook al verkent De Troyer de grenzen van het Le Royer/Potvlieghe-orgel, hij respecteert ze gelukkig ook. De twintigste-eeuwse werken die hij ten gehore brengt hebben weliswaar een verschillende wortel (neobarok, modaliteit, minimal), maar blijven binnen de palen van de tonaliteit en de perken van de stemming van het instrument.
Nicolas de Troyer heeft een prachtige plaat gemaakt. De enige kanttekening die ik erbij zou kunnen maken is dat zijn spel soms wat aan de voorzichtige kant blijft. Met name Lübeck, Distler en Couperin zouden naar mijn smaak wat meer mogen spetteren. Maar daar staat weer veel bezonken orgelspel tegenover. Zo is het blokje ‘Nun komm, der Heiden Heiland’ uit de Duitse barok, ook door de gekozen registraties, een lust voor het oor.
Het gekozen concept zorgt bovendien voor een prettige afwisseling van bekend en minder bekend. De Fantasia Phrygica van Herman Roelstraete (1925-1985) is voor mij de ontdekking van deze cd. Het idioom doet denken aan de Psalmen voor Orgel van Cor Kee en de Chorals van Jéhan Alain. Niet zo vernieuwend, wel heel sfeervol. Maar ook de Triosonate van Telemann hoor je weinig. Van mij hadden alle vier delen er wel op mogen staan. Daar had Nicolas de Troyer ‘En Taille’ van Reitze Smits gerust voor mogen inleveren.
Ondertussen blijk je op dat Le Royer/Potvlieghe-orgel veel kanten uit te kunnen. Ik vind het nog niet zo eenvoudig dit instrument te karakteriseren. Is het een zuidelijk barokorgel met noordelijke accenten of toch meer een noordelijk barokorgel met zuidelijke accenten? Ik neig naar het laatste. Wel is het iets slanker van toon dan de barokorgels boven de grote rivieren. Een bijzonder instrument dat op deze cd prachtig uitgeserveerd wordt.
Over grenzen heen
Nicolas De Troyer bespeelt het Le Royer/Potvlieghe orgel van de St.-Pieterskerk te Turnhout
Preambulum in F (Lübeck); Orgelsonate op. 18/2 (Distler); Nun komm, der Heiden Heiland BWV 699 (Bach); Nun komm, der Heiden Heiland BuxWV 211 (Buxtehude); Nun komm, der Heiden Heiland (Homilius); Nun komm, der Heiden Heiland BWV 661 (Bach); En Taille, Jigg (Smits); Prélude, Fantaisie, Duo, Fantaisie, Ad Coenam, Beata nobis (L. Couperin); Variationen über Nun komm, der Heiden Heiland (Heiller); Sonate für 2 Claviere und Pedal : I en IV (Telemann); Fantasia Phrygica op. 95/2 (Roelstraete); Fuga in G BWV 577 (Bach)
Label: Vzw Octave
Nummer: OCTAVE 03
Speelduur: 73’32
Booklet: 16 pagina’s (NE/EN)
Prijs: € 15
Bestellen: www.vzw-octave.be
