In de Fenixkerk in Nieuwe Niedorp is in april 2024 een orgel van de firma Pels uit Alkmaar in gebruik genomen. Het orgel uit 1966 is geplaatst door Orgelmakerij Steendam.
advertentie
Begin jaren zestig ontwierp de firma Pels uit Alkmaar een orgeltype dat veelvuldig zou worden toegepast. Er was niet zo zeer sprake van serievervaardiging, maar men ging uit van een vaste basis (kast, windlade, windvoorziening), waarbij de nadere invulling kon worden bepaald aan de hand van de locatie waar het instrument geplaatst zou worden en de wensen van de opdrachtgever. Zo was het onder meer mogelijk een pedaalregister toe te voegen.
Beekkerk
Er zijn enige tientallen exemplaren van dit type orgel gebouwd en ze zijn intussen ook in het buitenland te vinden. Pels bouwde in 1966 een dergelijk orgel voor de Gereformeerde kerk (later de Beekkerk genoemd) te Eerbeek. Het instrument kreeg het opusnummer 609. Adviseur bij de bouw was Johan van Dommele, destijds organist van de Eusebiuskerk te Arnhem.
Volgens het bedrijfsarchief van Pels zou het instrument de volgende dispositie krijgen:
Manuaal C-g3
Roerfluit 8 bas/discant
Prestant 4 bas/discant
Fluit 2 bas/discant
Mixtuur IV 1’ bas/discant
Regaal 16 bas/discant
Pedaal C-f1
Werktuiglijk register
Pedaalkoppel
Kennelijk is al snel voor een andere dispositie gekozen en viel de keuze op een Dulciaan 8’ in plaats van de Regaal 16’. Tot daadwerkelijke plaatsing van dit tongwerk is het nooit gekomen, de sleep bleef leeg. In plaats van een 4 sterke Mixtuur kwam er een Mixtuur 2 sterk en in plaats van een Fluit 2’ werd een Fluit 4’ gedisponeerd.
Verkocht
Begin 2009 is de Beekkerk gesloten, de laatste eredienst vond op 8 februari van dat jaar plaats. Het Pels-orgel werd overgedaan aan een handelaar in Veenendaal die het kort daarna doorverkocht aan Orgelmakerij Steendam in Roodeschool. De Fluit 4’, die een sterk afwijkende mensuur had, bleef in Veenendaal achter.
Direct na aankoop is het orgel door Orgelmakerij Steendam hersteld. De frontpijpen, die niet het gehele front vulden, zijn met 8 nieuwe pijpen aangevuld tot de volle kastbreedte. Ook is de versiering achter de pijpen aangepast, waarbij Deense orgels uit de bouwtijd als inspiratiebron hebben gediend.
Het instrument heeft enkele malen als tijdelijk orgel dienstgedaan. Zo stond het tussen 2014 en 2018 in Stedje Kirkje in het Noorse Sogndal, waarvoor Steendam op dat moment een groot orgel bouwde.
Wijzigingen
In 2021 zijn de volgende wijzigingen uitgevoerd:
- van de pijpen C-g0 van de Roerfluit 8’ zijn de roeren verwijderd;
- op de geopteerde plaats van de Dulciaan is een Prestant 8’ geplaatst (vanaf fis0);
- in plaats van de Fluit 4’ is een Quint 3’ geplaatst. De bas bestaat uit gedekte pijpen, de discant is open;
- uit de Mixtuur is het Octaaf 2’-koor apart bespeelbaar gemaakt. Bij half uittrekken van de registertrekkers klinkt de 2’, bij geheel uittrekken de Mixtuur;
- het orgel had in oorsprong twee balgen. Eén hiervan is verwijderd. De andere balg is opnieuw beleerd. De windmotor en het rolgordijn zijn nieuw.
Fenixkerk
In 2024 is voor dit orgel een nieuwe bestemming gevonden in de Fenixkerk te Nieuwe Niedorp. Dit kerkgebouw werd in 1966 gebouwd naast de gotische toren die nog overbleef na de sloop van het grotere kerkgebouw uit 1875. Het Van Dam-orgel uit de voormalige kerk staat thans in de Oude Kerk in Ede. Met de plaatsing van het Pels-orgel door Orgelmakerij Steendam heeft de Fenixkerk voor het eerst de beschikking over een pijporgel.
Huidige dispositie
Manuaal C-g3
Roerfluit 8 bas/discant
Prestant 4 bas/discant
Quint 3 bas/discant
Octaaf 2 / Mixtuur II 1’ bas/discant
Prestant 8 bas/discant
Pedaal C-f1
Werktuiglijk register
Pedaalkoppel
Toonhoogte: a1 = 436 Hz bij 15oC
Winddruk: 68 mm.
